98
пайдаланылатын көрнекі құралдар: электронды оқулық, бейне-
фильмнен салт-дәстүрлер бейнеленген сюжеттен үзінді.
өткен материалды қайталау. Оқып-үйренген материалды қайталау
оқулықтағы сұрақ-тапсырмалар бойынша жүргізіледі.
Жаңа материалды оқып-үйрену жоспары:
1. Қазақ халқының салт-дәстүрлері.
2. Қазақ халқының сенім-нанымдары.
Жаңа материалды оқып-үйрену мұғалімнің түсіндірмелі әңгімесінен
басталады. Электронды оқулық негізінде және бейнефильм арқылы
қазақ халқының салт-дәстүрі мен сенім-нанымдары туралы материалды
пайдалану тақырыпты әсерлі де түсінікті меңгеруге көмектеседі. Содан
кейін пайдаланылған үзінді негізінде оқушылармен төмендегідей сауалдар
бойынша әңгімелесу өткізіледі: Қазақтардың қазіргі күнге дейін сақталған
қандай салт-дәстүрлерін білесіңдер? Басқа ұлттардың қандай салт-дәс-
түрлерін білесіңдер? Салт-дәстүр деген сөзді қалай түсінесіңдер? Отқа
табыну деген не?
Бұл сабақта «Халықтардың әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрлері» атты
үлкен шеңбермен жұмыс жүргізіледі.
Бұл жаттығу ойдағыдай өту үшін алдын ала §39 тақырыпты оқып-
үйрену барысында үйге тапсырма беріледі. Оқушылардың барлығы
дайындалып келуі үшін қажетті әдебиет тізімі беріліп, не туралы айту
керектігі, ата-аналардан білетіндерін жазып алуы туралы нақты нұсқаулар
беріледі. Мәселен, §40–42 тақырыптарын оқып-үйрену барысында, не сабақ
соңында оқушылардың есіне салып, түсінбеген жерлерін түсіндіріп, өзінде
бар қосымша материалдарды оқушыларға беріп, осы жаттығуға дайындық
жұмыстары жүргізіледі.
Жаттығу басталмас бұрын мұғалім тақтаға «Алтын ережелер» деп
аталатын жаднама іледі. Мұғалім оқушылардың бір-бірінің сөзін тыңдап,
қайталамай, сөзін бөлмей, кезекпен сөйлеуі қажеттігін тағы бір рет
ескертеді.
Оқушылар үлкен шеңбер құрады. Сөйтіп, бірінен кейін бірі кезектесіп
қазақ халқы мен республикада тұратын басқа халықтардың әдет-ғұрыптары
мен салт-дәстүрлері туралы оқығандарын, өздері тікелей қатысқан
мерекелерді, дәстүрлерді, ата-аналардан естігенін баяндайды.
Оқушылардың қысқа және негізгілерін айтуына 1–2 минут уақыт
беріледі. Бірінші оқушы сөзін аяқтаған соң келесі оқушы айтады, барлығы
үлгергенше жалғаса береді.
Оқушылардың жауаптарын мұғалім толықтырып, қателерін түзеп,
қорытынды жасайды.
99
Содан кейін оқушыларға «Дұрыс жауабын тап» деген тапсырма бе-
ріледі. Бұл жұмысты дұрыс орындау үшін, оқулықпен өздігінше жұмыс
жүргізіліп, кесте толтырылады.
Кесте: дұрыс жауабын тап
І
ІІ
1) Бір Аллаға сыйынады
2) Пұтқа табынады
3) Отқа табынады
4) Құдай суретіне сыйынады
1) Тәңір
2) Будда
3) Христиан
4) Ислам
Жұмыс дәптерімен жұмыс жүргізіледі.
Үйге тапсырма: §44. «Қазақ халқының салт-дәстүрлері мен наным-
сенімдері» әңгімесімен танысу және оқулықтағы сұрақтар мен тапсырма-
ларға дайындалып келу.
§45. материалдық мәдениет
сабақтың мақсаты: оқушылардың қазақ халқының материалдық
мәдениеті: баспанасы, киім-кешегі, тұрмыстық заттары мен кәсібі туралы
түсініктерін одан әрі кеңейту. Материалдық мәдениет жасаушы адамдарға
деген құрмет сезімін тәрбиелеуге көмектесу. Оқушылардың иллюстрациялық
материалдан алған білімдерін пайдалана алу біліктерін дамыту.
пайдаланылатын көрнекі құралдар: иллюстрациялық материалдар,
электронды оқулық, бейнефильмнен үзінді.
өткен материалды қайталау. Оқып-үйренген материалды қайталау
оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмалар бойынша жүргізіледі.
Жаңа материалды оқып-үйрену жоспары:
1. Қазақ халқының материалдық мәдениеті.
2. Баспанасы.
3. Киім-кешегі.
4. Тұрмыстық заттары.
5. Кәсібі.
Жаңа материалды оқып-үйрену оқушылардың өткен сабақта алған
білімдерін пайдалануға негізделіп жүргізіледі. Әңгімелесуге арналған
сауалдар:
1. Қазақ халқының баспанасы қандай болды? Оны неден және қалай
жасады?
2. Қазақтардың ұлттық киім-кешегі туралы не білесіңдер?
3. Қазақтар тұрмыстық заттардан нені пайдаланды?
4. Қазақтар қандай кәсіппен шұғылданды?
100
Бейнефильмнен қазақтардың баспанасы, тұрмысы, кәсібі туралы
үзінді пайдаланылады. Бейнефильм бойынша мұғалім қойған сауалдарға
оқушылар жауап береді.
Сабақта «Қазақ халқының баспанасы, еңбек құралдары, киім-кешек-
тері, ұлттық тағамдары» деп аталатын конкурс өткізіледі. Бұл тапсырма
нәтижелі өту үшін, мұғалім оқушыларды қалауы бойынша 4 топқа бөліп,
тапсырма береді. Әр топтың оқушылары иллюстрациялық материалдар,
өздері салған суреттер және қысқаша мазмұнды хабарламалар дайындап
келеді. Осы дайындаған материалдары бойынша 3–5 минутта сипаттама
беруі керек.
Алдымен мұғалімнен және тарих пәніне деген ынтасы жоғары
балалардан әділқазылар алқасы құрылады. Олар топтағы оқушылардың
жауаптарын мұқият тыңдап, жұмысына баға беріп, қорытындылайды.
Бірінші топтың 1 не 2 оқушысы бір-бірін толықтырып, қазақ халқының
баспанасы туралы баяндайды. Иллюстрациялық материалдарын, салған
суреттерін іліп қойып, оларды әңгімесінде пайдаланады.
Екінші топтың 2 оқушысы –еңбек құралдары, үшінші топтың 2 оқу-
шысы – киім-кешек, төртінші топтың 2 оқушысы – ұлттық тағамдар туралы
баяндайды.
Әділқазылар алқасы оқушылар суреттемесінің есте қаларлықтай әсер-
лі, қысқа, мазмұнды айтылуын қадағалайды. Бір топтың оқушылары қабыр-
ға газетін дайындап келуі де мүмкін. Оны атап өтіп, пайдаланғаны жөн.
Оқушылар мен мұғалімнен тұратын әділқазылар оқушылардың жұмысы
бойынша жасалған конкурстың шешімін айтады, қорытынды жасайды.
Жұмыс дәптерімен жұмыс жүргізіледі.
Үйге тапсырма: §45. «Материалдық мәдениет» әңгімесімен танысу,
сұрақтар мен тапсырмаларға дайындалып келу.
§46. ііі бөлім бойынша қорытынды қайталау сабағы
сабақтың мақсаты: оқушылардың қазақ халқының ағартушылары,
ғалымдары, ақын-жазушылары, композиторлары, салт-дәстүрлері мен
наным-сенімдері, кәсібі мен тұрмысы, тамаша сәулет өнерінің ескерткіштері
туралы білімдерін тексеру. Бұл сабақта оқушылардың мынандай қорытынды
жасауына көмектесу қажет:
1. Халық өз еңбегімен ел байлығын жасады және арттыра түсті. Қазақ
халқының мәдениеті халықтың ең үздік өкілдерінің еңбегімен, дарынымен
жасалды.
2. Халық өз елін, жерін шексіз сүйді және оны шетелдік басқыншы-
лардан ерлікпен қорғады.
Достарыңызбен бөлісу: |
