Есеп шығару мысалдары
20-шы есеп
Есептің шарты: Вольтметрдің салыстырып тексеру дәлдік классы 1,0;  В 8-ші В белгіде үлгілі вольтметр көрсеткіші 8,15 В және дәлдік классы 0,2. Салыстырып тексерілген вольтметр өз дәлдік классына сай келеме, анықта.
Шешуі:
Салыстырып тексерілген аспап өз дәлдік классына сай келуі, салыстырмалы келтірілген қателік шкаладағы дәлдік классы бір нүкте аспау керек (модулі процентпен), салыстырып тексерілген аспаптың абсолютті қателігі шкаладағы анықталған дәлдік классы жіберілген қателіктен аспау керек.
Бірінші нұсқаның шешуі.
8-ші В белгіде салыстырып тексеру аспабында салыстырмалы келтірілген қателікті анықтау. ҮӨҚ салыстырып тексеру көрсеткіші белгілі, егер өлшенген шаманың нақты мәні.
 %,
 % > 1%,
демек, аспаптың дәлдік классы 1,0 сай кемейді.
Екінші нұсқаның шешуі.
Салыстырып тексерілген аспаптың жіберілген абсолютті қателік шегін анықтау, вольтметрдің салыстырып тексеру дәлдік классы шартты белгісіне тең:
 В.
Салыстырып тексеру аспабында абсолютті қателіктің нақты мәні шкала белгісінде 8 В тең:
 В.
 В >  В,
демек, аспаптың дәлдік классы 1,0 сай келмейді.
Жауабы: аспаптың дәлдік классына сай келмейді.
21-ші есеп
Есептің шарты: Жөндеуден кейін вольтметрдің салыстырып тексерудегі алынған келесі мәндер (кестеде 1,2-ші бағана).
Салыстырып тексеру нәтижесінде салыстырып тексеру аспабында дәлдік классы беріледі.
 (В)
|
 (В)
|
 (В)
|
 (В)
|
 (В)
|
 (В)
|
1
|
1,020
|
- 0,02
|
1,025
|
- 0,025
|
0,005
|
2
|
1,990
|
+0,01
|
2,010
|
- 0,01
|
0,02
|
3
|
2,980
|
+0,02
|
2,990
|
+0,01
|
0,01
|
4
|
3,975
|
+0,025
|
3,980
|
+0,02
|
0,005
|
5
|
4,950
|
+0,05
|
4,975
|
+0,025
|
0,025
|
Шешуі:
Электроөлшеу аспабында салыстырып тексеру дәлдік классы толық екі критеримен жүзеге асырылады немесе сәйкес келеді
1. Салыстырып тексеру аспабында шама қателігі шкалада жіберілген негізгі қателік шегі бір нүктеден аспау керек (абсолютті немесе салыстырмалы келтірілген формасы);
2. Аспаптың вариация көрсеткіші шкаладағы бір нүкте жіберілген шегі аспау керек. Вариация (ҮӨҚ айырма көрсеткіші шкаладағы белгі салыстырып тексеру аспабында көрсеткіші біресе үлкейіп, біресе азаяды) аспаптың ерекше конструкциясы жіберілген негізгі қателіктің шегі өзгермелі болады. Зертханалық аспаптар үшін вариация жіберілген негізгі қателіктің шегінен аспау керек..
Есептің шешуі келесі түрде болады:
1. Салыстырып тексерілген аспап абсолютті қателік әрбір нүктеде көрсеткіші үлкейген сайын салыстырып тексеріледі.
(кестедегі 3-ші бағана) және көрсеткіші азайған кезде
(кестедегі 4-ші бағана).
2. Салыстырып тексерілген аспаптың вариациясын анықтаймыз
(кестедегі 5-ші бағана).
3. Максималды модулі бойынша салыстырып тексерілген аспаптың абсолютті қателігі табамыз. Салыстырып тексеруде алынған (0,05 В белгі үшін 5 В көрсеткіші үлкееді, кестеде 2-ші бағананы кар.) және максималды вариация шамасы (0,025 В шкаладағы белгі, кестедегі 5-ші бағананы кар.). Егер вариацияның максималды көрсеткішінің мәні абсолютті қателіктің максималды мәнің жартысын құрайды. Онда шкаладағы белгі үшін абсолюттік қателіктің мәні 5 В. Салыстырып тексерілген аспаптың жіберілген негізгі қателік шегінің сапасын таңдауы.
4. Сонымен аспаптың дәлдік классы салыстырмалы келтірілген қателік шамасымен беріледі, салыстырып тексерілген аспаптың 5 В белгі үшін анықтау:
 .
Алынған келтірілген қателік мәні қатар сандарымен салыстыру, МЕСТ 8.401-80 ӨҚ дәлдік классы сандық мәні таңдалып беріледі, қортынды жасаймыз, что Вольтметрдің салыстырып тексеру дәлдік классын салыстырып тексеру нәтижесінен береміз 1,0.
Жауабы: салыстырып тексеру аспабының дәлдік классына 1.0.
Өзін тексеру үшін арналған сұрақтар
1. Серіппелі манометрдің дәлдік классы 1,0 өлшеу 60 кПа жарамдығын бағалау. егер салыстырып тексеру үшін үлгілі манометрмен салыстыру әдісі қолданылады, дәлдік классы 0,2; 50 кПа нуктесінде қысымы жоғарлаған кезде 49,5 кПа тіркелді, ал төмендегенде 50,2 кПа.
2. Амперметрдің дәлдік классын анықтау, өлшеу шегі  А, тұрақты тоқ компесатор көмегімен салыстырып тексеру. Амперметр шкаласындағы салыстырып тексеру нүктелері 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0 А келесі тоқ мәндеріне сәйкес келеді, компенсатормен өлшегенде: 0,2038; 0,3976; 0,8021; 0,9982 А.
3. Амепметр жарамдылығы дәлдік классы 1,0 соңғы мәні 1 А оның шкаладағы соңғы көрсеткіші басқа амперметр көрсеткіші салыстыру жолымен бағаланады. Басқа амперметр дәлдік классы 0,2 соңғы мәні 5 А. Екінші амперметрдің дәлдігі анықтау, бірінші жарамдылығы бір мәнді қортындысын жасау (ҮӨҚ салыстырып тексеру дәлдігін жасау үшін минимум 3 рет дәлдігі салыстырып тексеріледі).
4. Бу-газды дистанционды термометрдің салыстырып тексеру үшін дәлдік классы 2,5 өлшеу шегі 100° С. Үлгілі термометрдің салыстырып тексеруде цифрланған нүктесінде алынған келесі көрсеткіштер:
Аспап шкаласындағы салыстырып тексеру нүктесі, ° С
|
0
|
20
|
40
|
60
|
80
|
100
|
Жоғарлату үшін үлгілі көрсеткіш t, ° С
|
0,1
|
12
|
40
|
59
|
76
|
98
|
Төмендету үшін үлгілі көрсеткіш t, ° С
|
0
|
22
|
41
|
60
|
77
|
97
|
Д истанционды термометрдің жарамдылығын бағалау.
5. Термостатағы температура техникалық термометр шкаласымен өлшенді 0 - 500° С, классы 4,0. Термометр көрсеткіші 346° С. Бір уақытта температура зертханалық салыстырып тексеру термометрімен өлшеді, қөрсеткіші 352° С. Түзету көрсеткіші, салыстырып тексеру куәлігі - (- 1° С).
Анықтау, техникалық манометрдің қателігі жіберілетін негізгі қателігінің шегі нақты мәннен аспау керек.
ҚОСЫМША
Достарыңызбен бөлісу: |
