байланысты еңбек шартын бұзу

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында осындай лауазымдарды  атқаратын адамдарға ақы төленетiн өзге лауазымдарда iстеуге тыйым салу белгiленген болса, қызметкердiң сайланбалы жұмысқа (лауазымға) ауысуына немесе лауазымға тағайындалуына байланысты онымен еңбек шарты бұзылады.

      61-бап. Еңбек шартын жасасу талаптарының бұзылуы

      Ескерту. Тақырыпқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 2012.02.17 № 566-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      1. Егер еңбек шартын жасасу талаптарын бұзу еңбек қатынастарын жалғастыру мүмкiндiгiн болғызбаса:

      1) медициналық қорытынды негiзiнде қызметкердiң денсаулық жағдайына қайшы келетiн жұмысты атқаруға еңбек шарты жасалған;

      2) адамды белгiлi бiр лауазымдарды немесе белгiлi бiр қызметтi атқару құқығынан айырған заңды күшiне енген сот үкiмiн немесе шешiмiн бұза отырып жұмысты орындауға еңбек шарты жасалған;

      3) белгiленген тәртiппен шетелдiк жұмыс күшiн тартуға рұқсат алмай немесе Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген шектеулердi немесе алып тастауларды сақтамай, шетелдiк азаматтармен және азаматтығы жоқ адамдармен еңбек шарты жасалған;

      3-1) осы Кодекстiң 26-бабының 2-тармағында аталған адаммен еңбек шарты жасалған;

      3-2) осы Кодекстiң 26-бабының 3-тармағында аталған адаммен еңбек шарты жасалған;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да жағдайларда еңбек шартын жасасу талаптарының бұзылуы салдарынан еңбек шарты тоқтатылуға тиiс.

      2. Егер қызметкердi оның келiсiмiмен жұмыс берушiде бар басқа, орындау үшiн қызметкерге шектеу қойылмайтын жұмысқа ауыстыру мүмкiндiгi болмаса, осы баптың 1-тармағының 1) - 2) тармақшаларында көзделген негiздер бойынша еңбек шартын тоқтатуға жол берiледi. Қызметкер басқа жұмысқа ауысуға келiсiм берген кезде, еңбек шартына тиiстi өзгерiстер енгiзiледi.

      3. Еңбек шарты осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда тоқтатылған кезде, жұмыс берушi қызметкерге үш айдағы орташа жалақысы мөлшерiнде өтемақы төлемiн жүргiзедi.
      Ескерту. 61-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 2010.12.29 N 371-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.17 № 566-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

      62-бап. Еңбек шартының тоқтатылуын ресiмдеу

      1. Жұмыс берушi - жеке тұлға қайтыс болған (сот қайтыс болды деп хабарлаған немесе хабарсыз кеттi деп таныған) жағдайда еңбек шартының тоқтатылуын және үй қызметкерлерiмен еңбек шартының тоқтатылуын қоспағанда, еңбек шартының тоқтатылуы жұмыс берушiнiң актiсiмен ресiмделедi.
      2. Жұмыс берушiнiң актiсiнде осы Кодекске сәйкес еңбек шартын тоқтатудың негiзi көрсетiлуге тиiс.
      3. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, жұмыстың соңғы күнi еңбек шартының тоқтатылған күнi болып табылады.
      4. Жұмыс берушiнiң еңбек шартын тоқтату туралы актiсiнiң көшiрмесi үш күн мерзiмде қызметкерге тапсырылады не оған хабарламалы хатпен жiберiледi.

      63-бап. Еңбек кiтапшасын және еңбек қызметiне

      1. Жұмыс берушi еңбек шарты тоқтатылған күнi қызметкерге еңбек кiтапшасын немесе қызметкердiң еңбек қызметiн растайтын өзге де құжатты беруге мiндеттi.

      64-бап. Қызметкердiң жеке деректерi, оларды өңдеу

      Қызметкердiң жеке деректерi - еңбек қатынастары туындаған, жалғасқан және тоқтатылған кезде қажет болатын қызметкер туралы ақпарат.
      Қызметкердiң жеке деректерiн өңдеу - қызметкердiң жеке деректерiн алу, сақтау, беру.

      65-бап. Қызметкердiң жеке деректерiн өңдеуге қойылатын

      Қызметкердiң жеке деректерiн өңдеу кезiнде жұмыс берушi мынадай талаптарды сақтауға мiндеттi:

      1) қызметкердiң жеке деректерiн өңдеу заңдар мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлердiң сақталуын қамтамасыз ету, қызметкердiң жұмысқа орналасуына, оқуына және қызметте жоғарылауына жәрдемдесу, қызметкердiң жеке қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады;

      2) қызметкердiң өңделетiн жеке деректерiнiң көлемi мен мазмұны Қазақстан Республикасының Конституциясына, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес айқындалады;

      3) қызметкердiң жеке деректерiн оның өзi не қызметкерге алдын ала хабарлаған және оның келiсiмiн алған уәкiлеттi мемлекеттiк органдар табыс етедi;

      4) жұмыс берушiнiң қызметкерден оның саяси, дiни және өзге де сенiмдерi мен жеке өмiрi туралы ақпарат талап етуге құқығы жоқ

      5) жұмыс берушiнiң қызметкерден оның қоғамдық бiрлестiктерге, соның iшiнде кәсiптiк одақтарға мүшелiгi немесе олардағы қызметi туралы ақпарат талап етуге құқығы жоқ

      6) алып тасталды - ҚР 2012.02.17 № 566-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;

      7) жұмыс берушi қызметкердiң жеке деректерiн қорғауды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен қамтамасыз етедi;

      8) жеке деректерi өзгерген жағдайда қызметкер бұл туралы он жұмыс күнi iшiнде жұмыс берушiге хабарлауға мiндеттi.

      66-бап. Қызметкердiң жеке деректерiн сақтау

      Жұмыс берушi ұйымдағы қызметкердiң жеке деректерiн сақтау тәртiбiн Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды сақтай отырып белгiлейдi.
      Қызметкердiң жеке деректерiн сақтау тәртiбiн белгiлейтiн жұмыс берушiнiң актiлерiмен қызметкер таныстырылуға тиiс.

      67-бап. Қызметкердiң жеке деректерiн беру

      1. Қызметкердiң жеке деректерiн беру кезiнде жұмыс берушi мынадай талаптарды сақтауға:
      1) қызметкердiң жазбаша келiсiмiнсiз оның жеке деректерiн үшiншi тарапқа хабарламауға;
      2) арнайы уәкiлеттiк берiлген адамдарға ғана қызметкердiң жеке деректерiн алуға рұқсат етуге тиiс. Бұл ретте, аталған адамдар қызметкердiң нақты функцияларды орындау үшiн қажеттi жеке деректерiн ғана алуға құқылы болып, құпиялылық режимiн сақтауға;
      3) қызметкердiң жеке деректерiн ұйым шегiнде берудi жұмыс берушiнiң қызметкер таныстырылуға тиiс актiсiне сәйкес жүзеге асыруға тиiс.
      2. Қызметкердiң жеке деректерi берiлген адамдар бұл деректер қандай мақсат үшiн хабарланса, сол мақсатта ғана пайдалануға тиiс және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жағдайларды қоспағанда, оны үшiншi тарапқа беруге құқылы емес.

      68-бап. Қызметкердiң жұмыс берушiде сақталатын жеке

      Қызметкердiң жұмыс берушiде сақталатын жеке деректерiн қорғауды қамтамасыз ету мақсатында:

      69-бап. Еңбек тәртiптемесiнiң ережелерi

      1. Жұмыс берушi еңбек тәртiптемесiнiң ережелерiн қызметкерлер өкiлдерiмен келiсе отырып бекiтедi.
      2. Еңбек тәртiптемесiнiң ережелерiнде қызметкерлердiң жұмыс уақыты мен тынығу уақыты, еңбек тәртiбiн қамтамасыз етудiң талаптары, еңбек қатынастарын реттеудiң өзге де мәселелерi белгiленедi.
      3. Қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшiн еңбек тәртiптемесi Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен бекiтiлетiн жарғыларда және ережелерде реттеледi.
      4. Еңбек тәртiптемесiнiң ережелерiн орындау жұмыс берушiлер мен қызметкерлер үшiн мiндеттi болып табылады.

      70-бап. Еңбек тәртiбiн қамтамасыз ету

      Еңбек тәртiбiн жұмыс берушi жеке және ұжымдық еңбек үшiн қажеттi ұйымдастырушылық және экономикалық жағдайлар жасау, қызметкерлердiң еңбекке саналы көзқарасы арқылы, сендiру, адал еңбегi үшiн көтермелеу әдiстерiмен, сондай-ақ тәртiптiк терiс қылық жасаған қызметкерлерге тәртiптiк жаза қолдану арқылы қамтамасыз етедi.

      71-бап. Еңбегi үшiн көтермелеу

      1. Жұмыс берушi қызметкерлерге еңбектегi жетiстiктерi үшiн көтермелеудiң кез келген түрiн қолдануға құқылы.
      2. Қызметкерлердi көтермелеудiң түрлерi мен оларды қолданудың тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасында, жұмыс берушiнiң актiлерiнде, еңбек шартында, ұжымдық шартта айқындалады.

      72-бап. Тәртiптiк жазалар

      1. Жұмыс берушi қызметкердiң тәртiптiк терiс қылық жасағаны үшiн:
      1) ескерту;
      2) сөгiс;
      3) қатаң сөгiс;
      4) осы Кодексте белгiленген жағдайларда еңбек шартын жұмыс берушiнiң бастамасы бойынша бұзу түрiндегi тәртiптiк жаза қолдануға құқылы.
      2. Осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де  заңдарында көзделмеген тәртiптiк жазаларды қолдануға жол берiлмейдi.

      73-бап. Тәртiптiк жазаларды қолдану және оған

      1. Жұмыс берушi өзiнiң актiсiн шығару арқылы тәртiптiк жаза қолданады.

      2. Жұмыс берушi тәртiптiк жазаны қолданғанға дейiн қызметкерден жазбаша түсiнiктеме талап етуге мiндеттi. Қызметкердiң жазбаша түсiнiктеме беруден бас тартуы тәртiптiк жаза қолдануға кедергi жасай алмайды. Қызметкер аталған түсiнiктеменi беруден бас тартқан жағдайда тиiстi акт жасалады.

      3. Жұмыс берушi тәртiптiк жазаның түрiн айқындау кезiнде жасалған тәртiптiк терiс қылықтың мазмұнын, сипатын және ауырлығын, оны жасаудың мән-жайларын, қызметкердiң оның алдындағы және одан кейiнгi тәртiбiн, еңбекке деген көзқарасын ескеруге тиiс.

      4. Әрбiр тәртiптiк терiс қылығы үшiн қызметкерге бiр тәртiптiк жаза ғана қолданыла алады.

      5. Жұмыс берушiнiң қызметкерге тәртiптiк жаза қолдану туралы актiсi:

      1) қызметкердiң еңбекке уақытша қабiлетсiздiгi;

      2) қызметкер мемлекеттiк немесе қоғамдық мiндеттер атқару уақытына жұмыстан босатылған;

      3) қызметкер демалыста немесе вахтааралық демалыста болған;

      4) қызметкер iссапарда болған кезеңде шығарылмайды.

      6. Тәртiптiк жаза қолдану туралы акт ол шығарылған күнiнен бастап үш жұмыс күнi iшiнде тәртiптiк жазаға тартылған қызметкерге қолын қойғызып хабарланады. Қызметкер жұмыс берушiнiң актiсiмен танысқанын қол қойып растаудан бас тартқан жағдайда, тәртiптiк жаза қолдану туралы актiде ол туралы тиiстi жазба жасалады. Қызметкердi жұмыс берушiнiң тәртiптiк жаза қолдану туралы актiсiмен жеке таныстыруға мүмкiндiк болмаған жағдайда жұмыс берушi актiнi қызметкерге хабарламалы хатпен жiберуге мiндеттi.

      7. Қызметкер тәртiптiк жаза жөнiнде осы Кодексте белгiленген тәртiппен шағым жасай алады.

