Баспа №2 01. 09. 2009ж беттің -сі

жүктеу 3,39 Mb.

бет	10/37
Дата	20.02.2018
өлшемі	3,39 Mb.
	#10283

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 37

Дәріс 8, 9.

Тақырып. Өлшеу нәтижелерінің математикалық өңдеу.

Қателікті құрауды қосындылайтын ереже.

Сұрақтар

1. Кездейсоқ және жүйелі қателіктер.

2.Қателіктердің шектері.

Айтылып өткендей жүйелік және кездейсоқ қателіктер әртүрлі себептермен щақырылуы мүмкін. Өлшеуді өткізуде көбінесе шарттың анализ жолымен бұл себептерді анықтауға болады және әртүрлі бөлек себептермен шақырылатын қателік шамасын (жүйелік және кездейсоқ) бағалайды. Өлшем нәтижелерін көрсету үшін қателіктерді көрсетуде өлшеу нәтижелерінің жалпы қателігін анықтау мақсатында құрайтын қосындылар есебінде басталады. Құрайтын қосындылар қателіктерін үш жағдаймен бөліп алуға болады:

1) қосынды жүйелік қателікті анықтау;

2) қосынды құрамдас кездейсоқ қателігін анықтау (егер де кездейсоқ қателіктерді тудыратын бірнеше тәуелсіз себептер, дегенмен жалпы жағдайда әрбір құрамдас өзінің таралу заңы болады);

3) қосынды жүйелік және қосынды құрамдас кездейсоқ қателіктерді санағанда өлшем нәтижесінің жалпы қателігін анықтау.

Нақты өлшем үшін қосынды жүйелік қателікті анықтау кезінде құрамдастар шамасы бойынша және белгісі бойынша белгілі болуы мүмкін. Мұндай жағдайда жүйелік қателіктің жүзеге асуы нәтиженің

құрамдастығының

алгебралық қосындысын құрайды.

(1.34)

Егер анализ нәтижесінде аумақты ғана бағаласақ, әрбір құрамдас жүйелік қателіктің шегінде болуы мүмкін, сонымен қоса, нәтижелерді түзету үшін әрбір құрамдас бөлікке түзетулер енгізілген, бірақ түзетулер нақты болмағандықтан жүйелік қателікті құрайтын жойылмаған қалдықтардың аумағын бағалау болса, онда жүйелік қателіктердің (немесе жойылмаған қалдықтар) нақты орындалуын кездейсоқ шаманың оындалуы сияқты қарастыруға болады. Егер тек

ШЖҚ үшін немесе

жүйелік қателіктерді құрайтындар үшін аумағы белгігі болса, түзетулер жүргізілмеген кезде, бұл шамалардың таралу заңы туралы ештеңе белгісіз, онда көрсетілген аумақ мөлшерінде әрбір құрамдас үшін таралу біртекті болуы тиіс және келесі формула бойынша белгілі сенімді ықтималдықтың Ρ_сен деңгейін таңдап алып шекарадағы жүйелік қателік аумағын (немесе ШЖҚ қалдығының қосынды аумағы) анықтайды:

жүйелік қателіктер үшін (түзетулер жүргізілмеген кезде), және

ШЖҚ үшін.(1.35)

коэффиценті жалпы жағдайда сенімді ықтималдыққа

және құрамдастан қосынды санына m байланысты.

коэффицент мәнінің қатаң анықтау өте қиын тапсырма, сондықтан практикада

коэффиценттің орташаланған мәнін қолданады (m мәніне қатысы жоқ).

Орташаланған коэффиценттің мәндері 1.1 [5, 6] кестесінде көрсетілген.

1.1 кесте

	0.9	0.95	0.98	0.99
	0.95	1.1	1.3	1.4

Құрамдас саны (

) аз болғанда,

(1.35) формула бойынша табылғаннан кейін оны арифметикалық аумақпен салыстыру қажет

. Мұнда

жүктеу 3,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 37