Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

коректенетін коцыздар. Кіші жастағы дернэсілдерді кұмырскалар 
кұртады. Жұмыртка жоне дериосілдерімеи алтынкөз дериәсілі, 
қандалалар, коцыздар, өрмскшілер жоие мермитид түріне жататын 
иематодалар коректенеді.
Бақашык кандала саны кысгау орыпдарында ірі сасык 
коцыздар, 
стафилинид 
коцыздар, 
кұмырскалар, 
тағы 
баска 
жырткыштардыц аркасыида 18-25% дейін төмеидейді. Қаидалалыц 
көи бөлігін эсіресе ұшын өтетін, кұстар жеи кояды. Бакашык 
каидала цоиуляццясыиыц саны олардыц жұмыртка жэне ересегіи 
залалдайтын иаразиттердің аркасыида едэуір төмендейді. Бакашык 
каидалалардыц жүмырткаларын залалдайтыи наразигтер ретінде 
телеііомицныц 13 түрі белгіленген. Олардыц ішіиде ец иегізгілері- 
жұмыргка 
жеппер-теленомпндер 
және 
фазия 
шыбындары.
Телеиомиіідерді бакашык каидалаға карсы ііайдалаиу ец біріиші 
болыи Ресейде галым-эитомолог И.В.Васильев бастады. Ол 1913 
жылы соуір айыида Түркмеистанда 
бақатық
каидалацыц жұмыртка 
жегілеріиіц 80 мыц жүмыргкасыи жиып алып, Украииаға окелгеи. 
Жолда олардыц көпшілігі кырылып, дегепмеи де ол егістік 
жерлерге жүмыртка жегілердің 12 мыц даиасыи жіберіи үлгергеи. 
Одаи кейін телеііомицдер-жұмыргка жеі ілерді өсіріи, көбейту ісіие 
кец белсеие қатысты. Украииада 2 мыццай биозертхаиа жүмыс 
істеи, 280-мли-дай жүмыртка жегілер өсіріліи, олар жалиы көлемі 
50 мыц гектардаи егіс далаларында жіберілді.
Қазақстанда 
зиянды 
бақашыкка 
қарсы 
гелеиомццдерді 
иайдалацу жұмыстары профессор Н.Ф. Мейердіц басшылығымеи 
жүзеге асырылды.
Жамбыл облысьшыц Мерке жопе Қордай аудандарыида 29 
биозергхаиа ұйымдастырылып, 1140 гектар егіидік жерге 5 миллион 
дана, ал келесі жылы 1400 гектар егістікке 9 миллион данасы 
жіберілді. Зиянды бакашык кандала моноволыинді гүр-жылына 1 
үрнак бсрін өседі. Теленоминдердіц көншілігі жаргақ қанаттылар 
тобыныц с
целионида
ал біразы сол топтыц 
энциртиде
тұкымдасына 
жатады. Олар үзындыгы I метрге жуык кара түсті, аналыктарыныц 
күрсак бөлімініц үшында жұмыртка салғыш аппараты бар өте үсак 
бөжектер.
Сцелионида тұкымдасына жататын жүмыртка жегілер 2 туыска 
бөлінеді: 
триссолкус
жоне 
теленомус.
Соцгы туыстың атына 
байланысты қалканшалылар тұкымдасына жататын кандалардыц
106

\
жұмыртқа жегілерін, көбінесе 
теленомустар
деп атайды. Зиянды 
бақашық қандала жұмыртқаларында теленоминдердің 13 түрі 
паразиттік тіршілік етеді. Олардың бізде кең таралгандары: 
трисолкус грандиз
, 
трисолкус Васильева
және 

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: