§49. Қазақстанда 1920–1940 жылдарда өнеркәсіп пен ауыл

107
§49. Қазақстанда 1920–1940 жылдарда өнеркәсіп пен ауыл 
шаруашылығының дамуы
сабақтың  мақсаты:  Қазақстандағы  1920-40  жылдардағы  өзгерістер, 
елді  индустрияландыру,  ауыл  шаруашылығын  ұжымдастыру,  мәдени 
өзгерістер, аштық сияқты күрделі мәселелерді оқушыларға түсінікті тілмен 
жеткізу.  Еңбек  адамдарына  деген  құрмет  сезімін  тәрбиелеуге  көмектесу. 
Тарихи  құбылыстар  мен  оқиғаларды  салыстыра  білу  біліктерін  дамыту 
жұмыстарын жалғастыру. 
пайдаланылатын  көрнекі  құралдар:  карта,  электронды  оқулықтар, 
«Аштық» бейнефильмінен үзінді.
өткен  материалды  қайталау.  Оқып-үйренген  материалды  қайталау 
оқулықтағы  сұрақтар  мен  мұғалімнің  қосымша  тапсырмалары  негізінде 
өткізіледі.
Жаңа материалды оқып-үйрену жоспары: 
1. Қазақстан 1920-40 жылдары. 
2. Елді  индустрияландыру.
3. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру.
Мұғалім  көңілге  қонымды  түрде  1920-40  жылдардағы  Қазақстанның 
жағдайына  сипаттама  береді.  Индустрияландыру  мен  ауыл  шаруашылы-
ғындағы өзгерістер мәселесін түсіндірмелі әңгіме түрінде баяндайды.
«Аштық»  бейнефильмінен  үзінді  көрсетіледі.  Оқушылар  мұғалімнің 
тапсырмасы бойынша оқулықты іріктеп оқып талдайды.
Жұмыс дәптерімен жұмыс жүргізіледі. 
Үйге тапсырма: §49. «Қазақстанда 1920–1940 жылдарда өнеркәсіп пен 
ауыл  шаруашылығының  дамуы»  әңгімесімен  танысу  және  сұрақтар  мен  
тапсырмаларға дайындалу. 
§50.  Қазақстанның  1920–1940 жылдардағы  
қоғамдық-саяси өмірі
сабақтың  мақсаты:  Қазақстандағы  алғашқы  бесжылдықтың  қоры-
тындылары, Қазақ КСР-нің құрылуы, зиялы қауымның жазалануы туралы 
мәселелерді  оқушылар  жасына  сай  түсіндіру.  Ұлт  зиялыларына  деген 
құрметтеушілік сезімін тәрбиелеуге септігін тигізу. Тарихи қайраткерлерге 
сипаттама беру біліктерін дамыту. 
пайдаланылатын  көрнекі  құралдар:  карта,  электронды  оқулық, 
бейне және аудиофильмнен үзінді, иллюстрациялық материалдар.

108
өткен  материалды  қайталау.  Оқып-үйренген  материалды  қайталау 
оқулықта  берілген  сұрақтар  және  мұғалімнің  проблемалы  тапсырмалары 
бойынша жүргізіледі. 
Жаңа материалды оқып-үйрену жоспары:
1. Алғашқы бесжылдықтың қорытындылары.
2. Қазақ КСР-нің құрылуы.
3. Зиялы қауымды қудалау.
Жаңа  материалды  оқып-үйрену  мұғалімнің  түсіндірмелі  әңгімесіне, 
«Аштық» атты бейнефильмнен үзіндіге, оқулық мәтінімен топ болып жұмыс 
жасауға негізделіп құрылады. 
Оқулық мәтіні негізінде оқушылар  кесте толтырады.
Кесте: алғашқы бесжылдықтың қорытындылары 
р/с
өнеркәсіп
ауыл шаруашылығы
мәдени өмір
1.
2.
3.
4.
5.
Оқушылар  өз  қалауы  бойынша  кестені  толтырады,  талдау  өткізеді. 
Кесте толтырып болған соң, «Қазақ АКСР-інің одақтас республика болып 
құрылуы»  деген  тақырыпшаны  оқушылар  дауыстап  кезектесіп  оқып, 
мынандай тапсырма орындайды.
«Қазақ АКСР-інің одақтас республика болып құрылуы» тақырыпшасы-
на сипаттама беріңдер.
1. Қазақ КСР-і КСРО құрамындағы одақтас республика.
2. Қазақ КСР-нің Конституциясы.
3. Қазақ КСР-нің құрылуының маңызы.
4. КСРО, Қазақ КСР-і қысқарған сөздерін таратып жазу.
Жұмыс дәптерімен жұмыс жүргізіледі. 
Үйге тапсырма: §50. «Қазақстанның  1920–1940 жылдардағы  қоғамдық-
саяси өмірі» әңгімесімен танысып, сұрақтар мен тапсырмаларға дайындалып 
келу. 

109
§51. ұлы отан соғысы
сабақтың  мақсаты:  оқушыларға  Ұлы  Отан  соғысы  бүкіл  кеңес 
халқының  қаһармандық  ерлігі  болғандығын,  қазақстандықтардың  Ұлы 
Отан  соғысында  ерлікпен  күрескенін,  тылда  еңбектегі  ерлік  көрсеткенін 
түсіндіру.  Оқушыларда  отаншылдық,  халықтар  арасында  достық  сезімді 
тәрбиелеуге көмектесу. 
пайдаланылатын  көрнекі  құралдар:  карта,  «Совет  Одағының  Ұлы 
Отан соғысы» кинофильмінен үзінді, электронды оқулық, иллюстрациялық 
материалдар. 
өткен  материалды  қайталау.  Оқып-үйренген  материалды  қайталау 
оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмалар бойынша жүргізіледі. 
Жаңа материалды оқып-үйрену жоспары:
1. Кеңестер Одағының Ұлы Отан соғысы.
2. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысындағы ерлігі.
Жаңа  материалды  оқып-үйрену  оқушылармен  әңгімелесуден  баста-
лады.  Оқушылар  соғыс  туралы  теледидар,  радио  хабарларынан,  көркем 
фильмдерден,  спектакльдер  көруден,  көркем  әдебиеттен  және  бастауыш 
сынып сабақтарынан біледі. Бірақ олардың бұл түсініктері үзік әрі жүйесіз 
болып  келеді.  «Қазақстан  тарихынан  әңгімелер»  сабағында  оқушылар 
Ұлы  Отан  соғысының  жалпы  барысы  туралы  хронологиялық  тәртіппен 
баяндалған алғашқы жүйелі білім және түсініктер алады. Бұл тақырыпты 
оқып-үйренуге  бағдарлама  бойынша  төрт  сағат  берілген.  Сондықтан  осы 
жастағы оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, оларға жоғары 
сыныптағыдай  егжей-тегжейлі  түсіндірілмейді.  Әңгімелер  курсы  –  бұл 
жоғары  сыныптағы  тарихтың  жүйелі  курсының  конспектісі  емес.  Бесінші 
сынып оқушылары Ұлы Отан соғысы бүкіл Кеңес халқының, бүкіл адамзат-
тың фашизмге қарсы жүргізген аса зор соғысы екендігі жайлы түсінік алуы 
керек. Осы материалды оқушыларға көңілге қонымды түрде жеткізу қажет. 
Ұлы Отан соғысының ең маңызды кезеңдерін баяндайтын әңгімелерді 
іріктеп алып, әсерлі баяндау тәрбиелік жағынан маңызды. Бұл сабақтардың 
басты  идеясы  –  отаншылдық,  елжандылық,  халықтар  арасындағы  достық 
пен өзара көмек мәселелерін оқушыларға нақты мысалдар арқылы жеткізу ке-
рек. Сабақта бесінші сыныпқа арналған «Совет Одағының Ұлы Отан соғысы» 
атты  кинофильмнен,  не  диафильмнен  үзінділер,  карта,  кесте,  суреттер, 
иллюстрациялық  материалдар,  қосымша  әдебиеттен  үзінділер  пайдалану 
сабақтың тәрбиелік, дамытушылық міндеттерін іске асыруда көмектеседі. 
Бұл  тақырыпты  оқып-үйренуде  өлкетану  материалдарының,  музейлерге 
саяхат жасаудың, ондағы материалды, экспонаттарды пайдаланудың маңы-
зы ерекше.