Біздің СҰхбат ( - ) Ұлттық апталық Газет 2005 жылдың қаңтарынан шыға бастады

№31 (655) 4 тамыз 2017 жыл

7

ww

www.ja

w.jasqazaq.kz                                          E-mail: jas_qazaq@mail.ru

sqazaq.kz                                          E-mail: jas_qazaq@mail.ru

Құйын

«Қазақ құлшылығым 

құдайға лайық болса 

екен» – деп қам жемейді. 

Тек жұрт қылғанды біз 

де қылып, жығылып, 

тұрып жүрсек болғаны 

дейді. Саудагер несиесін 

жия келгенде «тапқаным 

осы, біттім деп, алсаң 

– ал, әйтпесе саған бола 

жерден мал қазам ба?» 

дейтұғыны болушы еді 

ғой. Құдай тағаланы 

дәл сол саудагердей 

қыламын дейді. Тілін 

жаттықтырып, дінін 

тазартып, ойланып, 

үйреніп әлек болмайды. 

«Білгенім осы, енді 

қартайғанда қайдан 

үйрене аламын» дейді. 

«Оқымадың демесе 

болады-дағы, тілімнің 

келмегенін қайтушы 

еді» дейді. Оның тілі 

өзге жұрттан бөлекше 

жаратылып па?

(Абай Құнанбаевтың 

16-шы қара сөзінен) 

Белгілі режиссердің әйелі 

Нәзира Бақаеваның кінішке 

толы жазбасынан кейін, біз осы 

тақырыпты зерттеп крдік. Алматыда 

тура жолдан адасып, кейін кінген 

нәзік жандылар баршылық. Біз оған 

Ккбазардың қасындағы жаңадан 

бой ктерген сауда орталығының 

6-шы қабатында орналасқан 

«Шаңырақ» діни мәселелер 

бойынша алдын алу, кеңес беру 

және оңалту орталығына барғанда 

кз жеткіздік. Бізді бірлестіктің әйелдерге 

кеңес беретін «Иманигүл» блімінің жетекшісі 

Жұмагүл (бдірахманова қарсы алды. Бірден 

орталықтың қызметі туралы қысқаша мәлімет 

беріп, діни сеніміне селкеу түскендердің 

тағдыры туралы айтып берді. Орталықтың 

кмегіне жүгінгендердің айтары кп. Сырымен 

бліскісі келгендегі басты мақсаты – олардың 

қателігін басқалар қайталамаса деген ой. 

Раушанмен (ө ө    ө ) 

сйлескенімізде күйеуі сәләфи бағытына түсіп 

кеткенін айтты. Екі жыл әбден қиналған. Сол 

бір күндерді еске алып, Раушан былай дейді: 

СЛФТЫ АЙТАР АН ЫЗ

«Мен иманды салт-дәстүрді ұстанатын 

отбасында тәрбиелендім. Тағдырдың жазуымен 

бір жігітпен танысып, отбасын құрдық. 

Ұлым дүниеге келмей тұрып, бізде 

бәрі ертегідей қызық болған. Ұлым 

дүниеге келген күннен бастап жолдасым бірден 

згерді. Қара жамылып, бүркеніп жүруімді, 

ағайын туыспен араласпауымды, той-жиынға 

бармауымды талап етті. Тіпті зінің туған 

інілерімен бірге отырып, оларға шай құйып 

бермейтін болдым. Күйеуімнің дұрыс жолда 

жүрмегенін бірден түсінгем. Бірақ қайтару 

қиынға соқты. Қит етсе қол жұмсайды. Кетемін 

десем, талақ сұрайды. Үйден шығармай, 

жападан-жалғыз ұстады. Күң сияқты күн 

кештім. Анама айтып едім, ол сзіме сенбей 

«Намаз оқитын адам жақсы болады. Күйеу 

балама күйе жақпа», – деп қолын бір-ақ 

сілтеді. 

Тозаққа бергісіз мірмен, қап-қара 

киіммен екі жыл жүрдім. Мүлде қараңғыға 

түсіп кеткендей күй кештім. Кейін мешіттің 

жанынан кітап сатып алып, күйеуіме 

білдірмей оқи бастадым. Бұрын да бұл 

тура жол емес екенін білгем. Енді тіпті 

кзім жетті. Бір күні мешіттен бір имамға 

жолығып, кеңес сұрадым. Олар «Болашақ» 

діни бірлестігіне жіберді. Осы жерде мықты 

теологтан сабақ алдым. Оны күйеуім білген 

жоқ. Үйден шығармайды. Бірақ оның 

айтқанымен жүрген соң, еркіндік берді. 

Мүмкіндік болған уақытта кішкентай 

баламды ктеріп осы орталыққа келем. 

Алдымен, дінді зім әбден түсініп алдым. 

Содан кейін күйеуіме ақырын-ақырын 

түсіндіре бастадым. Сйтсем ол сәләф екен. 

Мәзһаб дегенді ұстанбайды. Құдайға шүкір, 

қазір тура жолға түсті. 

СЕНІМГЕ КІРГЕН 

«СР ЖЫЛАН»

Жұмагүл ханым бізге бірнеше қыздың 

тағдыры туралы айтты. Бастапқыда 

айтқанымдай, әрқайсының мірі әрқилы. Біз 

соның ішінде зімізге қатты әсер еткен тағы 

бір кейіпкердің тағдыры туралы баяндайық. 

Жоғары білімді Гауһар (  ө  ) 

«Мені біреулер (бу Ханифа мәзһабынан басқа 

бағытқа адастырды. Кмектесіңізші» – деп 

келіпті. Жұмагүл ханым сенімі бүлінген адамды 

бірден танитынын айтты. Ол «Ақиқатынан 

адасқан жандарды кзі, сзі айтып тұрады. 

Гауһар да адасып келді. Кмектестік. Діни ілімі 

бар екен. Тез түзелді. Бірақ іште жүріп, осындағы 

қыздарға іріткі салып жүріпті. Байқамай қалдым. 

Жап-жас бес-алты қызымды зімен бірге сәләфи 

бағытына алып кетті» – деп күрсінді. Үнсіздіктен 

кейін қыздардың қазіргі мірін сұрадық. 

«Қайтаруым қиынға соқты. Миын әбден улап 

тастаған. Бірнеше ай бойы мықты имам, білікті 

теологтармен жұмыс істедік. Қазір бәрі тура 

жолға түсті. Күнде осында келіп тұрады» – деп 

сыртынан мадақ 

айтып жатқан. 

Айтып ауыз 

жиғанша болған 

жоқ, әлгі адасқан 

қыздардың екеуі 

кәбинетке кіріп 

келді. «Сіздерге 

айтқан қыздарым – осылар. Бәрі ақылды. Бәрі 

намаз оқиды. Кзі ашылған. Ккірегі ояу» – деп 

мақтады. 

ИЛЫ ТА ДЫР

Күйген майдың иісі қолқаны қабады. Бұған 

Гүлайымның еті үйренген. Ол қабарғадағы 

әлем-жәлем түсініксіз картинаға ма, әлде 

жарты мүсіндерге ме, әлдебір тылсым күшке 

табынып, тоңқаңдап жатқаны. Қолында 

жанған шырағы бар. Жүзінен реніш, күйініш 

байқалады. Ерні жыбырлап, кз жасы кл 

болып, тістеніп алған. Біреуге кектене ме, 

түсініксіз... Бұл – біз кездескен кейіпкерлердің 

ішіндегі тағдыры бүлінген, мірі ксіген, мірі 

ең ауыры. 

«Итке қор болған ит мір-ай! 

Қайран, 12 жыл уақытым. Қайран, 

ит-құсқа жем болған қу дүние!» 

– деп егіледі. Сырттай қараған 

адам жынды болып қалған екен 

деуі мүмкін. Бірақ оның ес-ақылы 

дұрыс. 

Гүлайым осыдан 12 жыл бұрын 

бір құрбысының ақылымен, 

Алматыдағы ғибадатхананың біріне 

барған. «Құрбым, қолымнан келсе, 

саған барлық бақыт пен байлықты 

сыйлауға дайынмын. Егер, менімен 

бірге жүрсең, мына тозақ мірден 

құтыласың. Бір айда мына жаман 

пәтеріңді зәулім үйге ауыстырып, 

астыңа шетелдің су жаңа клігін 

мінесің. Жұмыстағы бастығыңның 

қырғи қабағынан құтыласың. 

Ешкім таңғы сегізден кешкі алтыға 

дейін кеңсеге қамамайды. Қайда 

барамын, қайда демаламын десең 

де, з еркің зіңде» – деп ертегі 

бастады. 

– Ондай жұмақ мір болушы 

ма еді? Екі қызымның болашағын 

ойласам, түн ұйқым тртке 

блінеді. Байдың жүрісі анау: 

мешітке жем шашып қойғандай, 

ұзақ күн молданың қасынан 

шықпайды. Солар не десе, соны 

істеп, үйге де қарамайды. Менің 

тапқан 35 мың теңгем неге 

жетеді, Айнұр?

– Саған соны айтып жатқан 

жоқпын ба? Жоқшылықтан 

құтқаратын жолды крсетіп 

отырмын. Шетелден келген 

Жек ағаның қасында жүрсек, 

жарты жылда жұрттың алдында 

болатынымыз анық. Мысалы, 

мені қарашы, екі ай болды 

осы ұйымға кіргеніме. Қазір 

құдайға шүкір! Қаладан пәтер 

алып берді. Ұзынағашқа 

күнде салпақтап жүрмеймін. 

Балаларым да қалада сіп жатыр. 

Екі аптадан кейін машина беретін болды. 

– Ол қандай ұйым? Не қылған тегін 

дүние? Іздеуі, сұрауы жоқ па?

– Іздеуі де, сұрауы да бар. 

Шетелдіктердің Қазақстанды ктеру үшін 

келген адамдары. Оған басыңды қатырып 

қайтесің. Айтқанын істеп жүрсең болды. 

ХАРИКАДА ДЕВИДАС 

ДЕГЕН КІМ?

Гүлайым құрбысының сзіне илана қойған 

жоқ. Бірақ ол күнде келіп, мұның қыздарына 

қымбат кйлек әкеліп, туған анасы жасамаған 

жақсылықты жасап жүргені. Бір күні түн 

жарымында ауыр ойға 

шомды. Күйеу болса, 

жүрісі анау! Айнұрдың 

киген киімі, ішкен асы 

мынау: жарқырап, жайнап 

жүр. Байдан да, әкеден 

де крмеген жақсылықты 

жасаймын деп, құрақ 

ұшып жүр. Мен несіне 

кергимін осы? Ертеңнен 

бастап жүр деген жағына 

барып, істе дегенінен бас 

тартпаймын. Крейін, 

мына жоқшылықтан 

құтқарса болмады ма? 

Заңға қайшы емес дейді. 

Басқа не керек? 

Бұл Гүлайымның соңғы 

шешімі еді. 

Ертесі Айнұрды 

шақырды. Тәуекелге 

барғанын айтты. Құрбысы 

қатты қуанды. Қуаныштан 

кзіне жас алып «Құдай қаласа, бірге байимыз. 

Зәулім сарайымыз болады. Бала-шағамыз да 

жоқшылықтан қиындық крмейді. Шетелде 

оқиды. Fзіміз апта сайын Еуропаны аралап, 

аяғымыз Америкаға дейін жетеді. Жек ағаймен 

бірге жаңа жылды мұхит үстінде, үлкен кемеде 

қарсы алатын боламыз» – деп ауызы жабылмай 

мақтады. 

Гүлайым сол құрбысы айтқан Жек 

ағаймен кездесті. Ол қаусаған, жетпістен 

асқан шал екен. Кзі ішіне кіріп кеткен, 

жағы суалған, қызыл-сары кісі. Мұнымен 

тілмаш арқылы тілдесті. Отбасындағы 

жағдайды сұрап, қамқор, жылы шырай 

танытып жатыр. Кмектесетінін айтып, 

тіпті уәде берді. Шіркеуге ертіп кіріп «Жер 

бетіндегі барлық адамның сенетін құдайы 

– құдіретті күші бар. Бірақ мұсылманда да, 

басқа діндегілер де адасып жүр. Олар шын 

құдайын танымайды» – деп бір тоқтады. 

Гүлайымның құлағына түрпідей тиген. Бірақ 

шыдап бақты.

Жек ағай «Біздің жолымыз – Кришна. 

Құдайымыз да – Кришна. Күнде таңғы 

тамағыңды осы шіркеуден ішесің. Сосын 

бәріміз бірге Кришнаға табынамыз. Дұға 

бағыштаймыз. Саған діни есім керек. 

Кришна әулие сенің мұсылманша атыңды 

қабылдамайды. Ең әдемі есім – «Харикада 

Девидас» боласың. Мұның мағынасы – 

«Құдайдың сүйіктісі» деген сз» – деді. 

Жектің айтқан сзінде не құдірет бар екені 

түсініксіз. Бірақ Гүлайым бәріне бас изеп, 

мақұл-мақұлдан аспады. 

БАРДАН АЙЫРЫЛУ

Сол күннен бастап, бұрынғы Гүлайым – 

қазіргі Харикада Девидастың дастарханынан 

тәтті ас үзілмеді. Қыздарының да киімі 

бүтінделіп, үйге жылу енгендей болған. Күйеуі 

Марат әйелінің тосын мінезіне, табысына 

күдікпен қарай бастады. Бірақ ол күн ткен 

сайын бұдан суынып, жанына жуымайтынды 

шығарды. Тіпті бұл отырған жерге отырмайды. 

Бірге тамақ ішпейді. Үйге түсініксіз сурет 

әкеліп, соны әр жерге іліп қоятынды 

шығарған. Дәстүрлі дін жолында жүрген ер-

азамат үшін жарының беймәлім жүрісі бірден 

күдік туғызған. Артына еріп еді. Гүлайым 

ғибадатхананың қасындағы 

аласа үйге кіріп бара жатыр. 

Адасып қалмайын деп, әйеліне 

байқатпай, бірге кірді. Сол сәт 

Марат з кзіне зі сенбей, есік 

кзінде аң-таң болып, состиып 

тұрып қалған. Біреу дауылпаз 

ойнап, қалғандары билеп жүр. 

Мұның әйелі де бара салып, кп 

ішіне кіріп, әлдебір лең айтып, 

билеп кетті. 

Марат әлгі үйден есеңгіреп 

шықты...

Ертесі күні еркіне қоймай, 

әйелін мешітке алып барды. 

Имамға кездестіріп, тура 

жолға тартып крді. Бірақ түк 

шықпады. Күндердің-күнінде 

ол пәтерін, әйелін, екі қызын 

тастады да, үйден шығып кетті...

Гүлайым күйеуінің кетіп 

қалғанына қатты қуанды. 

Сйтіп, Жек ағайдың 

таныстыруымен Миша 

деген орыс жігітпен бірге 

тұра бастады. Ғибадатханаға 

айналған үйге күнде бірге 

барады. Бірге қайтады. Қыздары 

– Айым мен Күнімді де ертіп 

алатынды шығарды. Олар да 

бақытты: әдемі ойыншық, тәтті 

тамақ, жаңа кйлек...

АЩЫ ШЫНДЫ

Сйтіп жүргенде 12 жыл 

те шығыпты-ау! Бұрынғы 

бақытты күндердің бірі де 

жоқ. Пәтерін сатып, орнына 

алған зәулім сарай да жоқ. 

Қымбат клік те біреудің 

меншігі екен. Айым мен 

Күнім әлгі Кришнаның 

белді қызметкерлері. 

Күніне бірнеше адам ертіп 

кіріп, белсенді жұмыс істеп 

жүргендері. Ал бұл болса 

қарақан басы қаңқайып 

шіркеу жағалады да қалды. 

Қазір де ең соңғы рет кіріп 

шығам деген. Міне, состиып 

тұрысы мынау!