      74-бап. Тәртiптiк жазаларды белгiлеу мерзiмi

      1. Осы Кодекстiң 73-бабы 5-тармағында және Қазақстан Республикасының басқа да заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, тәртiптiк жаза қызметкерге тәртiптiк терiс қылық анықталғаннан кейiн тiкелей, бiрақ ол анықталған күннен бастап бiр айдан кешiктiрiлмей қолданылады.
      304-бапта көзделген жағдайларда тәртiптiк жазалар ереуiлдi заңсыз деп тану туралы сот шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап бiр айдан кешiктiрiлмей қолданылады.
      2. Тәртiптiк жазаны - тәртiптiк терiс қылық жасалған күннен бастап алты айдан асқаннан кейiн, ал Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген немесе ревизия немесе жұмыс берушiнiң қаржы-шаруашылық қызметiн тексеру нәтижелерi бойынша тәртiптiк терiс қылығы анықталған жағдайларда қызметкер тәртiптiк терiс қылық жасаған күннен бастап бiр жылдан асқаннан кейiн қолдануға болмайды. Көрсетiлген мерзiмдерге қылмыстық iс бойынша iс жүргiзу уақыты кiрмейдi.
      3. Қызметкердiң еңбекке уақытша қабiлетсiздiгiне, мемлекеттiк немесе қоғамдық мiндеттер орындау үшiн жұмыстан босатылуына, демалыста, iссапарда болуына байланысты жұмыста болмаған уақытында тәртiптiк жаза қолдану мерзiмiнiң барысы тоқтатыла тұрады.
      Ескерту. 74-бапқа өзгерiс енгiзiлдi - ҚР 2012.02.17 № 566-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      75-бап. Тәртiптiк жазаның қолданылу мерзiмi

      1. Осы Кодекстiң 72-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, тәртiптiк жазаның қолданылу мерзiмi ол қолданылған күннен бастап алты айдан аспауға тиiс. Егер осы мерзiм iшiнде қызметкер жаңа тәртiптiк жазаға тартылмаса, оның тәртiптiк жазасы жоқ деп есептеледi.
      2. Қызметкерге тәртiптiк жаза қолданған жұмыс берушi өзiнiң бастамасымен, қызметкердiң немесе оның тiкелей басшысының өтiнуiмен, қызметкерлер өкiлiнiң өтiнiшi бойынша тәртiптiк жазаны мерзiмiнен бұрын алып тастауға құқылы.

7-тарау. ЖҰМЫС УАҚЫТЫ

      76-бап. Жұмыс уақыты

      1. Ұзақтығы қалыпты, ұзақтығы қысқартылған және толық емес жұмыс уақыты болуы мүмкiн.
      2. Жұмыс уақытына дайындық-қорытынды жұмыстар (наряд-тапсырма, материалдар, құралдар алу, техникамен, құжаттамалармен танысу, жұмыс орнын дайындау және жинау, дайын өнiмдi тапсыру және басқалар), еңбек технологиясында, еңбектi ұйымдастыруда, еңбектi нормалау мен қорғау ережелерiнде көзделген үзiлiстер, қызметкер өзiнiң уақытына еркiн иелiк ете алмайтын жұмыс орнында болу немесе жұмысты күту уақыты, мереке және демалыс күндерiндегi кезекшiлiктер, үйдегi кезекшiлiк және еңбек шартында, ұжымдық шартта, жұмыс берушiнiң актiлерiнде не Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнде айқындалатын басқа да кезеңдер жатады.

      77-бап. Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы

      1. Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиiс.
      2. Еңбек шартында, ұжымдық шартта жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы үшiн төленетiндей төлемақымен ұзақтығы аз жұмыс уақыты көзделуi мүмкiн.

      78-бап. Қызметкерлердiң жекелеген санаттары үшiн жұмыс

      1. Он сегiз жасқа толмаған қызметкерлер үшiн жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы осы Кодекстiң 181-бабына сәйкес белгiленедi.

      79-бап. Толық емес жұмыс уақыты

      Осы Кодексте белгiленген қалыпты ұзақтықтан аз уақыт, оның iшiнде:
      толық емес жұмыс күнi, яғни күнделiктi жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын азайту;
      толық емес жұмыс аптасы, яғни жұмыс аптасындағы жұмыс күндерiнiң санын қысқарту;
      бiр мезгiлде күнделiктi жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын азайту және жұмыс аптасындағы жұмыс күндерiнiң санын қысқарту толық емес жұмыс уақыты болып есептеледi.

      80-бап. Толық емес жұмыс уақытындағы жұмыс жағдайлары

      1. Еңбек шартында тараптардың келiсiмiмен қызметкер үшiн толық емес жұмыс уақыты белгiленуi мүмкiн.
      2. Толық емес жұмыс уақыты белгiлi немесе белгiсiз мерзiмге белгiленедi.
      3. Толық емес жұмыс уақыты жағдайларында жұмыс iстеу қызметкер үшiн осы Кодексте, еңбек шартында, ұжымдық шартта, келiсiмдерден белгiленген жыл сайынғы ақылы еңбек демалысының ұзақтығын қандай да бiр шектеуге әкеп соқтырмайды.

