Тапсырма 1. "Чарков", "Морозовск" (1:50000) карталарымен ӛзіндік жҧмыс. Жер бедерінің шартты белгілерімен танысу. Картадан горизонтальдарды, қалыңдатылған горизонтальдарды, бергштрихтарды, абсолют биіктіктерді биіктіктер жазбаларын қарап, меңгеру. Картадан жер бедерінің негізгі формаларын табу.
Тапсырма 2. Суреттегі жер бедерінің бейнесіне қарап, қима биіктігін, карта масштабын, сондай-ақ жер бедерінің сипаттамалық нҥктелері мен сызықтарын анықтау. (сурет 10).
23
Тапсырма 3. Сҧлбалық тҥрде горизонтальдармен бейнелеу керек:
а) ең биік нҥктесі 184 м, салыстырмалы биіктігі 24 м, тӛбе,
масштаб 1:25000;
б) тереңдігі 50 м, тҥп тереңдігінің белгісі 80 м қазаншҧңқыр,
масштаб 1:50000;
в) батыстан шығысқа қарай созылып жатқан ҥш тӛбелі хребет; г) қҧламасы (перевала) 810 м седловина, масштаб 1:100000.
д) солтҥстік-батыстан оңтҥстік-шығысқа созылып жатқан екі тӛбелі хребет, қҧлама аймағында әртҥрлі бағытта ағып жатқан екі ӛзен басталады.
Тапсырма 4. Алынған білімдерді пайдалана отырып, келесі пункттер белгілерін анықтау керек:
"Морозовск" картасы: ҥңгір (кв.1904), орманшы ҥйі (кв. 2004), жҧмыс жасап тҧрған шахта (кв. 1500);
"Чарков" картасы: аңшы ҥйі (кв. 1507), ҥйшік (кв. 2514), жеке аула
24
(кв. 1703), жҧмыс жасап тҧрған шахта (кв. 1718);
"Труновское" картасы: минерал кӛздері (кв. 9981), (кв. 9689), орманшы
ҥйі (кв. 1089).
Мысалы: "Морозовск" картасы ҥңгір (кв.1904) 68 м биіктікте орналасқан.
Тапсырма 5."Морозовск" (1:50000) картасы бойыншакелесі нҥктелер жҧбының жқғарылауын анықтау керек:
Зубриная қаласының (кв. 1809) тӛбесі – трансформатор (кв.1908);
сарай (кв. 1899) – тоқтап тҧрған шахта (кв. 1500).
Топографиялық картада (оңтҥстік рамка астында) қима тіктігін ӛлшеу ҥшін қоймалар шкаласы қолданылады. Шкланың горизонталь осінде кӛлбеулік бҧрыштар, ал вертикальдар бойынша осы бҧрыштарға сәйкес келетін берілген қимадағы және масштабтағы қоймалар орналастырылған.
Берілген бағыттағы беткей тіктігін анықтау ҥшін ӛлшегіш-циркульмен кесіндінің шкала қоймасымен сәйкес келетін жерден қойманы алу керек; горизонталь осьте домалау тіктігін градуспен оқу қажет.
Тапсырма 6. Қоймалар шкаласын пайдаланып "Морозовск" картасы бойынша (1:50 000) келесі бағыттар бойынша беткей тіктігін градуспен анықтау қажет:
а) суажырату сызығы бойынша 140м және 150м (кв. 1798) горизонтальдары
арасында;
б) суажырату сызығы бойынша 270м және 280м (кв. 1598) горизонтальдары
арасында;
в) суажырату сызығы бойынша 60м және 70м (кв. 2303) горизонтальдары
арасында;
Мысалы: 140м және 150м (кв. 1798) горизонтальдары арасында суажырату
сызығы бойынша беткей тіктігі 2-ге тең.
Достарыңызбен бөлісу: |