Қазіргі сабақты жобалау және ұйымдастыру

4-

кестенің жалғасы  

1 

2 

 

15. 

Қостанай  қаласы  (219  мың  адам).  Бұл  Солтүстік  Қазақстанның  ірі 

өнеркәсіп  және  мәдени  орталығы.  Қаланың  іргесі  1897  ж.  қаланды.Ол 

кезде  мұнда  жыл  сайын  жәрмеңке  өткізілетін.  Жергілікті  ауыл 

шаруашылық  шикізатының  негізінде  ұсақ  кәсіпорындар  –  тері  илейтін 

зауыт, бу диірмендері жұмыс істеді. 

16. Өткен ғасырдың ортасынан бастап, темір (Соколов - Сарыбай) және 

асбест  (Жітіқара)  кен  орындарын  игерудің  нәтижесінде  теміржолдар 

салынып,  қала  жылдам  дами  бастайды.  Соңғы  жылдары  тамақ  және 

жеңіл  өнеркәсіп  дамыды,  ет  консервілеу  комбинаты,  кондитер 

фабрикасы,  мауыты  (машинамен  түтілген)  шұға  кәсіпорны,  аяқ  киім 

және тігін фабрикалары жұмыс істейді. 

17.  Петропавлды  (205  мың  адам)  «Республиканың  солтүстік  қақпасы» 

деп  орынды  атайды.  Ол  1752  ж.  салынған,  Петропавл  атауын  1807  ж. 

алған.  Қаланың  транзиттік  ЭГЖ  өте  қолайлы.Оның  Транссібір  және 

Трансқазақстан  теміржолдарының  қиылысында  орналасуы  қаланың 

сауда орталығы ретінде жылдам өсуіне әсерін тигізді.  

18.  Петропавл  қазіргі  кезде  маңызды  өндірістік  мәдени  орталық  әрі  ірі 

көлік торабы. Қалада мұнай -газ өнеркәсібі, отын-энергетика, көлік және 

сонымен қатар агроөнеркәсіп кешендері үшін (трактор тіркемелері, ауыл 

шаруашылық  құралдарына  қосалқы  бөлшек)  құрал-жабдық  шығаруға 

маманданған машина жасау кәсіпорындары мен ет комбинаты бар. 

19. 

Солтүстік  экономикалық  ауданда  қалалар  көп,  ірілері  2  қала: 

Республикамыздың астанасы – Астана қаласы мен аймақтың ірі өндірісті 

қаласы  -  Павлодар.  Қалалардың  мамандану  құрылымы  әр  түрлі: 

металлургия  (қара  және  түсті),  машина  жасау;  мұнай  өңдеу  және  ауыл 

шаруашылығы шикізатын өңдеу.  

2-

қадам: теорияны 

«

Түсіну» үшін Неге? 

Неліктен? Себебі? 

Не үшін? Дәлелде. 

Түсіндір. сұрақтары 

оқушының жоғарыда 

берген жауаптарына 

қойылады  

(мақсаты 

оқушылардың 

білімін тереңдету) 

Себебін анықтаңдар.  

1. 

Неліктен Астана жылдам көркейіп, өсе бастады? 

Ж: Астана мәртебесін алғаннан кейін жылдам көркейіп, өсе бастады. 

2. 

Не себебті Астана ірі көлік торабы болып табылады? 

Ж: Қала маңызды әуе жолдарының, теміржол магистральдары мен мемлекеттік 

маңызы бар автомобиль жолдарының қиылысында орналасқандықтан. 

3. 

Неліктен ЭКСПО  Халықаралық көрмесі 2017 жылы Еуразия жүрегі Астана 

қаласында өтетіндігі мәлім болды? 

Ж:себебі,  Франция  жерінде  өткен  Халықаралық  көрмелер  бюросы  Бас 

ассамблеясының  152  –  сессиясында  сессияға  қатысушы  мемлекеттердің  103 

дауысын жинаған. 

4. 

Не  себебті  экономикалық  ауданның  шығысында  Павлодар  облысы 

орналасқан, онда Қазақстанның әсем қаласы – Павлодар орын тепкен? 

Ж: Себебі, біздің ата-бабаларымыз қала үшін ең қолайлы жерді – Ертіс өзенінің 

жағалауын таңдап ала білген. 

5. 

Не үшін өткен ғасырдың өзінде шет елдік іскер топтардың назарын аударған 

болатын? 

Ж:  Себебі,Павлодардың  қолайлы  географиялық  жағдайы,  тас  көмір,  мыс, 

алтын, күміс және басқа да сирек кездесетін металдардың мол қоры .  

6. 

Не себебті өткен ғасырдың ортасынан бастап қала жылдам дами бастады? 

Ж:  Себебі  темір  (Соколов-Сарыбай)  және  асбест  (Жітіқара)  кен  орындарын 

игерудің нәтижесінде теміржолдар салынып, жылдам дами бастады. 

7. Не үшін Петропавл қаласының транзиттік ЭГЖ өте қолайлы? 

Ж:  Себебі,  оның  Транссібір  және  Трансқазақстан  теміржолдарының 

қиылысында орналасуы.  

 

38 

 

4-

кестенің жалғасы  

1 

2 

3-

қадам: теорияны 

«

Талдау» үшін  

1. Салыстыр, 

2.Айырмашылығы 

неде? 

3.Ұқсастығы неде? 

4.Тақырыптың басты 

идеясын жаз деген 

тапсырмалар болу 

керек. Немесе 1-3 

тапсырмаларды 

Венн диаграммасы 

арқылы қамтуға 

болады 

 

 

 

Қостанай Петропавл  

  

  

 

 

 

 

Көкшетау Павлодар 

  

  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тақырыптың басты идеясын жаз. 

Ұқсастығы: Солтүстік Қазақстан қалалары. 

Ерекшеліктері: 

1. Астана – ел орда. Ірі өндірістік, ғылыми және мәдени орталық. 

2.Петропавл қазіргі кезде маңызды өндірістік, мәдени орталық әрі ірі 

көлік торабы.  

3. Қостанай - ірі өнеркәсіп және мәдени орталық. 

4. Көкшетау- Васильков кен – байыту комбинаты.  

5. Павлодар - ірі мәдени және ғылыми орталық. 

4-

қадам: теорияны 

«Жинақтау» үшін 

Қорытынды шығар, 

анықтама бер, 

мазмұнды жүйеле, 

кестені, сызбаны, 

сөзжұмбақты толтыр 

немесе өзің құрастыр 

тағы с.с. басқа 

түрдегі тапсырмалар 

оқушының 

жоғарыдағы 

«тақырыптың басты 

идеясын» жазған 

жауабына қойылады.  

Картаға Солтүстік Қазақстан қалаларын түсір.  

Қаланың пайда 

болған уақыты.  

Даму тарихы  

Астана.  

1830 

ж. – 

Ақмола 

бекінісі. 

1862  ж.  –  Ақмола  қаласы.  1950  жылдары  қала  еліміздің 

солтүстігіндегі  тың  және  тыңайған  жерлерді  игеру 

орталығы болды. 1961-1992 жж. – Целиноград. 1992 ж. – 

Ақмола  қаласы.  1997  ж.  Ақмола  қаласы  –  ҚР  астанасы. 

1998 

ж.-  «Астана»  атауы  берілді.  1999  ж.ЮНЕСКО-ның 

шешімімен  Астана  қаласына  медаль  мен  «Бейбітшілік 

қаласы» атағы берілді.  

Көкшетау. 

1941 

жылы  Көкшетауға  эвакуациямен  Подольск  іс 

машиналарын  шығару  зауытының  жұмысшылары  мен 

құрал-жабдықтары тиелген эшелон келді. Ол қалада істеп 

тұрған  механика  зауытына  келіп  орналасты  да,  бірден 

әскери-қорғаныс өнімдерін шығаруға кірісті.  

1960-

1970  жж.  Ескі,  қайта  жабдықталған  және  жаңа 

өнеркәсіп кәсіпорындары іске қосылды.  

темір (Соколов-Сарыбай) және асбест 

(Жітіқара) кен орындары. Тамақ және 

жеңіл өнеркәсіп дамыды, ет 

консервілеу комбинаты, кондитер 

фабрикасы, мауыты (машинамен 

түтілген) шұға кәсіпорны, аяқ киім 

және тігін фабрикалары жұмыс істейді. 

Ірі өнеркәсіп және мәдени орталық. 

темір кендерін өндіру мен байыту 

кәсіпорындары жұмыс істейтін 

Қостанай мен Рудный

 

кіреді

 

«Республиканың солтүстік қақпасы» 

мұнай – газ өнеркәсібі, отын – 

энергетика, көлік, агро-өнеркәсіп 

кешендері үшін (трактор тіркемелері, 

ауыл шаруашылық құралдарына 

қосалқы бөлшек) құрал – жабдық 

шығаруға маманданған машина жасау 

кәсіпорындары мен ет комбинаты бар. 

Маңызды өндірістік, мәдени орталық 

әрі ірі көлік торабы. 

құрылыс материалдарын өндіру, ауыл 

шаруашылық машиналарын жасау, 

тамақ және жеңіл өнеркәсіп 

салаларынан

 

тұрады. 

 

Астана – ел орда. Ірі өндірістік, 

ғылыми және мәдени орталық. Ауыл 

шаруашылығы машиналарын 

шығару,сонымен қатар тамақ және 

жеңіл өнеркәсіптері 

Ермак МАЭС –і, ферроқорытпа, 

алюминий және трактор 

зауыттары, құрылыс материалдары 

өнеркәсібі.

 

Ірі мәдени және ғылыми орталық. 

оттегімен демалатын аппаратура 

зауыты және радиозауыт, 

Васильков кен-байыту комбинаты 

т.б. жұмыс істейді. 

39