      81-бап. Жұмыс аптасының түрлерi

      1. Қызметкерлер үшiн екi демалыс күнi бар бес күндiк жұмыс аптасы белгiленедi. Бес күндiк жұмыс аптасы кезiнде күнделiктi жұмыстың (ауысымның) ұзақтығы жұмыстың ерекшелiгi ескерiле және жұмыс аптасының белгiленген ұзақтығы сақтала отырып, жұмыс берушiнiң актiсiмен айқындалады.
      2. Өндiрiс сипаты мен жұмыс жағдайлары бойынша бес күндiк жұмыс аптасын енгiзу қисынсыз болатын ұйымдарда бiр демалыс күнi бар алты күндiк жұмыс аптасы белгiленедi.
      3. Жұмыс берушi еңбек шартының және (немесе) ұжымдық шарттың талаптарына сәйкес бес күндiк немесе алты күндiк жұмыс аптасын белгiлейдi.

      82-бап. Күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы

      1. Бес күндiк жұмыс аптасы кезiнде күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы апталық норма 40 сағат болғанда - 8 сағаттан, апталық норма 36 сағат болғанда - 7 сағат 12 минуттан және апталық норма 24 сағат болғанда 5 сағаттан аспауға тиiс.
      2. Алты күндiк жұмыс аптасы кезiнде күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы апталық норма 40 сағат болғанда - 7 сағаттан, апталық норма 36 сағат болғанда - 6 сағаттан және апталық норма 24 сағат болғанда 4 сағаттан аспауға тиiс.
      3. Күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы, күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) басталу және аяқталу уақыты, жұмыстағы үзiлiстер уақыты жұмыс аптасының белгiленген ұзақтығы сақтала отырып, ұйымның еңбек тәртiптемесi ережелерiмен, еңбек шартымен, ұжымдық шартпен белгiленедi.
      4. Өнер және мәдени демалыс кәсiптiк ұйымдарының шығармашылық қызметкерлерi, бұқаралық ақпарат құралдарының қызметкерлерi, спортшылар, жаттықтырушылар үшiн Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына, жұмыс берушiнiң актiлерiне, ұжымдық шартқа немесе еңбек шартына сәйкес күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) өзгеше ұзақтығы белгiленуi мүмкiн.

      83-бап. Күнделiктi жұмысты (жұмыс ауысымын) бөлiктерге

      1. Күнделiктi жұмысты (жұмыс ауысымын) бөлiктерге бөлуге:

      84-бап. Ауысымдық жұмыс

      1. Өндiрiстiк процестiң ұзақтығы не жұмыс берушiнiң өндiрiстiк қызметiнiң режимi күнделiктi жұмыс ұзақтығының нормасынан асып кеткен жағдайларда ауысымдық жұмыс белгiленуi мүмкiн.
      2. Ауысымдық жұмыс кезiнде жұмыс ауысымының ұзақтығы, бiр жұмыс ауысымынан екiншiсiне өту қызметкерлер өкiлдерiмен келiсе отырып жұмыс берушi бекiткен ауысым кестелерiмен белгiленедi.
      3. Жұмыс берушi ауысым кестелерiн қызметкерлер назарына осы кестелер қолданысқа енгiзiлгенге дейiн бiр айдан кешiктiрмей жеткiзедi.
      4. Қызметкердi қатарынан екi жұмыс ауысымында жұмысқа тартуға тыйым салынады.

      85-бап. Икемдi жұмыс уақыты режимiндегi жұмыс

      1. Қызметкерлердiң әлеуметтiк-тұрмыстық және жеке қажеттiлiктерiн өндiрiс мүдделерiмен үйлестiру мақсатында икемдi жұмыс уақыты режимi белгiленуi мүмкiн.

      2. Икемдi жұмыс уақыты режимiнiң кезiнде:

      1) тiркелген жұмыс уақыты;

      2) қызметкер сол уақыт iшiнде еңбек мiндеттерiн өз қалауы бойынша атқаруға құқылы икемдi (ауыспалы) жұмыс уақыты;

      3) есептiк кезең белгiленедi.

