14) өзiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн заңға қайшы келмейтiн барлық
тәсiлдермен қорғауға;
15) бiрдей еңбегi үшiн қандай да болмасын кемсiтусiз бiрдей ақы алуға;
16) еңбек дауын шешу үшiн таңдауы бойынша келiсiм комиссиясына, сотқа
жүгiнуге;
17) еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау талаптарына сәйкес
жабдықталған жұмыс орнына;
18) Қазақстан Республикасының еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау
туралы заңнамасында, сондай-ақ еңбек шартында, ұжымдық
шартта көзделген талаптарға сәйкес жеке және ұжымдық қорғану құралдарымен,
арнаулы киiммен қамтамасыз етiлуге;
19) өзiнiң денсаулығына немесе өмiрiне қауiп төндiретiн жағдай
туындаған кезде, бұл туралы тiкелей басшы немесе жұмыс берушiнiң өкiлiн
хабардар ете отырып, жұмысты орындаудан бас тартуға;
20) еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi талаптарға сәйкес
келмеуi себептi ұйымның жұмысы тоқтатыла тұрған уақытта орташа жалақысының
сақталуына;
21) еңбек жөнiндегi уәкiлеттi органға немесе оның аумақтық
бөлiмшелерiне өзiнiң жұмыс орнындағы еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау
жағдайларын тексеру туралы өтiнiш жасауға, сондай-ақ еңбек жағдайларын,
қауiпсiздiгiн және еңбектi қорғауды жақсартуға байланысты мәселелердi тексеру
мен қарауға өкiлдiкпен қатысуға;
22) жұмыс берушiнiң еңбек және сонымен тiкелей байланысты қатынастар
саласындағы iс-әрекетiне (әрекетсiздiгiне) шағым жасауға;
23) бiлiктiлiгiне, еңбектiң күрделiлiгiне, орындалған жұмыстың саны мен
сапасына, сондай-ақ еңбек жағдайларына сәйкес еңбегiне ақы төленуiне;
24) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және
ұжымдық шартта көзделген нысандарда ұйымды басқаруға қатысуға;
25) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында
белгiленген тәртiппен, ереуiлге құқықты қоса алғанда, жеке және ұжымдық еңбек
дауларын шешуге құқығы бар.
2. Қызметкер:
1) еңбек мiндеттерiн еңбек шартына, ұжымдық шартқа, жұмыс берушiнiң
актiлерiне сәйкес орындауға;
2) еңбек тәртiбiн сақтауға;
3) жұмыс орнында еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау, өрт
қауiпсiздiгi мен өндiрiстiк санитария жөнiндегi талаптарды сақтауға;
4) жұмыс берушiнiң және қызметкерлердiң мүлкiне ұқыпты қарауға;
5) адамдардың өмiрi мен денсаулығына, жұмыс берушi мен қызметкерлер
мүлкiнiң сақталуына қауiп төндiретiн ахуал туындағаны, сондай-ақ бос тұрып
қалу туындағаны туралы жұмыс берушiге хабарлауға;
6) еңбек мiндеттерiн орындауға байланысты өзiне мәлiм
болған мемлекеттiк құпияны, қызметтiк, коммерциялық және заңмен қорғалатын
өзге де құпияларды құрайтын мәлiметтердi жария етпеуге;
7) жұмыс берушiге келтiрiлген зиянды осы Кодексте белгiленген шектерде
өтеуге мiндеттi.
3. Қызметкердiң осы Кодексте көзделген өзге де құқықтары болады және ол
өзге де мiндеттердi атқарады.
Ескерту. 22-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 2012.02.17
№ 566-IV
(алғашқы
ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi) Заңымен.
23-бап. Жұмыс берушiнiң негiзгi құқықтары мен мiндеттерi
1. Жұмыс берушiнiң:
1) жұмысқа қабылдау кезiнде таңдау еркiндiгiне;
2) қызметкерлермен еңбек шартын осы Кодексте көзделген тәртiппен және
негiздер бойынша өзгертуге, толықтыруға және бұзуға;
3) өз өкiлеттiгi шегiнде жұмыс берушiнiң актiлерiн шығаруға құқығы бар.
Еңбек жағдайларының өзгеруiне байланысты актiлер шығару осы Кодекстiң
48-бабына сәйкес жүзеге асырылады;
4) өз құқықтары мен мүдделерiне өкiлдiк ету және оларды қорғау
мақсатында бiрлестiктер құруға және оларға кiруге;
5) қызметкерлерден еңбек шарты, ұжымдық шарт талаптарының, еңбек
тәртiптемесi ережелерiнiң және жұмыс берушiнiң басқа да актiлерiнiң
орындалуын талап етуге;
6) осы Кодексте көзделген жағдайларда және тәртiппен қызметкерлердi
көтермелеуге, оларға тәртiптiк жаза қолдануға, қызметкерлердi материалдық
жауапкершiлiкке тартуға;
7) еңбек мiндеттерiн атқару кезiнде қызметкердiң келтiрген зиянын
өтетуге;
8) еңбек саласындағы өзiнiң құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау
мақсатында сотқа жүгiнуге;
9) қызметкерге сынақ мерзiмiн белгiлеуге;
10) егер жеке еңбек шартының талаптарында ескертiлген болса,
қызметкердi оқытуға байланысты өз шығындарын өтетуге құқығы бар.
2. Жұмыс берушi:
1) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының, келiсiмдердiң, ұжымдық
шарттың, еңбек шартының, өздерi шығарған актiлердiң талаптарын сақтауға;
2) жұмысқа қабылдаған кезде осы Кодексте белгiленген тәртiппен және
жағдайларда қызметкерлермен еңбек шарттарын жасасуға;
3) еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау бойынша iшкi бақылауды
жүзеге асыруға;
4) қызметкерге еңбек шартында келiсiлген жұмысты беруге;
5) қызметкерге Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық
актiлерiнде, еңбек шартында, ұжымдық шартта, жұмыс берушiнiң актiлерiнде
көзделген жалақы мен өзге де төлемдердi уақтылы және толық мөлшерде төлеуге;
6) қызметкердi ұйымдағы iшкi еңбек тәртiбi қағидаларымен және жұмыс
берушiнiң қызметкердiң жұмысына (еңбек функциясына) тiкелей қатысы бар өзге
де актiлерiмен және ұжымдық шартпен таныстыруға;
7) қызметкерлердiң өкiлдерiне ұжымдық келiссөздер жүргiзу, ұжымдық
шарттар жасасу, сондай-ақ олардың орындалуын бақылау үшiн қажеттi толық және
дәйектi ақпарат беруге;
8) қызметкерлер өкiлдерiнiң ұсыныстарын қарауға, ұжымдық келiссөздер
жүргiзуге және осы Кодексте белгiленген тәртiппен ұжымдық шарт жасасуға;
9) қызметкерлердi Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына, еңбек
шартына, ұжымдық шартқа сәйкес еңбек жағдайларымен қамтамасыз етуге;
10) қызметкерлердi жабдықпен, құралдармен, техникалық құжаттамамен және
еңбек мiндеттерiн атқару үшiн қажеттi өзге де құралдармен өз қаражаты
есебiнен қамтамасыз етуге;
11) мемлекеттiк еңбек инспекторларының нұсқамаларын орындауға;
12) егер жұмысты жалғастыру қызметкердiң және өзге де адамдардың
Достарыңызбен бөлісу: |
