Бұл дипломдық жобада Талдық

59 

 

құжаттама  толығымен  орыс  тіліне  аударылған  болуы  керек.  Жинақы 

дайындалған  құжаттама  жүйені  меңгеруді,  техникалық  қолдау  қызыметіне 

қойылатын  көп  сұрақтардың  болмауын,  SCADA  жүйесінің  барлық 

мүмкіндіктерін максималды әсер етуін көмектесуге жеңілдетеді; 

- техникалық қолдау – қиын жағдайда тез амалын табуына көмектеседі. 

Пайдаланушының  жоғары  санатына  қарамастан  пайдаболған  мәселені  шешу 

меншікті жолының ізделуіне, SCADA өндірушісінен техқолдау қызметі e-mail 

немесе  қоңыраудан  уақыттың  шығындалуы  көп  болуы.  Әрине  қолдау 

тәжірбелі мамандармен санатты және ана тілінде болуы керек. Сонымен қатар 

SCADA бағасына техникалық қолдау қосылғанын және оны жеке сатып алмау 

үшін; 

- меңгеру  оңайлылығы  –  бұл  критерий  өзінше  бағаланған  және  жүйені 

бастапқы  пайдаланушының  негізгі  білім  сипатынан  және  көбінесе  деңгейіне 

байланысты.  Соңында  интерфейстардың  интуициялық  жиынтықтарынан 

талқылануы мүмкін. 

3.1  кестесінде  4  таралған  SCADA  жүйесінің,  сараптама-мамандарымен 

жасалған, бағасы келтірілген (бұл мәліметтер тек олардың пікірін және мұнда 

иллюстрация ретінде келтірілген). 

 

3.1 кесте – SCADA жүйесінің өнімділік бағасы 

Критерии 

Genesis 

IFIX 

InTouch 

Citect 

Сенімділік 

8 

7,5 

6 

7,5 

ӨҚ (УСО) драйверлері 

1 

5,5 

5 

5 

Softlogic 

1 

1 

1 

1 

OPC қолдауы 

10 

8 

4 

8 

Бөлек жинау құрылғылары 

8,5 

8 

6 

9 

Шынайы уақыттағы өнімділігі 

6,5 

7,5 

6 

6 

Ыстық қор жасау  

5 

8,5 

2,5 

9 

Графикалық мүмкіндіктер 

8 

8 

6,5 

7,5 

Ішкі кітапхана   

8 

8 

8 

7 

Заманауи технолгиялар (WEB, GSM)  

6,5 

4 

2,5 

7 

Таратылған жүйенің құрылуы  

6,5 

7,5 

7 

9 

Есеп берудің генерациясы   

7,5 

7 

7 

8 

Орыстандыру  

9 

8,5 

7 

4,5 

Құжаттама  

6 

8 

6,5 

5 

Техникалық қолдау 

6 

8 

7 

6,5 

Меңгеру оңайлылығы 

7 

8 

8,5 

7,5 

НӘТИЖЕСІ: 

100,5 

113 

90,5 

107,5 

Ескерту: 1 – өте жаман, 10 – өте жақсы 

 

2  кезең  –  критеридің  мәнділік  бағасы.  Бірінші  кезеңнен  кейін  балл 

бойынша  SCADA  бағасын  алдық.  Бірақ  шындығында  жоғарыда  айтылған 

қасиеттердің тұтынушыға көп, кейбіреулері аз мән беріледі. Сондықтан екінші 

кезең  нақты  жобаға  жоғарыда  айтылып  кетткен  критерилердің  маңыздылық 

бағасы.  

60 

 

Жасалынатын  жүйе  OPC  сервермен  байланысқан  және  жақсы 

орыстанған, бөлек жинау құрылғылары болуы керек. 

Осылай  SCADA  жүйесімен  Genesis  жұмыс  жасайды  (құрастырушы 

компания – Iconics). 

 

3.2 Жиілікті түрлендіргішті таңдау 

 

Жиілікті - реттелетін жетектер жабдық нарығында ерекше орын алады, 

себебі  бұл  құрылғылардың  бағасы  едәуір  қымбат  болып  келеді.  Әртүрлі 

сипаттамада  әртүрлі  өндірушілердің  бағасын  салыстырмалы  түрде  кестеге 

келтірейік. 

 

3.2 кесте – Жиілікті түрлендіргіштің бағасын салыстыру 

Модель 

Кернеу, В 

Тоқ, А 

Қуат, кВт 

Баға, теңге 

Hyundai серия N300P 

1100HF 

380 

195 

110 

842000 

1320HF 

380 

230 

132 

1047000 

1600HF 

380 

295 

160 

1053000 

Danfoss VLT HVAC Basic Drive FC 

FC-102P110T4E 

380 

212 

110 

2062525 

FC-102P132T4E 

380 

260 

132 

2490855 

FC-102P160 

380 

315 

160 

3003163 

Siemens Micromaster 430  

FA0-110  

380 

212 

110 

1746115 

FA0-132  

380 

260 

132 

2018505 

FA0-160  

380 

315 

160 

2267615 

  

Бағасын  салыстыра  отырып  қуаты  жоғары  болған  сайын,  жиілікті 

түрлендіргіштің бағасы да жоғары екенін байқауға болады. Бізде зерттелетін 

нысанның  сорғы  агрегаттарының  жиынтық  қуаты  132  кВт  болып  келеді. 

Кестеде  жиілікті  түрлендіргіштің  осы  мәнге  жуық  қуаты  келтірілген.  Себебі 

таңдау  үшін  негізгі  критерий  бағасы  болып  табылады,  осыған  сәйкес  үш  ірі 

өндірушілердің  ішінен  қолайлы  бағасы  болып,  Hyundai  өндірушісі  сериясы 

N300P, модель 1320HF қуаты 132 Квт болады. 

 

3.3 Функциялық басқару сұлбасын сипаттау 

 

Genesis32-де жылу  желісінің сорғы стансасының басқару және бақылау 

жүйесі  жасалынған.  «Main»  бас  экранында  (3.1  сурет)  Талдықорған 

қаласының  картасы  селдір  түрде,  ал  айналмалы  магитралды  желі  көк  түспен 

ерекшелінген. Сонымен қатар желіде 4 сорғы стансасы көрсетілген, олардың 

әрқайсысы  сәйкесті  сорғы  стансасына  өтудің  батырмасы  болып  табылады. 

Бұдан басқа бас экранда әр сорғы стансасы бойынша мәліметтер көрсетілген, 

яғни құбырдағы қысым, температура.