Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

күйелерінің тиімді паразиті агемиасписті (Ageniaspis fuscicolis 
Dalm.) Қырғызстанның солтүстік тау бөкгеріндегі аудандарынап 
опыц оңтүстігіндегі жацғақты-жеміс ормандарыпа океліп тарату. 
Осы тэсілді колданудыц сәтті мысалы бола алады.
3. 
Маусымды 
шогырландыру
зиянды ағзалардың табиғи 
жауларын колдан өсіріп, табиғатка оқтын-октын жіберіи тұруға 
негізделген. Ол үшін энтомофагтарды арнаулы биологиялық 
зертханаларда иемесе био фабрикаларда жаппай колдап өсіреді де, 
одан соң оларды жыл сайын зиянкестер шыккап кезде еіістік 
жерлерге, жеміс бакіарына, көкөиіс алқаптарына, жылыжайларға 
таратып жібереді.
Маусымдык 
шоғырландыру 
жергілікті 
жердіц 
табиғи 
энтомофагтары 
меп 
патогендік 
микроорғанизмдер 
эртүрлі 
себептермен (жылдык кезеңінің иесінің дамуымеи синхронды 
болмауы, 
суыкка төзімділігінің төмендеуі 
пэтижесіпде 
көи 
мөлшерде 
қырылып 
калуы, 
пестицидтердің 
әсерінен 
өсімталдығыныц едоір бөліғінің қүрыи кетуі жэне т.б.) зиянкестіц 
өсін - өніп көбеюіи бакылай алмайтын жағдайда кажет болады. 
Сондықтан зиянкес көбейер алдында энтомофагтарды жашіай 
жіберу немесе өсімдіктерді микробиолоғиялык пренараттармен 
өцдеу оныц зияндылығын кілт азайтуға мүмкіидік туғызады.
Маусымды 
шогырландыру 
тэсілін 
жүзеғе 
асыруда 
грихограммалардыц бірнеше түрлері (Trichogramma Trichogramma 
euproctidis Gir., T.evanesces West.,T.cacoecia March.) кец түрде 
пайдаланылады. Бүл туыстыц өкілдері күздік, кырыккабат, мақта 
көбелектері, жүғері сабақ жоне шалғын қан көбелектері, алма жеміс 
жемірі сияқты көптеген зиянкестердің жұмыртқасында наразиттік 
тіршілік етеді. Қазірі і уакьпта трихограмманы биозертханаларда 
жэне өндірістік биофабрнкада өсіріп, жыл сайын жалпы көлемі 9-10 
млн гектар егістіктерде найдаланады. Маусымды шогырландыру 
тәсілімен жылыжайда киярды өрмекші кенеден коргау үшіи 
жырткыш кене фитосейлуюсты (Phytoseiulus persimilis Ath. Henr.) 
киярды, қызанақты жэне баска көкөиіс дакылдарын жылыжай ак 
канатынан коргау үшін энкарзияны (Encarsia formasa Gahan) да 
пайдалануга болады.
257

Бакылау сұрактары:
1. Маусымдык шоғырландыру дегеиіміз не?.
2. Ареал ішінде тарату неге негізделген?
3. Интродукцияланған энтомофагтардың камдай түрін білесің?
4. Орман зиянкестерінің санын биологиялык реттеуші кандай 
түрі бар?
5. Энтомоі ельминттер туғызатын аурулар түрі?
258

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: