Баспа №2 01. 09. 2009ж беттің -сі

1. Тікелей, абсолюттi, үзіліссіз бағалау, бiр ретті, статикалық өлшем, өйткенi. Эксперимент процесс кезінде ЭҚК қөрек көзі өзгермедi.

2. Эксперимент кезінде өлшеу келесi қателiктердің орыны:

- аспаптық, ӨҚ негізгі қателігі – амперметрдің дәлдік классы;

- аспаптық, ӨҚ қосымша температураның қателігі – қалыпты жұмысшы шарттының температуралық ауытқуы;

- әдістемелік, (амперметрдің ішкі кедергісі );

Барлық қателiктер - жүйелi.

Барлық қателiктер түзету кiрiспе жолымен кiшiрейте алмайды, тек қана шамалардың шекаралармен бағалауға болады.

1. Тізбектегі тоқтың нақты мәні (амперметрдің қосылуынан кейін)

2. Өлшенген тоқтың мәні

3. Өлшенген тоқтың абсолютті мәнінің әдістемелік қателігі

Демек түзету

4. Өлшенген тоқтың салыстырмалы әдістемелік қателігі %.

 Тапсырмалар.

Вар-т	Еспетер
1	(сурет 1.11) тұрақты тоқ тiзбегiне аспаптар қосылған: А- амперметрдің түрi М-330 дәлдiк классы КА=1,5 өлшеу шегі Iк=20 А және А1-амперметрдің түрі М-336 дәлдiк классы КА1=1,0 өлшеу шегі Iк1=7,5 А. Өлшеу тоғының I2 салыстырмалы қателiгi есептеп шығарыңыз және егер аспаптың көрсеткіші I=80 А және I1=6,0 А, нақты мәндердің шегі болуы мүмкiн. Өлшемдердің жіктелуі.
2	Екi серiппелi манометрлермен компрессордың соңғы камерасындағы ауаның қысымы 600 кПа өлшенді. Бiр манометрдің өлшемдердiң жоғарғы шегінің қателігі 1%, басқасы 4%. Бiрiншiсi 600 кПа, екiншi 590 кПа-ді көрсеттi. Камерадағы қысымның нақты мәнiн атаңыз, мүмкiн болатын қысымның шын мәнi, сонымен бiрге өлшеу қателiгiн; Δ А=?; δ =? анықтаңыз.
3	100 бөлiктен туратын шкаласы бар аспаптың 0,5 классы болатын (30 бөлік үшiн) шкаланың басындағы салыстырмалы өлшеу қателiгiн анықтаңыз. Аспаптың шкаласында соңғы-жүзiншi межелiк бөлiгіндегі қателiк бұл қателiктер қаншалықты көбiрек?
4	Егер тахометр 1000 об/мин өлшеуге есептелінсе, дәлдiк классы 1тең 500 біліктің айналу минуты қателігі 1% өлшенеді, яғни оны бекітуге болама? Абсолюттi, салыстырмалы қателiкпен байланыстыратын келтiрлген қателiктi анықтаймыз?
5	Салыстыру әдiсін пайдалана отырып, үлгілі вольтметр 1В, ал салыстыру 0,95В көрсетіп анықтайды. Салыстыру аспабы үшін түзетуді және абсолютті қателігін анықтау.
6	Айнымалы тоқтың кернеуін вольтметрмен өлшеген кездегі салыстырмалы қателігін анықтаңыз? Егер аспап 127 В кернеуде 128 В көрсететін болса
7	Электрэнергия санауыштың қазіргі кезде эксплуатациялық қателікгі орташа 2% құрайды. Мемлекеттегі жылына 1600 млрд*сағ элекроэнергияны өңдеуге жету үшін электросанауыш дәлдігінің деңгейін абсалютті сандарға жеткізіп электроэнергия есебін қалай есептеу керек?
8	Дәлдік класы 0,5 және шкаласы 100 бөлік қүнынан туратын құралмен өлшеу кезінде салыстырмалы қателігін анықтаныз?
9	127 В кернеу үшін бірінші кездегі құралдың көрсеткіші 128 В, екінші ретте 120 В көрсетеді. Айнымалы және тұрақты тоқтарда электромагнитті вольтметр өшіріп қосудың жұмыс жағдайын өзгерткенде айнымалы тоқ кернеуінің өлшеудегі салыстырмалы қателігін анықтаныз?
10	Тоғы 10 А есептелген амперметрдегі келтірілген негізгі қателік 2,5% құрайды. 1А болғандағы мүмкін болатын абсолютті қателікті табыңыз?
11	Техникалық манометрдің классы 1,5 нормалық температураның мәні °C, жұмысшы температура мәндері +5°C..... +50°C диапазондарда болады. Бiрдей қателiктермен сипатталатын аспаптың бiрдей көрсеткіштерi үшін жұмысшы температуралар °C, °C, °C мынаған тең?
12	Жүйелі қателікті жою үшін жер ықпалдың есепке алуымен магниттiк өрiс екi рет аспаптың көрсеткішін алады: бiрінші жағдайда - және басқа жағдайда, - жұмысшы жазықтықта аспаптың бұрышы 180°. Өлшенген шама мәнi неге тең? Жердiң магниттiк өрiс ықпалын қателiктi жою әдiсiмен жіктейміз.
13	Келтiрiлген схеманың амперметр және вольтметрдiң әдiсiнің ұқсастығы резистордың кедергiсi өлшенедi . Амперметр көрсеткіші А, вольтметрдікі В. Әдiстемелiк қателiгiн өлшеу кезінде түзету нәтижедесiн енгiзiңiз , егер Ом , ал Ом екені белгілі болса. Егер әдiстемелiк қателiкке түзету енгізілмесе, онда салыстырмалы әдiстемелiк қателiктiң шамасын анықтаңыз. Әдiстемелiк қателiк қайдан пайда болады, және оның шамасы неге тәуелдi болады?
14	13-ші есепте R2 резисторындағы кернеуі төмендесе келтiрiлген схемаға сәйкес өлшенедi. R2 кернеуіне салыстырмалы әдiстемелiк қателiгін өлшеу, есептеу үшін жалпы формула түрін алыңыз. R2 резисторындағы кернеуі әдiстемелiк өлшеу қателігі қайдан пайда болады? Вольтметрмен сол R2 кернеуiнің төмендеуі әдiстемелiк қателiгiн өлшеу шамасы R1 резисторының шамасына ықпал етедi ме?
15	Резистордың кедергiсiн өлшеу керек, шамасы 1000 Ом қателігі %-тен аспайды. Экспериментшiнiң ұйғарымында сезгіш көпір, дәлдiгi жеткiлiксiз жадағай (көпiрдің бағалау қателігі %) және дәл декадалық кедергі магазині, 1000 Ом кедергiсiн орнату үшін бағалау қателігі%. Тиiстi дәлдiкпен өлшеу аспабы жүзеге асырама?