Биомеханика (зертханалық жұмыстар)

2. Фазалардың шекаралық сәтін анықтау. Кинограмманы қарай отырып /12-сурет/ фазалардың /самғау мен тірек/ шекараларына көңіл аудару керек / жерге қону - №5, 13, 22, 25 және тіректен босап шығу №1, 9, 18, 24/ дене кейіптері, ауада самғаумен тірекке келіп төмендеуі /№3, 38 дене кейіптері/. №13-тен 15-ке дейін – амортизация да, №15-тен №18-ге дейін итеру. Кестені сызып, оның бағаналарына сәт белгісі мен кадрдың нөмірін жазу керек. Сәтті фазаның не бастамасы, не аяқтамасы деп белгілемей, тек сол уақытта болып жатқанын айқындау, белгілерін ғана түсіру.

3. Фазалық мазмұны мен ұзақтығын анықтау. Фазалардың мазмұнын анықтап, кестеге түскен сәті бойынша, шектелген сәттерін де кестеге түсіру. Әрбір фазаны кадрлардың қандай нөмірлері шектеп тұрғанын белгілеу керек. Кестенің қалай құрылғанын байқап, /фазалардың ығысу сәттерінің жолдарына /фазалардың шекараларын анықтауды жеңілдетеді. Ең соңғы бағанаға фазалардың ұзақтығын кадрлар арасындағы интервал санын енгізу қажет. Суретті түсіру жиілігі секундына 24 кадр.

4. Сызықтық хронограмма сызу. Уақыт өсін /білігін/ өткізіп, бейнелердің масштабын орнату және оны уақыт білігіне түсіру. Хронограмманың білігін сызу. Қозғалыстар сәтінің өзгерістерін /кесте бойынша/ және сәт аттарын, жоғары жағына жазу керек. Фазаларды /төрт бұрыштық белгілерімен белгілеп/ түсіру керек: - итерілу хронограмманың төменгі жеріне, итерусіз – біліктен жоғары салу керек. Фазалардың аттарын төменгі жағына жазу керек. Хронограммадан төмен жаттығудың кезеңдерін оның схемасын сызу керек. Итерілу ұзақтығы мен самғаудың арақатынасына көңіл аудару қажет /бірінші итерілулерде ұзақ тіреуде, қысқа ғана самғау, ал соңғы итерілуде керісінше/. Амортизация ұзақтығымен қол-аяқтардың итерілу арасындағы арақатысқа көңіл аудару қажет.

• 
  амортизация фазасы, тірек реакциясының басталу сәтінен басталып тізе буындағы бүгу бұрышы барынша үлкен болған кезде аяқталады, ол дегеніміз сде фигурасының ауданы абс фигурасының ауданына /тензодинамограммадағы/ тең болғанда /Р-тірек реакциясының маңызы, спортшының салмағына тең/;
  
• 
  ителіру фазасы, оның аяқталуы тірек реакциясының тік құрамасының мәні нөльге немесе спортшының аяқтары тіректен айырылу сәті кезінде аяқталады;
  
• 
  самғау фазасы, сол уақыттағы тірек реакциясының тік құрамасы нөльге тең.
  

Секіру кезінде спортшының ауырлық орталығының максимальды жоғары көтерілуі дененің самғау биіктігі жоғары лақтырылған дене формуласы бойынша анықталады: Н=gt₂ көтер. : 2, бұндағы t _көтер. = t _самғ. : 2 – көтерілу уақыты, ал итерілудің максималды жылдамдығы келесі теңдеумен есептеледі: У_мах = gt_көтер. себебі спортшы самғау фазасында бастапқы жылдамдық әсерімен ауырлық күш үдеумен қозғалады. Өздігінен жазатын аппаратта диаграммалық қағаздың қозғалу жылдамдығы 50 мм/сек орнатылған.

2. Дәрігерлік таразымен спортшының салмағын – Р анықтау қажет.

3. Тензометрлік күшейткішті лаборанттың бақылау арқылы жұмысқа қосып ережесі мен пайдалану нұсқауы арқылы әзірлеу.

4. Өздігінен жазатын аспапты қосып, «нөльдік сызықты» жазамыз, ол дегеніміз тензометрлік платформаны ешқандай ауырлықсыз жазып алу.

5. Платформаның үстіне тұрып, бір-екі секіндтай сол салмақпен /берілген ауыртпалықты/ жазып алып, содан кейін максималді биіктікке екі аяқпен жоғары итеріліп секіруді орындау қажет.

6. Өздігінен жазатын аппараттан тәжірибе нәтижесінің диаграммасын алып күш түсіру мен соған кеткен уақыттың жазылу масштабын анықтау; уақыт бойынша масштаб таспаның қозғалу жылдамдығы /50мм/сек/ кезінде, ол уақыт масштабы бойынша 0,02 мм/сек анықталады; күштеу бойынша-сыналушының салмағының әсерінен жазудың ауытқу мәніне байланысты.

7. Диаграммаға уақыт пен күшейту масштабын салып қозғалыстың фазалық құрамына талдау жасау қажет /13 суретті қара/, фазалардың ұзақтығын келесі кестеге енгізу керек:

8. Жоғарыда берілген формулалар бойынша секіру кезінде ауырлық орталықтың максимальді биіктікке көтерілу мен максимальді итерілуі жылдамдығын есептеу керек.