Ол қатты кінді. Адасқанын 

анық білді. Тура жол іздеп, 

мешітке барып еді, бұған жн 

крсеткен имамдар жылы қарсы 

алған. Мұны «Шаңырақ» деген орталыққа 

жібереді. Сол жерде Жұмагүл ханым қарсы 

алып, тура жол крсете бастады. Қазір күнара 

«Шаңырақ» діни мәселелер бойынша алдын 

алу, кеңес беру және оңалту орталығына 

келіп, діни сауатын ашып тұрады. Қара басы 

қаңғырып Алматыдағы Ккбазарды жағалап 

қалған еді. Қайыр тілеп кеткен. Мараттың досы 

Ерік кмектесіп, базардың жақсы жерінен 

орын алып берді. Қазір сол жерде жеміс-жидек 

сатып, ырыздық-несібесін айырып отыр. 

Fткен күндерге кініші кп. Fзегін ртейтін 

ең ащы әттеген-айы – екі қызының тағдыры. 

Олар әлі Кришнаны құдайым деп жүр...

  

МАЗАСЫЗ МҮЙІС

МАЗАСЫЗ МҮЙІС

і А

й

і

і

б й

«Күтпеген жерден туған-туыстарымның көзінше адам 

шошырлықтай өзгеріп кеткенім соншалық, үйдегі кітап пен 

ойыншықты лақтырып, фарфордан жасалған мүсіншелерді 

сындырдым. Ол заттың бәрі біздің ата-анамызға тиесілі еді. 

Балама сүре, хадис, намаз үйрете бастадым. Тозақ отымен 

үрейлендірдім. Аулада балалармен ойнамайтын болды. 

Балам өз Жаратушысын қуаныш, сүйіспеншілік, үмітпен 

танудың орнына қатты қорқып қалған 

болды. Туған-туыстармен араласуды 

қойдық. Бір кездері мен бөтен 

еркектерді көрмеу үшін үйге келген 

қонақтармен амандасуға шықпаймын. 

Шай құйып, дәм берілмейді. 

Көршілеріммен амандаспай, жатын 

бөлмемде отырамын. Оңға қарасам 

да – харам, солға қарасам да – 

харам! Бұл дұрыс деп ойлайсыз ба?! 

Мұндай бассыздықты әйеліңнен, 

туған қызыңнан, келініңнен көріп, оған 

шыдау қандай болады екен?! Аллаға 

шүкір, менің жақындарым шыдамды 

әрі мейірімді болды. Болған жәйтті мен 

ойсыз, көзсіз табынушылық ұстамасы 

деп ойлаймын. Миың жұмыс істеуін 

тоқтатқанда, сен өзің түсінбейтін 

нәрсенің жетегінде кетіп, өзіңе-өзің 

тиесілі болудан қаласың». 

(Нәзира Бақаеваның Instagram-дағы 

парақшасынан, белгілі режиссердің жары)

Жыл басынан бері деструктивтік діни 

ағымдардың қызметінен зардап шеккен 

1134 

адам тура жолға түсті. Дін 

істері және азаматтық қоғам министрлігі 

хабарлағандай, биыл жыл 

басынан бері ел аумағында 5 

мыңнан астам түсіндіру жұмысы 

жргізілген. Оған 6 630 адам 

қатысыпты.

Елімізде оңалту жұмысына 

Астана, Алматы қалаларының 

және облыстардың дін істері 

басқармалары мен оңалту 

орталықтары жұмылдырылған. 

Бұл оңалту орталықтарының 

қызметі экстремистік сипаттағы 

деструктивтік діни ағымдардың 

ықпалынан зардап шеккенді 

тура жолға түсіру. Сондай-

ақ ақпараттық түсіндіру 

жұмыстары еліміздегі қылмыстық-атқару 

жүйесі мекемелерінде де жүргізілген. 

Нәтижесінде 

264

 адам өзінің 

деструктивтік діни көзқарасынан бас 

тартты.

Дерек пен дәйек

Жұмагүл 

(бдірахманова

ӨТКЕН КҮННІҢ 

ӨТКЕН КҮННІҢ 

ӨКІНІШІ

ӨКІНІШІ

ТУРА ЖОЛҒА ТҮСТІ

ТУРА ЖОЛҒА ТҮСТІ