Өңдеу өнеркәсібінің өндіру серпіні

2016 жылы Тамақ өнімінің НКИ 124,4%-ды, сусын шығару – 103,4%-ды құрады.

13-кесте

Саладағы өндіріс көлемдерінің өсуіне инвестициялық жобаларды іске асыру жаңа өнім түрлерін игеру, өндірістерді жаңашаландыру, жаңа технологияларды енгізу есебінен қол жеткізілді.

2014-2016 жылдары кезеңінде азық-түлік өнеркәсібі саласында алкогольсіз сусындар, күнбағыс майын өндіру, сүтті қайта өңдеу жобалары іске асырылды.

Облыстың жеңіл өнеркәсібін тоқыма бұйымдар өндірісі, киім, былғары өндірісі кәсіпорындары қамтиды: «Большевичка» ӨК, «Алпамыс» аяқ-киім фабрикасы ЖШС, «Қостанай киіз аяқ киімінің фабрикасы» ЖШС.

14-кесте

Жеңіл өнеркәсіп өнімдерін өндіру көлемінің серпіні

Салалық кәсіпорындармен 2016 жылы 3,9 млрд теңгеге өнім шығарылды, бұл 2014 жылдың деңгейінен 18,1%-ға жоғары және 2015 жылдың деңгейінен 24,5%-ға жоғары. 2014 жылы саланың НКИ 89,5%-ды, 2015 жылы – 92,4%-ды, 2016 жылы 103,2%-ды құрады.

2016 жылы облыстың өңдеу өнеркәсібі құрылымындағы машина жасау саласының үлесі 13,2ды құрады.

Облыс машинажасау кәсіпорындармен 2016 жылы 41,5 млрд.теңгеге өнім өндірілді, бұл 2015 жылдан 7,7ғааз. Нақты көлемінің индексі 73,4құрады. Машина жасау өндірісінің төмендеуі ең алдымен, 2015 жылы рубль курсының түсіп кетуі салдарынан автомобиль жасау өнімдерін сату кезінде туындаған қиын жағдаймен байланысты. Облыс кәсіпорындарына Орал өңірінің өндірісімен бәсекелесу қиын болды. Шекаралас Ресей Федерациясынан автомобиль санының көп әкелінуі «Агромашхолдинг» «СарыарқаАвтоПром» сиықты кәсіпорындардың автомобильге деген сұраныстың төмендеуіне әкеп соқты.

Металлургия. Облыстың металлургия өндірісінің негізгі өндірушілері: «ЕвразКаспианСталь»ЖШС «ССКӨБ» АҚ, «Имсталькон Рудный метал құрастыру зауыты» ЖШС, «МехЛитКом» ЖШС.

Металлургия өнеркәсібінің үлесі 2016 жылы өңдеу өнеркәсібінің көлемінде 18,4% құрады. Сала кәсіпорындары 57,8 млрд. теңге сомасына немесе 2015 жылға қарағанда 140,6% өнім өндірді. Саланың жоғары көрсеткіші 2013 жылы «Қостанай қаласында жылына 450 мың тонна ұсақ сортты прокат станының құрылысы» жобасы іске асырған «ЕвразКаспианСталь» ЖШС есебінен қол жеткізілді. 2015 жылы кәсіпорын 275,3 мың тонна болат прокатын өндірді, бұл 2014 жылдан 3 есеге артық.

2014 жылдың желтоқсанында мынадай жоба іске асырылды: «Жітіқара ауданында Доре ерітіндісі - дайын өнімін алуымен 450 мың тоннаға дейін тәжірибелік-өнеркәсіптік кен қазу және қайта өңдеу». 2015 жылы 365 мың тонна құрамында алтын бар кен өндірілді.492,9 кг Доре қорытпасы өндірілді.

Құрылыс индустриясы. Облыста құрылыс материалдары өндірісі қарқындауда. 2016 жылдың қорытындылары бойынша сала кәсіпорындары 44,0 млрд.теңгеге өнім өндірді, бұл 2014 жыл деңгейінен 20,5 есе жоғары (2014 жылы – 36,5 млрд. теңге, 2015жылы – 41,5 млрд.теңге).

2016 жылы құрылыс құмы 1,7 есеге (308,9 мың куб.м); құрылыс мақсаттар үшін бетоннан жасалған бұйымдар 115,1 (35 679 тонна); пластмастан жасалған терезе және есік блоктары –118,1% (2 013 691 кг); қаптама керамикалық кірпіш 103,5% (41,9 мың куб.м.); құрылыс езіндісі 3,4 есеге (967 тонна) өндірісі ұлғайды.

Облыста әрекет ететін құрылыс материалдарын өндіретін кәсіпорындармен қатар соңғы жылдары жаңа кәсіпорындар құрылды, оларда инвестициялық жобалар іске асырылады.

2014 жылы «Қостанай МБИ» ЖШС-нің «Қостанай қаласындағы үй салатын комбинатының құрылысы» инвестициялық жобасы пайдаланымға енгізілді.

2015 жылы «Первомайский Щебзавод» ЖШС «Таран ауданы Валерьянов ауылы шағылтас зауытының ұнтақтағыш-іріктеу кешенін салу» жобасы пай»даланымға енгізілді.

2016 жылы «СпецСтальКонструкция» ЖШС іске асырған «Лисаков қаласында қуаты жылына 1200 тонна металл құрастырылымы – қалқаланған-тірек ангарлар өндіру бойынша цех құрылысы» жобасы пайдалануға берілді.

Бұдан басқа, «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасының шеңберінде (банк кредиттері бойынша пайыздық мөлшерлемесін субсидиялау):

2014 жылы мына жобалар іске асырылды: 8,0 млн.теңге сомасына ДК Д.А. Ульрих (құрылыс пластикалық бұйымдарының өндірісі), 30,0 млн.теңге сомасына «Авента плюс» ЖШС (құрылыс металл құрылмалары мен бұйымдар өндірісі), (кепілдік беру) 21,2 млн.теңге «Ай БМ» (пластмас бұйымдарының өндірісі).

2015 жылы 52,2 млн.теңге сомасына «Пластокно - Костанай» ЖШС (ПВХ профильді бұйымдарының өндірісі) жобасы іске асырылды.

2016 жылы 3,0 млн.теңге сомасына Дмитрий Александрович Ульрих ДК (пластикалық құрылыс бұйымдарының өндірісі), 500 мың теңге сомасына «Кузьминский Дмитрий Дмитриевич» ДК (темір-бетон сақина бұйымдарын өндіру және оларды орнату бойынша қызметтер), 3,0 млн.теңге сомасына «Нурходжаев А.А.» ДК гранттық қаржыландыру (ұсақталған тас-мастикалық асфальбетонды қоспалары үшін «ЕсоТор» тұрақтандыратын қоспасын өндіру) жобалары іске асырылуда.

Саласын дамыту жағдайын SWOT-талдау:

негізгі өндірістік қорлардың тозуының жоғары дәрежесі;

технологиялық кейін қалу;

өнімнің энерго-, еңбек- және заттың жоғары сыймдылығы;

шығарылған өнімнің төмен бәсекеге қабілеттілігі;

машина жасау кешеніндегі инфрақұрылымы (ғылыми-зерттеу институттардың, құрылымдық бюролардың, тәжірибелі-эксперименттік базалардың, сынақ және техникалық бақылау орталықтарының)дамуының жеткіліксіздігі.

1. 
   «Бизнестің жол картасы 2020» бизнесті қолдау және дамытудың бірыңғай бағдарламасы шеңберінде өнеркәсіп кәсіпорындарын жаңғыртуды іске асыру.
   
2. 
   Өнімге технологиялық жаңғырту жүргізу жолымен өнеркәсіп кәсіпорындарында еңбек өнімділігін арттыру.
   
3. 
   Индустриялық Өңірде инновациялық жобаларды енгізу және дамыту үшін индустриялық аймақты құру.
   

Бүгінгі күні қайта жаңартылып жатқан энергия көздерін пайдаланып, энергетиканы дамытуға айрықша назар аударылуда. Қостанай облысы жалпы алғанда жақсы жел әлеуетіне ие. БҰҰ дамыту бағдарламасының мамандары біздің облысымыздың жел әлеуетін бағалау жөнінде зерттеу жұмысын өткізді. Осыған байланысты, жел электр стансасының құрылысына Арқалық қаласында, Мендықара және Сарыкөл аудандарында жоғары жел жүктемелері аймағында орналасқан алаң таңдалды, бұл электр энергиясын үлкен ауқымда өндіру үшін жел энергетикасын пайдалану мүмкіндігін береді.

Арқалық қаласында жалпы қуаттылығы 48 МВт, Меңдіқара ауданында – қуаттылығы 30 МВт, Сарыкөл ауданында – 1,5 МВт жел электр стансасының құрылысы жоспарланып отыр.

Аталған жобалар бойынша инвесторларды іздеу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Барлық үш жел станциясын салудың проблемалы мәселесі болып әлемдік валютаның негізгі резервіне теңге курсының өзгеруін ескере отырып тарифті индексациялау болып табылады, өйткені электроэнергияны сатудан түсетін кірістер ұлттық валютамен түседі, ал құрылыс кезіндегі негізгі күрделі шығындар АҚШ доллары немесе Еуромен түседі. Бүгінгі таңда жел электр станцияларының тарифі 22,68 теңге/кВт.ч. құрайды (ҚР Үкіметінің 2014 жылғы 12 маусымдағы№ 645 қаулысы).

Қайта жаңартылып жатқан энергия көздерін енгізу үлгісі Қарасу ауданындағы «Караман-К» ЖШС болып табылады, онда мал шаруашылығы фермасының аумағында 2015 жылғы 1 тамыздан бастап «Органикалық қалдықтарды биогазға қайта өңдеу кешені» жобасының шеңберіндеэлектр энергиясын шығару бойынша жұмыс басталды. Жобаның жалпы құны – 399 млн. теңге, белгіленген қуаты – 0,3 МВт.

2016 жылы биогаз құрылғысымен кәсіпорын қажеттілігі үшін 167 мың с.кВт электроэнергия шығарылды, құрылғы толық қуаттылыққа қосылмағанына қарамастан пайдаланылатын элекр энергиясының 20өтеуге мүмкіндік берді.

Саласын дамыту жағдайын SWOT-талдау: