Отбасымның суреті (фототсуреті)

Отбасымның суреті (фототсуреті)

1. Отбасымның мүшелері кімдер? А. Жас кезінде аққұба, көзі көк өте сұлу әйел болған.

орта бойлы әйел.Ол өте салмақты мейірімді адам.

3. Әжем жас кезінде қандай болған? Б. Ол дөңгелек жүзді, көзі қара, маңдайы кең

бойшаң жігіт. Ол өте білімді, сабырлы,

жұмысына тиянақты адам.
4.Әкем қандай адам? В. Ұзын бойлы, қара шашты, қой көзді көрікті жігіт

болған.
5.Анам қандай адам? Г. Атам әжем, әкем, анам, ағам, қарындасым және

мен.
6.Ағам қандай адам? Д. Ол өте нәзік, сұңғақ бойлы, қысқа бұйра

шашты қыз. Оның көзі қара, мұрны кішкентай, ерні

жұқа, маңдайы ашық. Ол өте сымбатты,сүйкімді,

әрі әдепті, кішіпейіл қыз.

3. 
   Қарындасым қандай адам? Е. Ол қазір елу жетіде. Әкем толқынды қара шашты,
   

мәдениетті адам, белгілі саясаткер.

Высокий человек, бородатый дедушка, девушка в очках, усатый сосед, длинные рыжые волосы, густые волнистые волосы, тонкие черные брови, толстые красные губы, широкий открытый лоб, круглолицая.

Басы, көзі, қасы, кірпігі, кабағы, маңдайы, мұрны, аузы, ерні, денесі, мұрты.

Белые ровные зубы. Высокий рост. Широкий лоб. Густые волосы. Прямой нос. Хороший характер. Тонкие брови. Кудрявые волосы. Крепкое телосложение. Усатый человек. Внешность человека. Длинные тонкие пальцы. Широкое лицо. Рост твоего брата высокий . Мой отец- человек среднего роста. Её муж низкий. Ноги, руки- части тела. Ваш друг- рослый человек. Его супруга полная. Ваша подруга светловолосая.

У вас красивые глаза. Волосы его были коротко острижены. У твоего отца длинная борода. Он был лет сорока, среднего роста, худощав и широкоплеч. Нас встретил молодой парень, лет двадцати, высокий, красивый. Куаныш был человек уже пожилой. Она была мала ростом. Пришел низкорослый мужчина. Она была совсем юной. Он был высок и строен. У моей сестры густые волосы.

7-тапсырма. Сұрақтарға мәтін бойынша жауап беріңіз.

Сән ( modus деген латын сөзі) – өлшем, тәсіл, іс – қимыл бейнесі. Сән – белгілі бір талғамның уақытша үстем болуы. Сән – әлеуметтік құбылыс. Киім – бірінші қажетті зат. Оны өндірумен өнекәсіптің әр түрлі салалары айналысады, ал сатумен сауда жүйелері шұғылданады.

Стиль (styios деген грек сөзі) – мәнер, сипат, ерекшелік. Киімде бірнеше – классикалық, романтикалық, спорттық, фольклорлық (этникалық) стильдер болады.

Классикалық (қатаң, іскерлік, элегантты) стиль – келісті, іскерлі, элегантты, өзгермейтін стиль. Классикалық стильдегі заттар – ағылшын жакеті, тік тар белдемше, ерлердікі секілді шалбарлар және т.б. оған ғасырлар ең тұрақты, «таңдамалы», «сәннен тыс» өзгермейтін сән үлгілері жатады.

Романтикалық стиль – бұл «қиял», «еске алу», «ізденістер» саласы, тарихи костюмге меңзейді және оның пішімін, сәндік әрлеуін алып пайдаланады. Киімде әйелдік қасиеттерді бейнелейтін бөлшектерді, жиектерді пайдаланады.

Спорттық стиль –(спорт үшін міндетті емес) қозғалысқа, түрлі жұмысқа ыңғайлы. (демалыс, спортпен жаттығу, саяхат үшін ыңғайлы киімдер).

Қазақстанның қазіргі сәнгерлері (модельлер) ұлттық киімдердің дәстүрлерін сақтап, дамытуда, көненің құндылықтарын біздің замандастарымызға жеткізуге тырысады.

Қазіргі заман жеткіншектерінің киім үлгілері, көңіл – спорттық, фольклорлық еркін стильде болуымен сипатталады.

«Сән» сөзі қай тілден енген? Сән ненің бейнесі? Сән қандай құбылыс? Қанда киім стилі өзгермейтін, іскерлі элегантты деп айтылып жүр? Классикалық стильдегі киімдерге қандай сән үлгілері жатады? Қандай киім стилі қозғалысқа, түрлі жұмысқа ыңғайлы болып саналады? Қазіргі заман жеткіншектерінің киім үлгілері қандай?

- Аманжол, анау ұзын бойлы, сымбатты әйел адам сендермен бірге жұмыс істей ме?

• 
  Иә, ол- Сақыпжамал. Өзі шашын сәнмен қиып, киімді таңдап киеді.
  
• 
  Ал, бөлім бастығы кандай адам?
  

Тәжірибелі, танымал журналист.

• 
  Ал мына ұзын бойлы, қараторы арык жігіт Берік пе? Танымай калдым.
  
• 
  Иә, ол қазір көзілдірік киеді.
  

• 
  Апа, сізге бір әйел келіп кетті.
  
• 
  Жас па?
  
• 
  Жоқ. онша жас емес, орта жастағы әйел.
  

• 
  Толық келген бе?
  
• 
  Жоқ, арықтау. Ұзын қара шашты, шашына ак кірген.
  

• 
  Түсіндім. Ол менің құрбым ғой. Ол да есепші.
  

• 
  Салтанат Ғалиқызы ана кісі кім?
  
• 
  Кайсы? ¥зын бойлы жас жігіт пе?
  
• 
  Жок, аласа бойлы, толық, қырықтар шамасындағы кісі. Оны танымаймын. Мүмкін жаңадан келген кызметкер шығар.
  

1. 
   Сен міншіл (придирчивый) ....... бе, әлде жұмсақ (покладистый) ........ ба?
   
2. 
   Сен мейрімді (добрый)... бе, әлде қатал (злой)........ ба?
   
3. 
   Сен сүйкімді (симпатичный)... бе, әлде сұлу (красивый) ...... ба?
   
4. 
   Сен еңбексүйгіш (трудолюбивый) ....... бе, әлде жалкау(ленивый) ........ ба?
   
5. 
   Сен ұстамды(сдержанный)... ба, әлде сентименталды... ба?
   

1. Уақытты басқару – руководить временем.

2. Мезгілінде – своевременно

3. Еш нәрсеге – ничему

4. Үлгіре алмау – не успевать.

5. Біреу – одни (некто).

6. Кейбіреулер – некоторые.

7. Кешігіп жүру – опаздывать.

8. Әйтсе де – тем не менее

9. Кеңес одағы кезінде – во времена Советской власти.

10. Меңгеру – усвоить.

11. Қажеттілік – необходимость.

12. Барлығының – у всех людей (у каждого).

13. Қазір олай емес – сейчас не так.

14. Тәуліктің тең жартысын – половина суток (половина дня).

15. Үнемдеу – экономить.

16. Өзгелер – другие.

2.Мәтін .

Уақытты басқару – өнер. Біреу жұмысқа мезгілінде келіп, мезгілінде кетеді. Бірақ еш нәрсеге үлгіре алмайды. Екінші біреу үнемі кешігіп жүреді. Әйтсе де, жұмысы өз уақытында тамаша орындап тастайды.

Кеңес одағы кезінде адамдарда ауқытты меңгеруге деген еш қажеттілік болмады. Барылығының жұмысы бар, жұмыс уақыты белгілі, тиісті демалысын алады. Міндетін орындаса болды. Қазір олай емес, әркім өзі үшін жұмыс істейді. Соныдықтан кейбіреулер тәуліктің тең жартысын жұмысқа арнап жүр. Бірақ нәтижелі ме ? Әркім өз уақытын меңгере ала ма ? Қымбат минуттарыңызды үнемдеу бар ма ? Өзгелердің уақытына құрметпен қарайсыз ба ?

3. Уақыттымыздың жаулары ( враги нашего времени):

1. 
   түсініксіз мақсаттар;
   
2. 
   тыңдай білмеу;
   
3. 
   «жоқ» деп айта алмау;
   
4. 
   телефонмен ұзақ сөйлесу;
   
5. 
   асығыс шешімдер;
   

6. 
   жұмыс уақытында кофе, шай ішуге кететін үзілістер;
   
7. 
   жоспарлай білмеу.
   

1. 
   Уақытты басқару ...
   

Ә) өнер;

2. 
   Кеңес одағы кезінде адамдарға уақытты меңгеруге деген еш.... болмады.
   

3. 
   Қазір олай емес, әркім ... жұмыс істейді.
   

Ә) туысқан үшін;

Б) өзі үшін.

4. 
   Кейбіреулер тәуліктің тең жартысын ... арнап жүр.
   

Ә) қыдыруға;

Б) жұмысқа.

5. 
   Қымбат минуттарыңызды ... аласыз ба ?
   

Ә) ардақтай;

1. 
   Мәтінді оқып, аударыңыз.
   
2. 
   Сіз уақытыңызды қалай пайдаланасыз туралы шағын мәтін жазып әкеліңіз.
   

1. 
   Тек жоспармен жүру ешқандай нәтиже бермейді;
   
2. 
   Жағдайларға қарап икемделе білу қажет (уметь приспосабливаться);
   
3. 
   Жоспарлау қажет, егер болмаса өзгерткен жөн.
   

1. 
   Денсаулығым мен үшін өте қымбат – для меня здоровье очень важно.
   
2. 
   Бос уақытымда ұйқымды қандырамын – в свободное время высыпаюсь.
   
3. 
   Бос күнімді жоспарлаймын- планирую свободный день.
   
4. 
   Жұмыс қабілетім бір қалыпты – стабильная работоспособность .
   
5. 
   Бос уақытымды тиімді пайдалануға тырысамын – стараюсь с пользой пользоваться своим свободным временем.
   
6. 
   Достарыммен хабарласып, кездесеміз – договорившись с друзьями, назначаем встречу.
   
7. 
   Ата –анама көмектесуге тырысамын – стараюсь помочь родителям.
   
8. 
   Отбасымызбен маңызды шаруаларды шешеміз – семьей решаем важные проблемы.
   
9. 
   Қызығушылықтары болады- имеются свои интересы (увлечения).
   
10. 
    Бейнелеу өнері – искусство рисовать.
    

Қазіргі уақытта мен студентпін.Сондықтан менің әр күнім бір-біріне өте ұқсас. Біз аптаның алты күнінде оқимыз, ал жексенбі күні – демалыс.

Денсаулығым мен үшін өте қымбат, сондықтан бұл күні ең алдымен ұйқымды қандарып аламын . Әдеттей сағат 10 немесе 11-ге дейін ұйықтаймын. Содан соң бос күнімді жоспарлаймын.

Ең алдымен ата –анама көмектесуге тырысамын. Отбасымызбен маңызды шаруаларды шешеміз. Кейін өз бос уақытымды тиімді пайдалануға тырысамын, себебі «уақыт алтыннан да қымбат» деп бекер айтылмаған.

Күннің екінші жартысында достарыммен хабарласып, Сити орталығында немесе А.Байтұрсынов алаңында кездесеміз. Бір-бірімізге жаңалықтар айтып, біраз уақыт демалып қайтамыз.

Әр адамның өз қызығушылықтары болады. Менің де бір жақсы көретінім- бейнелеу өнері. Бейнелеу өнері –бұл менің қатысатын үйірмем. Ол қаланың орталығында Шығармашылық үйінде орналасқан. Жексенбі күні сағат 18-ден 19.30-ға дейін мен осы үйірмеде боламын. Онда біз атақты қыл қалам шеберлері туралы, олардың тамаша туындылары туралы әңгімелесеміз. Композиция, пропорция, перспектива сияқты теориялық ұғымдарды меңгереміз. Қарындашпен, тушьпен, пастельмен, гуашьпен, сулы және майлы бояулармен суреттер саламыз. Бұл менің бір жақсы көретін қызығушылығым. Мүмкін, бұл өнерім менің өмірімде қажетті болар деп сенудемін.

Ал кешке қарай ерте жатып, келесі оқу күніне дайындаламын.

III. Адамның бос уақыты (қосымша мәтін).

А. Адам болып бұл дүниеге келгесін ащының да, тұщының да дәмін татамыз. Дегенмен, барлығына бір сәтте қол жеткізгіміз келетіні тағы бар. Өмірді сүре келе түсіне бастай­мыз, түсінгендей боламыз. Қателі­гімізден сабақ алып, қымба­тымыз бен арзаны­мыз­дың ара жігін ажыра­тамыз.Сіз үшін қымбат не? Сұрақ жеңіл болғанмен, сауалға жауап лезде табы-ла кетпейді. Қымбат ұғымын әркім әр түрлі топшы­лайды. Бірі-Отан, бірі-Ана, бірі-денсаулық ұғымына теліп жата­ды. Ал кез-келген табысқа жету үшін адам өз уақытын дұрыс пайдалана білуі керек. Шайтан адамды: «Бұл дүние бір-ақ рет беріледі, әлі жассың, нағыз шалқып жүрер кезің, жас күніңде ойна да күл»,-деп азғырады. Сол сөздің жетегіне еріп, «темірді қызған кезінде соғатын» сәтімізді жіберіп аламыз. Бей-берекет өмір сүруге дағдыланып, кейін «қап» деп сан соғып қалатындар да бар. Ұйқы — уақыт тапшылығын туды­ратын негізгі фактор. Ақиық ақын Мұқа­ғалидың:

Түн маған ұйықтау үшін берілмеген,

Ұйқы тең шала жансар өлімменен.

Қанша менің өлді екен уақытым,

Ақ жастық, ала жастық кебін­деген, -деген өлең жолдарынан-ақ ұйқының қаншама түндер бойы уақытымыздың көп бөлігін ұрлап жатқандығына көз жеткізуге бола­ды. Ұйқымен қоса енжарлық еркі­ңізді билеп алса, сіздің алдыңыздан жарқын болашақтың жолы көріне коюы неғайбыл. Бір күндік ғұмыр кешетін көбелек­тердің өзі азаннан кешке дейін гүлден-гүлге қонып, тіршілік етеді. Оған қарағанда адамның өмірі ұзақ бола тұра, мәңгілік өмір сүретіндей «әлі талай күн бар ғой» деп екі аяқты керіп жатады. Көпке топырақ шаш­паймыз, әрине. Екі қолды бос қойып бір тәулікті құрайтын 86400 минутыңызды жоғалтқанда, өз әмия­ныңыздағы 86400 теңгені жоғалтқан­дай күй кешіңіз. Ішіңіз удай аши ма? Ендеше, әрбір минутыңызға жаныңыз ашысын. Бәлкім, сонда уақыттың қадірін түсінерсіз.

Ә.  Уақыт сіздің уысыңызда тұр­майды. Таудан тоқтаусыз ағатын мөлдір бұлақ суы сықылды уақытта үзіліссіз өте береді. Таудың мөлдір таза бұлағына түссең, тәнің таза­рып, рахаттану сезімін кешесің. Ал, жай оған көз жүгіртіп қарап отыр­саң, саған келер пайда жоқ. Уа­қытты да қалай болса солай өткізер болсаң үміт артар жол сілтей қой­майды, ал уақытты үнемді пайда­ланып, ұлы мақсат жолына құрбан етсең еңбегін еш кетпейді. Осы турасында «Таңғажайыпты күтпе, таңғажайыпты жаса» деп айтылған қанатты сөз орынды. Сәні мен салта­наты жарасқан жиында сіз үшін ешкім билеп бермейтіні секілді, арманға қол созбасаңыз — өмірдің бекер өткендігі.

Уақытты үнемдеу үшін мен бәріне бірдей үлгеремін деген принциптен бас тартыңыз. Бәріне үлгердім деп жасаған сапасыз дүниеңіз кімге қажет? Оны қайта жасау арқылы бір жұмысты екі жұмысқа айналдырасыз. Парето заңында: «20% атқарылған іс 80% нәтиже береді» деген тұжырым бар.

Қарап отырсаңыз, уақыт үнемдеудің бірнеше тәсілдері бар. Бірінен кейін бірі кезек күттірмей­тін тәсілдердің негізгі бес тәсілін оқырман игілігіне атап өтсек:

1. Өз жұмыс үстеліңізді ыбыр­сытпаңыз. Қалай болса солай жат­қан заттар назарды дұрыс нәрсе­лер­ге аударуға кедергі жасайды.

2. Жұмысты бітіретін мерзімді өз күшіңіз бен мүмкіндігіңізге қарап белгілеңіз.

3. Тек өз басыңызға ғана арнал­ған уақыт бөліңіз. Оған сіздің хақыңыз бар.

4. Адамдарға мейірімді, уақытқа келгенде сараң болыңыз.

5. Бір жұмысты бітіріп, содан кейін ғана келесісіне көшіңіз.

 Өмірге күнде келіп жатқан жоқсыз, ойыңыздағы арманыңыз бен мақса­тыңыз­ға жету үшін уақытты тиімді пайдалануды дағды етіңіз. Уақытты тиімді пайдалану дегеніміз — жақсы­лыққа ұмтылу. Әрбір сағатыңыздың тықылы сіздің өтіп бара жатқан өміріңіз, сіз өз өміріңізге бей-жай қарамайтын боларсыз.?! Ендеше күн сайын кететін уақытыңыздың бір бөлігін кітапқа арнаңыз, екінші бір бөлігін спортқа дегендей. Ниет болса бол­ғаны, қалған игі дүниелер табыла кетеді. Күннің шығысынан кеш­тің батысына дейін беріліп жат­қан ұзын-сонар сериалдарға қа­рап, уақытыңызды сарп етпеңіз!

Біздің еліміз Қазақстан ұлан-асыр жерімен қоса, табиғи бай­лықтан да кенде емес. Мәселен, әлемдік дер­жаваға айналған АҚШ біз секілді табиғи байлыққа тұнып тұрған жоқ, бірақ халқы бізден де жақсы өмір сүреді. Мұның сыры неде? Әрине, тағы да уақытқа келіп тіреледі. Олар уақытын босқа жұмсамайды, бір мамандықты таңдап соның жолында аянбай тер төгеді. АҚШ-та ең танымал адамдар мен ең бай адамдар ғұмыр кешеді, олар әрқашан жұмыс басты болады да, тіпті оларға уақыт жетпей қалады. Халқының көпшілігі бай болуға ұмты­лады, соның жолында күн демей, түн демей жұмыс істейді. Халқы бай мем­лекеттің эконо­микасы өрлей береді, күннен күнге қуаттанады. Ал бұл жа­ман ба? Бізде «шүкір, осы да жетеді» деген түсінік бар. Иә, қанағат қылған дұрыс. Бірақ «шүкір» деген бір ауыз сөзбен тоқтап қалуға бол­майды, жаса­ған дүние­ні жалғас­тырып, дамыта беру керек. Ал мұның бәрі уақыт шең­берін айналып өтіп кете алмайды. Біз­дің де мемлекетіміздің әлемдік дер­жаваға айналатындай мүм­кіндігі бар.

Бір сәттік өмірімізді уақытпен өрнектеп, кемел келешек жолын­да тынбай еңбек етейік!

