ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ:
ЭНТОМОФАГТАРДЫҢ БИОЛОГИЯСЫМЕН ТАНЫСУ.
С аб ақты ң м ақсаты : Энтомофагтардыц биологиясымен
танысу.
Сабақга қарасты ры латы н сүрактар:
1. Энтомофагтардың биологиясы.
1. Энтомофагтардыц биологиясы.
Ауыл шаруашылығы 
зиянкестерімен күресу шараларының жүйесіидегі биологиялык 
тосіл зиянкестерге карсы олардың табиғи 
жаупарын-паразиттері
мен 
жыртқыштарын
иайдалануға 
негізделген. 
Пайдалы 
жэндіктердіц бүл тобыи бір сөзбен 
эитомофагтар
деп атайды. 
Паразиттер
баска жәндіктердің ішкі мүшелерінде немесе солардың 
аралыктарында ұлпаларды жеп иемесе жасуша шырынын сорьш 
тіршілік егеді. Олар иелерінің организіміи тіршілік ету ортасы 
ретінде пайдаланылады жәпе паразитизм кезіпде олармен тығыз 
түрде 
биологиялык 
байланыста 
болады. 
Паразиттер 
меп 
жырткыштардың арасындагы негізгі айырмашылык-жъ/рт^ь/ш өз 
күрбанын тікелей өлтіреді, ал 
паразит
иесінің есебіиде коректеиіп, 
оныц тіршілік кабілетін элсіретіп барып, өз даму кезеңінің соңғы 
сатысында ғана өлтіреді.
Кейде иаразиттің иесі өлмей тірі калады. Жеті нүктелі «кан 
кызы» 
деп аталатын жырткыш коцыз 
өсімдік бітелерін,
ал 
жырткыш барылдак коңыздардыи бір түрі кызыл денелі барылдақ 
коиыз (Calosoma sycophanta L) сыпар көбелектің (Porthetria dispar 
L) жас жұлдызкұрттарын бірдеп жеп кояды. Ал жарғак қанатты 
парашт-апантелес
кырыккабат ак көбелегінде мүлде 
0 3 r e u j e
түрде 
паразиттік тіршілік етеді.
Бүл паразиттіц аналықтары өзініц жұмыртқаларын 20-60 
даиадап топтап көбелектің бір-екі жастағы жүлдызкүрттарыпыц 
денесіие салады. Жүмырткалардан шыккан паразит дернәсілдері 
жұлдызкұрттарыныи ішіне еиіп, ішкі мүшелерімеп коректепеді. 
Бірак бүдан 
жұлдызкұрттар қоректенуін жоие түлеу үрдісін 
токтатпай 5 жаска дейін дамиды да тек паразиттер денесінен шығып 
кеткеннен кейін ғаиа өледі.
Кейбір наразиггср, мысалы, шегірткенің паразиті
-блезоксифа
деп аталатын паразит шыбын иесін тіпті өлтірмейді, тек кана оиың 
өсімталдығын төмендетеді. Бөжектер паразиттерінің көпшіліті
319

иелерінің тіршілік қабілетін бірте-бірте элсіретігі барын, даму 
кезеңінің соңғы дамуы аяқталмай-ак өлуге мзжбүр етеді.
Паразилік тіршілік ететін бөжектер мен жыргкыш бөжектер 
саны өте көп: 50 мыңнан асады. Олардың ішіндегі негізгісі жарғақ 
канал ы бөжектер тобынын өкілдері мен паразиттік тіршілік ететін 
шыбындар, ал жыркыштардан басты орын алагындары-коныздар, 
тор қанаттылар, кандала мен трипсілер. Бөжекгердіц көнтеген тон 
өкілдерініц депесінде паразилік тіршілік ететін жарғак канатты 
түрлерінің жадны саны казіргі кезде оншақты мыңға жегеді. 
Олардыц ішіндегі біркатары мысалы: 

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: