Біздің СҰхбат ( - ) Ұлттық апталық Газет 2005 жылдың қаңтарынан шыға бастады

5

№31 (655) 4 тамыз 2017 жыл

 : Еліміз алдағы 

екі жылға БҰҰ-ға Қауіпсіздік 

Кеңесінің тұрақты емес мүшелігіне 

сайланды. Елбасының 

айтуынша, бұл халықаралық 

қатынастардағы ең күрделі 

кезең болмақ. Сарапшы 

ретінде осыған қатысты 

сіздің к$зқарасыңыз қандай? 

Бұл кезең несімен күрделі? 

Ә  : 

Халықаралық қатынас жүйесінде 

әлемдік қауіпсіздікті қамтамасыз 

етуде, халықаралық даму 

мәселесін шешуде Біріккен 

Ұлттар Ұйымының алатын 

орны зор. Егер де бастапқыда 

БҰҰ Екінші дүниежүзілік 

соғысты қайталамау мақсатында 

құрылса, қазіргі таңда күн 

тәртібіндегі мәселе мен қауіптің 

ауқымы кең әрі $зге сипатқа ие 

болуда. Сол себепті 2017-2018 

жылдардағы Қазақстанның 

Біріккен Ұлттар Ұйымының 

негізгі жұмыс мекемесінің 

бірі Қауіпсіздік Кеңесінде 

тұрақты емес мүшелігіне 

$туі – еліміздің имидждік 

саясатын арттыру жолында 

ғана емес, сонымен қатар 

к$пжақты дипломатиялық 

институтта жұмыс жасау 

тәжірибесіне $з үлесін 

қосады. Оған дейін аймақтық: 

Шанхай ынтымақтастық 

ұйымы, Ислам 

ынтымақтастық ұйымы, 

Еуропадағы қауіпсіздік 

және ынтымақтастық ұйымына 

т$рағалық еткен еліміз үшін БҰҰ 

Қауіпсіздік Кеңесінде мүшелікте 

болу – тарихи үрдістердің 

қатысушысы болуға $з септігін 

тигізеді. Қазіргі кезең бүкіл 

халықаралық қауымдастық үшін 

бірнеше сынмен күрделі. Бірінші 

кезекте – аймақтық соғыс. Оның 

ішінде Сирия мәселесін атап 

$ту маңызды. Себебі Қазақстан 

Сириядағы соғыстың бейбіт жолмен 

шешіліп, аймақтағы қордаланған 

мәселенің түйінін тарқатуға мүдделі. 

Оның айқын мысалы ретінде, 

Астанада Сирия бойынша $ткізіліп 

жатқан кездесуді айтуға болады. 

Екінші кезекте – Африка елдерінің 

мәселесі. Жаһандық гуманитарлық 

катастрофаға ұласқан кедейлік, 

аштық, климаттық $згеріс және 

медициналық к$птеген індеттің 

лабораториясына айналған 

Африка континенті – БҰҰ 

ерекше назарында 

болды. Үшінші кезекте 

– Қазақстанның 

Қауіпсіздік 

кеңесіндегі 

мүшелігі 

географиялық 

тұрғыдан тек 

біздің ел үшін 

ғана емес, 

тұтастай 

Орталық 

Азия суб-

аймағының 

мәселесін 

к$теруге 

мүмкіндік 

береді. Олардың 

қатарына: су 

қауіпсіздігі, 

экологиялық қауіп, 

гуманитарлық және 

әлеуметтік жобаларды 

жүзеге асыруы ықтимал. 

 : Еліміздің Түркия 

мен Ресей арасындағы шиеленісті 

шешуде зор р$л атқарғаны белгілі. 

Енді Қатар мен кейбір араб елдері 

арасында $ршіп тұрған текетіресті 

реттеу үшін атсалысады деп естідік. 

Осыған тоқтала кетсеңіз.

Ә  : Түркия мен 

Ресей Қазақстан үшін тек ұзақ 

жылдық тарихи байланысы бар жай 

мемлекеттер ғана емес, біреуі – 

Құдай қосқан солтүстік к$ршіміз, 

яғни ортақ шекарамыз бар Ресей. 

Ал екіншісі – түбіміз, бабамыз бір 

Түркия. Бұл бір ғана $ркениеттік 

себеп. Екіншіден, еліміздің сыртқы 

экономикалық саясатында екі 

мемлекеттің алатын орны зор. 

Ресеймен Қазақстанның 2016 

жылдың қорытындысы бойынша 

тауар айналымы 14 млрд долларды 

құраса, ал Түркиямен Қазақстан 

арасындағы сауда айналымын 10 

млрд долларға жеткізу к$зделіп 

отыр. Бір ғана к$рсеткіш осыны 

меңзейді. Одан б$лек, Қазақстан 

Ресеймен Еуразия экономикалық 

одағы, Ұжымдық қауіпсіздік шарт 

ұйымы секілді, ал Түркиямен 

Түркітілдес мемлекеттер кеңесі, 

ТүркСОЙ секілді ұйым шеңберінде 

байланыс орнатқан. Осыған орай, 

еліміздің екі аймақтық держава 

арасындағы кикілжіңді шешу 

үшін жасалған дипломатиялық, 

кей жағдайда саяси қадамдары 

– еліміздің ішкі және сыртқы 

мүдделеріне толық келетін болды. 

Ал Парсы шығанағындағы араб 

мемлекеттерінің арасындағы 

кикілжіңнің табиғаты мүлдем $зге 

сипатқа ие. Ол жердегі аймақтық 

к$шбасшы Сауд Арабиясы мен 

Катар мемлекеті арасындағы 

текетірес к$бінде Таяу Шығыстағы 

жүріп жатқан геосаяси және 

геоэкономикалық мүдделер 

қақтығысынан туындап отыр. 

 : Жақында ғана 

Сирия келісс$зі бойынша Астана 

процесінің бесінші басқосуы 

$тті. Астана процесі қандай оң 

$згерістерге септігін тигізді деп 

ойлайсыз?

Ә  : 

Сирия ж$ніндегі 

Астана кездесуін 

$ткізу – 2016 

жылдың 

желтоқсанында 

Ресей 

президенті 

В.Путин 

мен Түркия 

президенті 

Ердуанның 

ұсынысынан 

бастау 

алды. Оған 

дейінгі Сирия 

бойынша 

барлық келісс$з 

Батыстағы 

дипломатия 

астаналары – 

Женева Парижде 

$ткізіліп жатты. Ал 

ендігі кезекте келісс$здер 

платформасы шығыстық 

әлемнің астаналарының біріне 

ауысты. Бұл жерде бір нюансты 

ескерген ж$н. Астана кездесулері 

к$бінде гуманитарлық, техникалық 

мәселелерді шешу, кей жағдайда 

$з мемлекетінде бас қоса алмай 

отырған к$птеген саяси топтың бас 

қосуына $з септігін тигізді. Ақпан 

айында орын алған ең бірінші 

кездесу – Женевада $ткізілген 

үлкен басқосудың алдындағы 

аралық келісс$здер болатын. 

Астана процесі қатысушылардың 

алуан түрлі мәселеге қатысты 

пікір алмасуға, Сириядағы 

территориялық аймақтық 

державалармен бақылауға 

алынуына $з үлесін қосты. 

 : «ДАИШ 

Ауғанстан арқылы Орталық 

Азияға қауіп т$ндіруі 

мүмкін» – деген болжамды жиі 

естиміз. Осы мәселеге қатысты 

сіз не айтар едіңіз? Бұған қоса, 

Ауғанстан жайында жалпы 

тоқталып $тсеңіз.

Ә  : Ауғанстан 

Ислам Республикасындағы 

радикалдық террористік 

топтардың тарапынан Орталық 

Азия елдеріне қауіп т$нетіні 

анық. К$бінде саяси мақсатты 

діттеген лаңкестік топтардың 

ең бірінші мақсаты – қоғамда 

хаос тудыру. Оған қоса, Орталық 

Азия кей жағдайда бір-біріне 

ұқсас, ел кей мәселелер 

бойынша мүлдем $згеше дамып 

жатқан бес мемлекет. Ауғанстанға 

қатысты бес мемлекет Шанхай 

ынтымақтастық ұйымы, 

ЕҚЫҰ, ҰҚШҰ секілді ұйымдар 

шеңберінде бірлесіп жұмыс 

атқаруда. Бірақ шекаралық және 

есірткі трафигі мәселесінде әлі 

де болса, алдын алу механизмін 

күшейту жұмысын жүргізу қажет. 

 : Соңғы кездері 

әлемдік кибершабуылдың қаупі 

туралы к$п айтыла бастады. Еліміз 

оған қарсы киберқалқан жүйесін 

енгізбекші. Басқа елдерде бұл жүйе 

қалай жұмыс істейді? Еліміз қалай 

қолданады?

Ә  : 

Киберқауіпсіздік әлемнің 

к$шбасшы мемлекеттерінің 

стратегиялық бағдарламасындағы 

ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз 

етуші негізгі бес басымдықтың 

біреуі болып табылады. Қазақстан 

да осы жылы «Киберқалқан» 

бағдарламасын жүзеге асыруды 

бастады. Концептуалдық әрі 

практикалық мән мағынасы қалай 

боларын уақыт к$рсетеді. Біздегі 

киберқауіпсіздікті қамтамасыз 

ететін мемлекеттік мекемелердің 

де осы саладағы құзыретіне 

ерекше назар аудару керек. Ал 

Америка, Батыс Еуропа, Ресей, 

Қытай, Жапония, Оңтүстік 

Корея, Үндістан, Сингапур 

секілді ақпараттық технология 

саласындағы мемлекеттер 

$зінің ақпараттық қауіпсіздігіне 

қатты мән береді. Олар арнайы 

технологиялық аумақ, стартап 

инкубаторлық арнайы зертхана 

ашқан. Яғни мамандандырылған 

инфрақұрылым, қажетті 

қаржыландыру мен ең негізгі 

компонент білімді әрі кәсіби 

адам ресурсы тартылады. Бұл 

тарапта еліміздің алға қойып 

отырған мақсаты анық. Тек оның 

орындалуының сапасына ерекше 

мән беру керек. 

 

Ә ∂, 



ww

www.ja

w.jasqazaq.kz                                    E-mail: jas_qazaq@mail.ru

Бітімгер

Еліміз БҰҰ Қауіпсіздік 

Кеңесінің тұрақты емес 

мүшесі ретінде әлемдегі күрделі 

түйіндерді шешуге атсалысуда. Бұл 

туралы газетіміздің өткен сандарында 

жазған болатынбыз. Осы жолы бейбітшілік пен 

ынтымақтастықты нығайту жөніндегі жасалып жатқан 

жұмыс жөнінде халықаралық қатынастар жөнінде 

сарапшы Әлкей Марғұланға сөз беруді жөн көрдік. 

Әңгіме ғаламды толғандырған тақырыптар төңірегінде өрбіді.

Министрліктің ресми 

$кілі таратқан хабарламада 

«Қазір ғана қазақстандық 

дипломаттар еліміздің 6 азаматын 

Қазақстанға қайтару үшін 

Каирдің әуежайына жеткізді. 1 

тамыз күні кешкісін Египеттің 

Ұлттық қауіпсіздік комитетінің 

$кілдері Қазақстанның 

елшілігімен хабарласып, осыған 

дейін ұсталған қазақстандық 

азаматтардың барлығын еліне 

депортациялайтыны туралы 

айтты», – делінген.

Осыдан кейін еліміздің 

консулы арнайы процедураны 

ұйымдастыру үшін әуежайға 

келіп, еліміздің азаматтарымен 

жүздескен. Олардың жағдайы 

жақсы, жақын арада елге 

жеткізіледі. Алайда студенттерді 

не үшін ұстағаны әзірге 

айтылмай отыр. Мысыр билігінің 

айтуына қарағанда, бұл мәселе 

бойынша араб елінің құқық 

қорғау органдары қосымша 

хабарлайтын болады. Ал еліміздің 

бір ақпарат агенттігіне сұхбат 

берген студенттердің бірінің 

әкесі Ардақ Берік баласының 

к$ңіл-күйі жақсы екенін айтты. 

Жан-жақты қолдау білдіріп 

отырған еліміздің сыртқы істер 

министрлігіне алғыс білдірді. 

Баласы ұсталды деген уақыттан 

бері аталған ведомство әрдайым 

байланыста болған. Осыған орай 

дін істері және азаматтық қоғам 

министрі Нұрлан Ермекбаев діни 

білім алу үшін ресми жолдамасыз 

шетелге аттанбауға кеңес берді. 

Оның айтуынша, соңғы кездері 

жастардың ешқандай ресми 

жолдамасыз курстарға оқуға 

барып, келеңсіздіктерге тап болуы 

жиілеп кетті.

Еске сала кетейік, 24 шілде 

күні алты студентіміздің 

Мысырда жоғалып кеткені 

хабарланған. Кейін оларды 

сол елдің құқық қорғау 

мекемелері ұстап кеткені 

белгілі болды. Мысырлық 

тарап студенттердің қайда 

және не үшін ұсталғаны 

туралы уақытында ақпарат 

бермегендіктен, еліміздің 

сыртқы істер министрлігі 

наразылық нотасын жолдады. 

Артынша 6 студенттің елімізге 

жеткізілетіні туралы хабар 

берілген. 

   !

Ә

 

Т

Й

КІНДІК АЗИЯ ҮШІН 

КІНДІК АЗИЯ ҮШІН 

ДЕ ЗОР МӘРТЕБЕ 

ДЕ ЗОР МӘРТЕБЕ 

Еліміздің дипломаттары Мысырда қамауға алынған 

6 отандасымызды елге жеткізу үшін Әл Қаһира (Каир) 

әуежайына алып келді. Бұл туралы сыртқы істер министрлігі 

баспасөз қызметінің жетекшісі Әнуар Жайнақов 

хабарлады.

М

і і

Бір анығы

ә 

   . 

«GTA  » 

 

Е

йі 24 і

6 СТУДЕНТТІҢ ТАҒДЫРЫ

6 СТУДЕНТТІҢ ТАҒДЫРЫ

 ШАРТАРАП 

  

ШАРТАРАП 

 

 ШАРТАРАП 

 

 ШАРТАРАП 

 

 ШАРТАРАП 

 

 ШАРТАРАП 

 

 ШАРТАРАП 

  

ШАРТАРАП

ШАРТАРАП

РТАРАП

РТАРАП

АРТАРАП

Айырқалпақты ағайындарда 

президент болғысы келетіндер к$п-

ақ. Қырғызстан орталық сайлау және 

референдум комиссиясына 31 шілдеге 

дейін 59 адам президент сайлауына 

үміткер ретінде қатысатынын білдіріп 

құжат тапсырған. Осыған дейін 

сан түрлі 

мәлімдемесімен 

есте қалатын 

Қырғызстанның қазіргі 

президенті Алмасбек 

Атамбаевтың орнына 

отыруға алпысқа жуық 

байке дәмелі. Алайда 

президенттік сайлауға 

қатысуға үмітті 11 

кандидат қылмыстық 

жауапқа тартылған 

екен. Еске сала кетейік, 

бұл елде президент 

сайлауы қазан айының 

15-і күні $теді. Оған 

елдің қазіргі президенті Конституцияға 

сәйкес қатыспайды. Қырғыз елінде 

президент 6 жылға, тек бір мерзімге 

ғана сайланады. 

Nзбекстанның Бас прокуратурасы 

елдің бұрынғы президенті Ислам 

Кәрімовтің қызы Гүлнар Кәрімоваға 

қатысты қылмыстық істің 

қозғалғандығын ресми жариялады. 

Құзырлы мекеме таратқан 

ақпаратқа сәйкес Г.Кәрімованың 

бақылауымен 

және жәрдемімен ұйымдасқан 

қылмыстық топтың мүшелері 

2001-2013 жылдар аралығында 

бірқатар қылмыс жасаған. 

Оның ішінде бопсалау арқылы 

кәсіпкерлерден қаржы-

қаражатты, құнды қағаз, 

мүліктік нысанды иелену, 

мемлекет мүлкін иемдену және 

талан-таражға салу арқылы 

ұрлау қылмысы бар. Сондай-

ақ ол тізімде салық т$леуден, 

қылмыстық жауапкершіліктен 

жалтару сынды заңға қайшы 

әрекетке барған. Осыған орай 

Г.Кәрімоваға Nзбекстан Қылмыстық 

кодексінің бірнеше бабы бойынша 

айып тағылды.

Мәскеуде араққа сылқия тойып 

алған ер адам тікелей эфир кезінде 

НТВ тілшісі Никита Развозжаевтың 

жағынан ұрды. 

Lenta.ru. хабарлағандай, оқиға 

қаладағы Горький саябағындағы 

субұрқақ маңында болған. Ол жерде 

десантшылар мерекесін атап $тіп 

жатқан. Оқиғаның видеосы YouTube 

желісінде жарияланды. Онда 

журналист мереке туралы репортаж 

жүргізіп жатқан. Осы кезде оған әлгі 

есерсоқ келіп, боқтық с$з айтқан. НТВ 

қызметкері оның үндемей тұра тұруын 

сұрайды. Осы кезде ол журналисті 

жұдырықтың астына алады. Жанжал 

кезінде репортаж тоқтатылды.

ФОТ

ОАЙ

ҒАҚ

ФОТОАЙҒАҚ

Г.Кәрімованың 

Г.Кәрімованың 

басына күн туды

басына күн туды

Тікелей 

Тікелей 

эфирдегі 

эфирдегі 

төбелес

төбелес

C      MMENT

k

k

k

59 үміткер

59 үміткер