Кәсіпорын жұмыскерлерінің еңбек өнімділігі. Анықтау әдістері және оны арттыру жолдары

R_cп – кәсіпорын жұмыскерлерінің тізімдік құрамы;

Т – өндіріс көлемі орындалған күнтізбелік уақыт мерзімі.

Еңбек өнімділігін арттыру кәсіпорынның ең маңызы міндеттерінің бірі болып саналады. Кәсіпорынның еңбек өнімділігін арттыру көп факторларға байланысты болады. Солардың ішінде ең негізгілерін атап айтсақ:

• 
  жабдыққа техникалық қызмет көрсету деңгейін арттыру;
  
• 
  жаңа техниканы енгізу, қызмет көрсету технологиясын және жабдықтарды жөндеуді жетілдіру;
  
• 
  жұмысты, энергия сапасын және жабдықтардың сенімділігін автоматтаныру мен бақылауды телемеханизациялау негізінде басқаруды жетілдіру;
  
• 
  өндірісті басқару құрылымын жетілдіру еңбекті ұйымдастыруды жақсарту: еңбекті нормалау, еңбекті ғылыми ұйымдастырудың алдыңғы қатарлы тәжірибелерін енгізу, жұмыскерлердің еңбек ету жағдайын және жұмыс орнын жақсарту, еңбек үрдістерінің қауіпсіздігін қадағалау;
  
• 
  кәсіпорынның жұмыскерлерінің әлеуметтік қажеттіліктерін қанағаттандыруды ұйымдастыру – олардың өмір сүру жағдайын және әрбір жұмыскердің еңбегінің өнімділігін арттыруда материалдық және моральдық ынталандыруды жүзеге асыру және жетілдіріп отыру.
  

Жөндеу жұмыстарының негізгі міндеттері жабдықтарды жұмысқа қабілетті күйде ұстау, еңбексыймдылығы мен жөндеу сапасын арттыру кезінде кететін шығындарды, яғни өзіндік құнды азайту. Зауытта жөндеу жұмыстарын бас механик басқарады. Ол бас инженерге бағынады. Оның құрамына: жөндеу- механикалық цехы және қойма шаруашылығы кіреді. Жөндеу қызметі кәсіпорын түріне, яғни оның өндіріс сипатына байланысты орталықтандырылған және орталықтандырылмаған болып бөлінеді.

Жоспарлы-сақтық жөндеу - негізгі агрегатты пайдаланудың сенімділігін қамтамасыз ету, оның техника-экономикалық көрсеткіштерін бекітілген нормативтік сипаттамалық деңгейіне жеткізу болып табылады. Жоспарлы-сақтық жөндеу жұмыс көлеміне байланысты ағымдағы, орта және күрделі жөндеу болып табылады.

Ағымдағы жөндеу- күнделікті жабдықтарды пайдалануға байланысты қарапайым жұмыстары.

Орта жөндеу - жабдықтарды жартылай жөндеу, тозған бөлшектерді ауыстыру.

Күрделі жөндеу- тексеру және жаңартудың бойынша жүргізілетін жөндеудің барлық түрлері: жабдықтардың дәл жұмыс істеу дәлдігін, қуатын, өндірістік қабілетін, яғни жабдықты құжатта берілген техникалық сипаттамаларына сәйкес деңгейде қамтамасыз ету.

Жөндеу циклі- жабдықты пайдалануға қосқан уақытпен күрделі жөндеу арасындағы уақыт немесе екі күрделі жөндеу арасындағы уақытты айтады.

Жөндеу мерзімі- екі жөндеу арасындағы уақытты білдіреді.

Жөндеудің еңбек сыйымдылығы төмендегідей анықталады

t_н- жөндеудің нормативтік уақыты;

к- жұмыстың күрделілік категориясы.

Жалпы жөндеу жұмысының көлемін төмендегідей беруге болады

Ж_к.ж, Ж_о.ж, Ж_а.ж, - сәйкесінше күрделі, орта және ағымдағы жөндеулердің еңбексыйымдылықтары;

t - жөндеудің нормативтік уақыттары;

n – жөндеулер саны.

мұндағы Q- жұмыстың орта көлемі;

m- жылдық жөндеу саны.

Жөндеуде тұру уақыты жалпы түрде төмендегідей анықталады

а- ауысым саны;

у- ауысым уақыты;

к- жөндеудің нормативтік коэфициенті.

Жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруды жақсарту жолдарына мыналарарды жатқызуға болады

1. 
   Жөндеуге ұйымдастыруды көтеру.
   
2. 
   Жөндеу жұмыстарын алдын-ала дайындау.
   
3. 
   Еңбекті көп қажет ететін, тез тозатын бөлшектерді жөндеу үшін қосымша қор құру және т.б. жатады.
   

• 
  қаржы мәселесі;
  
• 
  энергетикалық жөндеу ұйымдарының агрегатты персоналмен қамтамасыз ете алмау;
  
• 
  агрегаттың апаттық жағдайда тұруы;
  
• 
  керек бөлшектермен материалдың өз уақытында жеткізілмеуі және т.б жатады.
  

Жөндеу жұмыстары энергетикалық компания өз персоналымен немесе энергетикалық компанияға кірмейтін арнайы жөндеу кәсіпорындары айналысады. Сонымен қатар кейде жөндеу жұмыстары жабдықты дайындап шығарған зауыт персоналымен де жүзеге асады.

Жұмыс орны - өндірістік мекеменің жұмысшы немесе бригадасы тиімді жұмыс істеуіне қажетті технологиялық жабдықтар мен құрал-саймандар жайғасқан өндірістік ауданның бір бөлігі деп түсініледі.Жұмыс орнын ұйымдастыру дегеніміз жұмыс орнында жұмысшының жоғары субъектілігін және денсаулығынның қауіпсіздігін арттыруға жағдай жасау болып бадылады. Оған керетіндер:

• 
  ұйымды мамандандырған жұмыс орны мен құралдармен жабдықтаудың ұтымды құрылымын талдау;
  
• 
  еңбек етуге ыңғайлы жағдай жасау;
  

• 
  еңбек түрі;
  
• 
  еңбек арту жайдайы;
  
• 
  өндіріс түрі.
  

Стационарлық жұмыс орнында көбінесе слесарь жөндеушілер, электрик жұмыс істейді. Жұмыс орнын жұмысшылар қызметіне байланысты екіге бөлуге болады:

• 
  негізгі жұмысшылар;
  
• 
  қосалқы жұмысшылар.
  

Жұмысшы үшін бақылау, реттеу, жөндеу функциялары қалады. Жұмыс орны сонымен қатар ақпаратты каналдармен қамтамасыз етумен, басқару жүйелерімен, яғни өндірістік басқарыстармен сигнализациямен қамтамасыз етілуі қажет. Жұмыс орын жоспарлау жұмыс орнында орналыасқан барлық материалдық элементтер жабдықтар құрал-саймандарды ұтымды орналастыру бұл өндірістік оуданды үнемді пайдалану, еңбек өнімділігі мен еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Жұмыс зонасы деп жұмысшының қол жететін жерлері бойынша және 1-2 адым аттағанда айналасындағы кеңістікті айтамыз. Тиімді қызмет көрсету жүйесін жобалау ғылыми негізделген түрде еңбекті кәсіпорында бөлуге негізделеді.

• 
  жөндеу
  
• 
  құралмен қамтамасыз ету
  
• 
  түзету
  
• 
  материалдық қамтамасыз ету
  
• 
  транспорттық-техникалық басқару
  
• 
  ұйымдастырушылық
  

• 
  жоспарлығы
  
• 
  алдыын ала ескерту мүмкіндігі
  
• 
  сенімділігі
  
• 
  кеменділігі
  
• 
  үнемділігі
  
• 
  өзгертуге ыңғайлылығы
  

• 
  ақпараттық есептеу жүйесін құру;
  
• 
  ұйымдастырушылық құқықтық қамтамасыз ету;
  
• 
  есептеу техникаларын пайдалануда персоналды дайындау.
  

• 
  ақпаратпен қамтасыз етуді жасау (ақпараттар ағымын жетілдіру, міндеттер арасында байланыс орнату, нормативтік базаны орнату);
  
• 
  материалдық және программалық қамтамасыз етуді жасау (әдістерді, модельдерді, алгортмдерді);
  
• 
  ақпаратты сараптау жүйесін техникалық қамтамасыз ету (есептеу машиналарын алу, орнату).