Жазықтықтағы фигуралардың ұқсастығы.Іштей және сырттай сызылған көпбұрыштар.
Сынық сызық. А1, А2,..., Аnнүктелерінен және оларды қосатын А1А2, А2А3,..., An-1 An кесінділерінен тұратын фигура А1А2...Аnсынық сызығы деп аталады. А1, А2,..., Аnнүктелері сынық сызықтың төбелері, ал А1А2, А2А3,..., An-1Anкесінділері – сынық сызықтың бөліктері деп аталады. Өзін-өзі қиып өтпейтін сынық сызық қарапайым сынық сызық деп аталады. шеттері беттесетін сынық сызық тұйық сынық сызық деп аталады. Бөліктерінің ұзындықтарының қосындысы сынық сызықтың ұзындығы деп аталады.
Дөңес көпбұрыштар. Көрші бөліктері бір түзудің бойында жатпайтындай қарапайым тұйық сынық сызық көпбұрыш деп аталады.
Көпбұрышпен шектелген жазықтықтың ақырлы бөлігі жазық көпбұрыш немесе көпбұрышты облыс деп аталады. Кез келген қабырғасын қамтитын түзуге қатысты бір жартыжазықтықта жататын көпбұрыш дөңес көпбұрыш деп аталады.
Дұрыс көпбұрыштар. Барлық қабырғалары тең және барлық бұрыштары тең дөңес көпбұрыш дұрыс көпбұрыш деп аталады. Егер көпбұрыштың барлық төбелері қайсыбір шеңберде жатса, онда көпбұрыш шеңберге іштей сызылған деп аталады. Егер көпбұрыштың барлық қабырғалары қайсыбір шеңберді жанайтын болса, онда көпбұрыш шеңберге сыттай сызылған деп аталады.
14-дәріс: Стреометрия аксиомалары
Жоспар:
1. Стереометрия аксиомаларынан кейбір салдарлар
2. Бұрыштар. Сыбайласбұрыштар
3. Вертикальбұрыштар
Сəуле. Кесінді. Бұрыш туралы ұғым жəне оларды өлшеу.
Планиметрия - геометрияның жазыктықтықтағы фигураларды зерттейтін бөлімі.
Стереометрия — геометрияның кеңістіктегі фигураларды зерттейтін бөлімі. Стереометрияда, планиметриядағы сияқты, геометриялық фигуралардың қасиеттері сəйкес теоремаларды дəлелдеу арқылы тағайындалады. Мұнда негіз болатын — негізгі геометриялық фигуралардың аксиомалармен өрнектелетін қасиеттері. Кеңістіктегі негізгі фигуралар болатындар: нүкте, түзу жəне жазыктық. Жаңа геометриялық бейне — жазыктыкты енгізу аксиомалар системасын кеңейте түсуге мəжбүр етеді. Ал біздер жазықтықтардың кеңістіктегі негізгі қасиеттерін өрнектейтін аксиомалардың С тобын енгіземіз. Бұл топ мына үш аксиомадантұрады:
С1 Қандай жазыктық болса да, ол жазықтыққа түсетін нүктелер жəне оған тиісті емес нүктелер бар болады.
С2 егер əр түрлі екі жазыктықтың ортак нүктесі болса, онда олар түзу бойымен қиылысады.
Бұл аксиома, егер а жəне р əр түрлі екі жазықтыктың ортақ нүктесі болса, онда осы жазықтыктардың əркайсысына тиісті с түзуі бар дегенді білдіреді. Сонда, егер С нүктесі екі жазыктыққа да тиісті болса, онда ол с түзуіне тиісті болады.
С3. Егер əр түрлі екі түзудің ортақ нүктесі болса, онда олар арқылы жазыктық жүргізуге болады жəне ол тек біреу ғана болады. Ол былай деген сөз: егер əр түрлі а жəне b екі түзудін бір ортақ нүктесі С болса, онда а жəне b түзулерін қамтитын у жазыктығы бар болады. Мұндай қасиетке ие болатын жазыктық жалғыз ғана.
Сонымен, стереометрияның аксиомалар системасы планиметрия аксиомалары мен С аксиомалар тобынан тұрады. Баяндау ыңғайлы болу үшін планиметрия аксиомаларының бірінші тобын еске түсіреміз.
1) Қандай түзу болса да, ол түзуге тиісті нүктелер жəне ол тузуге тиісті емес нүктелер бар болады.
2. Кез келген екі нүкте аркылы түзу жүргізуге болады жəне ол тек біреу ғана болады.
Достарыңызбен бөлісу: |