Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ:
ПЕРИЛЛЮС, ПОДИЗУС, БАРЫЛДАҚ ҚОҢЫЗДАР,
КОКЦИННЕЛИДТЕР, АЛТЫНКӨЗДЕР-КОЛОРАДО
ҚОҢЫЗЫ-ЭНТОМОФАГЫ.
Сабақтыц 
мақсаты: 
Периллюс, 
и о д и з у с , 
б а р ы л д а к
к о ң ы з д а р , к о к ц и н н е л и д г е р , а л т ы н к ө з д і л е р - К о л о р ад о к о ц ы з ы -
энтомофагымен 
т а н ы с у .
Сабакга қарастырылатын сурақтар:
1.Периллюс, иодизус, барылдак коцыздар, кокцинеллидтер, 
алтынкөздер - 
Колорадо коцызы-энтомофагы.
1. Периллюс, иодизус, барылдақ қоңыздар, кощиннелидтер,
алтынкөзділер 
-Колорадо 
қоңызы-энтомофагы
. 
Колорадо 
қоңызының 50-ден аса жергілікті энтомофагтары бар, соныц ішінде 
иегізгілері 
көпкоректі 
энтомофаггары 
табылған. 
Оларға 
бөжектерден: 
жырткыш 
кандалалар, 
барылдақ 
коцыздар,
капкоцызы, алтынкөздер жатады.
Колорадо 
коңызының 
жырткыш 
каидалалары: 
периллус
(
Perillus bioculatus Ғ.)
жоне иодизус (
Podisus maculiventris Say.)
сынак кезінде жаксы биологиялык тиімділік көрсеткен. Қазіргі 
кезде оларды Украипада картой егістігінде кецінен колдаиуда.
Түрі жәие тиімділігі жағынаи бөжектерден бірінші орынды 
барылдак коцыздар алады. Ксц таралғаны алты нүктелі 
(Calosoma
auropunctata, Broscus cephalifes L. ),
ipi далалық 
(Calosoma denticola
Qell.),
кызыл аяқты 
(Carabus cance/latus HI.)
барылдак коцызы 
зиянкесініц дернэсілдері жоие сресек коцыздарымеп қоректенеді. 
Торг дакты 
Bemdion quadrimaculatum
L., жылтырауык В. 
Lampras
Herb, бір жастағы дерносілдерді, ал птеростих 
Pterostichus cupreus
L.,P.serieus F.-W.-
жоғары жаста^ы дерносілдер жоне қуыршакгарды 
құртады.
Қанкоцызы көбінесе Колорадо қоңызыиың жүмыртқаларыи 
жояды. Солардын ішінде картой егістігінде жиі кездесетіндері-жеті 
нүктелі қаиқоңызы, өзгермелі 
Adonia variegate Goese.,
жопе 13- 
нүктелі 
(
Hipodamia 
tredecimpunctata 
L.), 
Propylaea
quatuordecimpunctata L.
жоие баскалары.
Алтыикөздердің 
бір 
жоне 
екі 
жастагы 
дерносілдері 
жумырткаларымен, жоғары жастағы дернәсілдер 2-3 жастағы 
зиянкес дериәсілдермен коректенеді. Көбінесе кездесетіндері:
395

кодімғі, 
молдір 
алтынкөздер. 
Қыстап 
шыккан 
Колорадо 
коцыздарына 1 м" 4 дарак болғанда, оған карсы 120-160 мың 
даракты 
екі 
жастағы 
алтынкөз 
дернәсілдерін 
1 
гектарға 
жіберілгенде зиянкес ондагы жұмырткамыц 80% жойып, өиімді 
толыктай сактаған (Бондаренко, 1986).
Жырткыш кандалалардын ішінде көбінесе жиі кездесегіні: 
Nabis puntatus Cos.,N. pseudopherus Rem., Orius niger Walff.
т.б. 
Паразит 
нематодалардың 
ішіндегі 
маныздысы 
Hexamermeris
albicans Sieb.
Кейбір ошактарда Колорадо коңызынын дерпәсілдері 
мен ересекгерінін игерілуі 60-100 пайызға жеткен. Нематодтын 
аналыктары картон өсімдігіпе 
жұмыртка салуға тек ылғалды ауа 
райы жағдайында ғана ауысады. Нематод жұмыртқаларының 
суспензиясын өеімдікке бүріккенде Киев облысы, Гребенки ауылы 
жағдайында 
Колорадо 
қоңызының 
дернэсілдерінің 
99,8% 
игерілгендіғі байқалған (Дядечко Н.ГІ. жоне баскаларЛ 975).
Кесте. К о л о р а д о э н т о м о ф а г т а р ы н а к е с т е т о л т ы р у .
№ К олорадо эн том оф агтары н ы ң
казакш а-латы н ш а атауы
Э нтом оф агтар- 
д ы ң сипаттам асы
Е рскш е белгілері 
н ем есе суреттері
1
П е р и л л ю с
- P e r illu s b io c u la tu s F
Тапсырма:
Коларадо 
қоңызы-периллюс, 
подизус,
барылдакгар, кокциннелидтер, алтынкөзділермен тамысу жоне 
кесте толтыру.
396

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: