33
MySQL), онымен жұмыс істейтін команданы PHP скриптің құрамына қосу
керек. Тілдің мүмкіндіктерін түрлі функциялардан тұратын қосымша
модульдердің көмегімен кеңейтуге болады. Олар PHP- интерпретаторы
(түсіндірушісі) орнатылған жерде болады. Мысалы, Zlib модулі PHP
бағдарламасына .zip форматындағы мұрағаттармен жұмыс істеуге көмектеседі,
ал libswf – Flash роликтерімен. PHP жетілдіруші тіл болғандықтан, жаңа
модульдері жиі шығып тұрады. Дегенмен, оларды тек web-серверге
орнатқаннан кейін ғана тексеруге болады. Хостинг қызметінің провайдері
мұндай әрекетке қарсы болуы мүмкін. Сондықтан, қандай да бір модульдің
функцияларын пайдаланбас бұрын, сайт орналасқан web-сервердің оны
қолдайтынын тексеру керек. Ол үшін жолы көрсетілген бетті
серверге жүктеп браузер арқылы ашу болғаны. Онда php версиясы, web-сервер
параметрлері және т.б. модульдердің қасиеттері көрсетіледі.
PHP тілінде жазылған бағдарлама серверде өңделеді. Браузерлер PHP
коды бар бетке сұраныс жібереді. Сервер сұранысты РНР интерпретаторына
орындауға береді, интерпретатор генерацияланған HTML кодты серверге
қайтарады, соңында сервер клиентке нәтижені көрсетеді. Ешқандай PHP код
браузерге түспейді. Бастапқы PHP кодты көру мүмкін емес.
PHP кемшіліктері.Өзінің идеологиясы бойынша алғашында PHP кішігірім
скриптерді жазуға бағытталған еді. PHP интерпретацияланатын тіл
болғандықтан, компиляцияланатын C тілімен жылдамдығы бойынша
салыстырыла алмайды. Алайда, көлемі аз бағдарламаларды жазуға PHP-ға
теңдесі жоқ.
РНР-дің қолдануын үш топқа бөлуге болады:
1) ең оңайы, бірақ күрделісі – бұл РНР тілінде сайт және модульдерді
құрастыру. Сайттың тұрақты бөліктерін (мәзір, денесін, баннерлерін) жеке
файлдарға жазып, шақырып отыру – әр бетке жазғанша әлдеқайда жеңіл.
Мысалы, мәзірге жаңа бөлімді қосса.
2) келесісі– кішігірм жеке бағдарламаларды құру. Ол сауалнама,
конференция, форум болуы және қандай да бір ақпаратты серверге сақтау үшін
РНР қолданылуы мүмкін.
3) материалды сайтқа FTP арқылы жүктемей, админ панелі арқылы қонақ
кітабының формасын толтыратындай енгізу. Бұл жағдайда 2 бағдарлама
жазылады, бірі администратордың сайтқа ақпаратты ендіруі мен екіншісі,
кірушілерге ақпартты көрсету. Қазіргі заманғы сайттың көбісі осылай
ұйымдастырылған.
Алғашында РНР Personal Home Page сөзінің қысқартылуы болған, енді
Personal Hypertext PreProcessor мағынасында.
34
1.5.3 MySQL
MySQL – үлестірілген мәліметтер қорының жылдам және мықты басқару
жүйесі. Ол ақпаратты тиімді түрде сақтауға, іздеуге, сұрыптауға және таңдауға
мүмкіндік береді.
Артықшылықтары:
- Web- қосымшаларының файлдық нұсқаларына қарағанда кодтың әлде
қайда кішігірім болуы (2-3 есе). Оның құрастыру уақытысын үнемдеп, өңдеу
үрдісін жеңілдетеді;
- С тілінде жазылғандықтан МҚБЖ сұраныс процедураларының жоғары
жылдамдығымен орындалуы.
Кемшіліктері:
- қосымшаның web-сервердің және мәліметтер серверінің жұмыс істеу
тиімділігіне тәуелділігі. Екі сервердің бірі істен шығатындығы, біреуін
қолданғанға қарағанда мүмкіндігі жоғары;
- МҚБЖ қолданғанға қарағанда файлдық жүйемен жұмыс істеу әлде
қайда жылдам іске асады. Мысалы, сұранысты жылдам өңдейтін әйгілі Google
іздеу жүйесі файлдық жүйеге негізделген және мәліметтер қорын қолданбайды.
- МҚБЖ- сін қолдану 2 себепке байланысты: Интернетте ақпарат пассивті
түрде берілуі мүмкін (қолдаушы тек оқи алады) және активті түрде- қолданушы
ақпаратты енгізіп, өңдей алады. Бұл қонақ кітапшасы, форумдар, чаттар,
блогтар, wiki-жобалар, контентті басқару жүйесі және т.б.
Аталған жағдайда МҚБЖ-ны қолдану ерекшелігі айқын: ақпаратпен
байланысты барлық іздеу, жазу операцияларын SQL сервер өзіне жүктейді,
программист тек web-қосымшаның логикасын қадағалайды. MySQL
мәліметтерге қатынау құқығын қадағалап отырады, бір уақытта құқығы бар
қолданушылар мәліметпен жұмыс істей алады.
1.5.4 AJAX
Қазіргі уақытта web- жобаларды жасау күннен күнге күрделене түсуде,
осыған орай олардың іске асуы баяулауда. Және құрастырудың өзі көп уақытты
алады. Бұл мәселені шешудің екі жолы бар:
1) шаблондар. Қазіргі кезде web-қосымшларын құруда клиенттік және
серверлік бөлімдерін бөліктеуге ұмтылады, сол себепті шаблондарды бірге
қолданады. Түрлі технологияларды бір-бірімен байланыстыра пайдалану
құрастырушының уақытын қымбатқа түсіреді. Мысалы, барлық форматау
стильдері CSS-қа немесе XSL-ға жазылады, HTML немесе XML мәліметтері
басқа бөлімдерде сақталады, серверлік өңдеулер үшіншісінде, мәліметтер қоры
тағы біреуінде. Егер 5-6 жыл бұрын аталғанның барлығы бір файлда
ұйымдастырылған болса, қазір бұл сирек кездеседі;
35
2) бұдан да күрделі жобаларды құрастыруда кодтың құрылымданғандығы
мен оқуға ыңғайлылығы талап етіледі. Программалық кодты беттеушінің, яғни
дизайнердің кодымен араластыру қажет емес. Екі маманның жұмысын бөліктеу
қажеттілігі туындайды. Сол кезде жоба сапалығы жоғарылай түседі;
3) AJAX (Asynchronous JavaScript and XML- асинхронды JavaScript және
XML) – web-қосымшаларының қолданушылар интерфейсінің интерактивтілігін
ұйымдастыру әдісі. Ол браузер мен web- сервер арасында «фондық» режимде
мәлімет алмасуға мүмкіндік береді. Нәтижесінде, мәліметтері жаңартылған
web-бет толығымен қайта жүктелмейді де, web-қосымша жылдам және
ыңғайлырақ болады. AJAX – DHTML концепсиясының бір компоненті.
Артықшылықтары:
- трафиктің үнемдеуі. Бетті толығымен қайта жүктеудің орнына, тек
өзгерген бөлікті жүктеу web-қосымшамен жұмыс істеу кезіндегі трафикті
үнемдеуге AJAX елеулі септігін тигізуде;
- серверге түсетін жүктеме азаяды. Мысалы, Gmail-да оқылған хаттарды
белгілегенде, сервер тек мәліметтер қорына өзгертулер енгізіп, клиенттік
скриптке операция сәтті орындалғандығы туралы мәлімет жіберіледі. Бет қайта
жүктеліп клиентке берілмейді;
- Интерфейс шапшаңдығының (реакция) жылдамдауы. Тек өзгерген
бөлікті ғана жүктеу керек болғандықтан, қолданушы өзінің әрекеттерінің
нәтижесін бірден көред.
Кемшіліктері:
- браузердің стандартты құралдарымен интегрирленуі. Динамикалық
құрылатын беттер браузер кірген беттер тізімінде көрінбейді, сол себепті кірген
беттерді қайта көруге мүмкіндік беретін «Артқа» батырмасы жұмыс істемейді.
Бірақ бұл мәселені шешетін скриптер бар. Тұрақты URL-да беттің контенті
керекті немесе ұнаған материал жаңарып отыратындықтан сақталынбайды. Бұл
мәселелерді фрагмент идентификаторын динамикалық өзгертуі арқылы шешуге
болады(#-дан кейінгі URL бөлігі);
- динамикалық жүктелетін құрылым іздеу машиналарына қол жетімсіз.
Іздеу машиналары JavaScript-ті орындай алмайды, сондықтан құрастырушылар
сайт құрамына қол жеткізетіндей альтернативті жолдарды ескеру керек;
- сайт статистикасын жүргізудің ескі әдістері актуалдылығы төмендеуде.
Көптеген статистиканы қызметтері AJAX-ты қолданатын беттерді жүрмейді;
- браузерде әрқашан JavaScript қосулы болуы міндетті.
Бұл технологиялардың пайда болуы мен дамуы ұйымдастырылған және
басқаруға ыңғайлы, икемді жүйелердің шығуына септігін тигізбей қоймады.
Бірнеше тілдерді, қызметтерді ортақ пайдаланып, дайын шаблондарға
кигізілетін сайттардың дамуы арта түсуде. Әрбір пайда болған жаңа шешім
жоғарыда айтылған технологиялар негізінде жасалады.
Достарыңызбен бөлісу: |