      3. Шегiнде қызметкерлердiң осы санаты үшiн белгiленген жұмыс уақыты ұзақтығының орташа нормасы сақталуға тиiс кезең икемдi жұмыс уақыты кезеңiндегi есептiк кезең деп танылады.

      4. Икемдi жұмыс уақыты кезеңiндегi есептiк кезең бiр айдан аспауға тиiс.

      5. Икемдi жұмыс уақыты кезеңiндегi күнделiктi жұмыстың (жұмыс ауысымының) және (немесе) апта сайынғы жұмыс уақытының ұзақтығы күнделiктi және (немесе) апта сайынғы жұмыс уақыты ұзақтығының нормасынан көп немесе аз болуы мүмкiн.

      6. Тiркелген жұмыс уақытының, икемдi (ауыспалы) жұмыс уақытының ұзақтығы, икемдi жұмыс уақыты режимiндегi есептiк кезең еңбек шартында, ұжымдық шартта белгiленедi.

      86-бап. Жұмыс уақытының жиынтық есебi

      1. Жұмыс уақытының жиынтық есебi үздiксiз жұмыс iстейтiн өндiрiстерде, цехтарда, учаскелерде және өндiрiс (жұмыс) жағдайлары бойынша қызметкерлердiң осы санаты үшiн белгiленген жұмыс уақытының күнделiктi немесе апта сайынғы ұзақтығы сақтала алмайтын жұмыстардың кейбiр түрлерiнде қолданылады.
      2. Шегiнде қызметкерлердiң осы санаты үшiн белгiленген күнделiктi және (немесе) апта сайынғы жұмыс уақыты ұзақтығының нормасы орташа алғанда сақталуға тиiс кезең жұмыс уақытының жиынтық есебi кезiндегi есептiк кезең деп танылады.
      3. Кез келген, бiрақ бiр жылдан аспайтын күнтiзбелiк кезең немесе белгiлi бiр жұмысты орындау кезеңi жұмыс уақытының жиынтық есебi кезiндегi есептiк кезең болуы мүмкiн.
      4. Жұмыс уақытының жиынтық есебiн белгiлеу кезiнде жұмыстың аяқталуы мен келесi жұмыс күнiнiң (жұмыс ауысымының) басталуы арасындағы қызметкердiң демалыс ұзақтығының сақталуы мiндеттi болып табылады.
      5. Жұмыс уақытының жиынтық есебi кезiнде жұмыс iстеу тәртiбi, жұмыс уақытының жиынтық есебi белгiленетiн қызметкерлердiң санаттары, қызметкерлер өкiлдерiнiң пiкiрi ескерiле отырып, еңбек шартында немесе ұжымдық шартта не жұмыс берушiнiң актiсiнде айқындалады.
      6. Осы Кодекстiң 183, 190, 225-баптарында көзделген жағдайларда жұмыс уақытының жиынтық есебiн қолдануға жол берiлмейдi.

      87-бап. Түнгi уақыттағы жұмыс

      1. 22 сағаттан бастап таңертеңгi сағат 6-ға дейiнгi уақыт түнгi уақыт болып есептеледi.
      2. Қызметкерлердi түнгi уақыттағы жұмысқа тарту осы Кодексте белгiленген шектеулер сақтала отырып жүргiзiледi.

      88-бап. Үстеме жұмысқа тартуды шектеу

      1. Үстеме жұмыстарға:
      1) жүктi әйелдер;
      2) он сегiз жасқа толмаған қызметкерлер жiберiлмейдi.
      2. Осы Кодекстiң 90-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, үстеме жұмыстарға тартуға қызметкердiң жазбаша келiсiмiмен ғана жол берiледi.

      89-бап. Үстеме жұмыстардың шектi саны

      1. Үстеме жұмыстар әрбiр қызметкер үшiн тәулiк iшiнде - екi сағаттан, ал ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе) қауiптi жұмыстарда бiр сағаттан аспауға тиiс.
      2. Үстеме жұмыстардың жалпы ұзақтығы айына он екi сағаттан және жылына жүз жиырма сағаттан аспауға тиiс.
      3. Үстеме жұмыстардың шектi санын шектеу осы Кодекстiң 90-бабының 1) тармақшасында көзделген жағдайлардағы жұмыстарға қолданылмайды.

      90-бап. Қызметкерлердiң келiсiмiнсiз үстеме жұмыстарға