Денің сау болу үшін салауатты өмір сүру керек. Салауатты өмір сүру неге байланысты?

1. Спорттың денсаулыққа әсері.

2. Дұрыс тамақтанудың ерекшеліктеріне.

3. Тіс және оны дұрыс күтуіне.

Ел президентінің Қазақстан – 2030 жолдауында әрбір адамға өз денсаулығын сақтауға жауапкершілік жүктеледі. Аурулардың алдын алып, салауатты өмір салтын орнықтыру – мемлекеттің негізгі басымдылық саясаттарының бірі. Ұлттың саулығы әрбір адамның денсаулығын сақтап, нығайту және салауатты өмір салтын орнықтырумен анықталады.

Денің сау болсын десең мынандай негізгі ұстанымдарға сүйен.

Спортпен шұғылдану (күн ара жаттығу (аптасына үш рет);

Темекі шекпеу керек;

Алкогольдік ішімдік пен есірткіні қолданбау керек.

Дәстүрлі әдістер

Таңертеңгілік жаттығулар, жәй жүгіру немесе жылдам жүру, жүзу, сапарлар немесе ұзақ қыдыру, саяхат шегу, түрлі ойындар, велосипед және шаңғы, саяжайда белсенді демалу. Осы аталған құралдарды күнделікті және өмір бойы қолдануға болады.

Таңертеңгі ас- ботқалар, жемістер мен сүт өнімдерінен тұруы керек.

Таңертеңгі қара нан, жүгеріден, сұлыдан жасалған нанды жеу керек.

Дұрыс тамақтану денсаулыққа пайдалы:

• 
  Түскі ас- дәрумендерге аса бай болу керек.
  
• 
  Күріш сорпасы, жүгері, қарақұмық сорпаларын ішкен жөн.
  
• 
  Түскі аста ет өнімдерін қолданған жөн.
  
• 
  Кешкі ас- пісірілген құс етінен, балық етінен тұру керек.
  
• 
  Кешкі астан кейін айран, сүт өнімдерін пайдаланған жөн.
  

“Денсаулық баға жетпес

асыл қазына”- деген қазақ халқы.

“Бірінші байлық- денсаулық”

• 
  деген халқымыз.
  

денсаулық-здоровье басымдылық-приоритет

нығайту-улучшить таңертеңгі-утренний

дұрыс тамақтану-правильное питание дәрумендер-витамины

өнім-продукт,изделие жүру-ходить

жүзу-плавать жүгіру-бегать

жауапкершілік-ответственность тәбет-аппетит

жүгері-овес пайдалану-употреблять

Тірек сөздер

емхана - поликлиника ауыру - болеть

барлық - все бел - поясница

тоқтау - остановиться асығу - торопиться

тексеру - проверять емделу - лечиться

жазылып кету – выздороветь

жөтел - кашель

тұмау - насморк, простуда, грипп

жөтелу - кашлять

түшкіру - чихать

көрсету - показывать

қызару - краснеть

қызу - температура

өлшеу - измерять

қатты - сильно

суық тиген - простудилься

баспа ауруы - ангина

үш рет - три раза

бал косқан сут - молоко с медом

зор байлық - огромное богатство

ДӘРІГЕРДІҢ ҚАБЫЛДАУЫНДА.

Потренируйтесь в чтении диалога по парам. Выучите наизусть.

А)

- Сәлем, денсаулығың қалай?

- Қай жерің ауырады?

- Жүрегім ауырады.

Ә)

• 
  Дәрігерге неге бармайсыз?
  
• 
  Уақытым жоқ.
  

- Айтыңызшы, дәрігер Аманов бүгін қабылдай ма?

- Иә, қабылдайды.

- Қай кабинетте?

- Екіншіқкабаттағы жиырма үшінші кабинетте.

- Аты-жөніңіз кім? Нешедесіз?

- Саматұлы Асқар. Отыздамын

- Қай жеріңіз ауырады?

- Аздап басым ауырады, қызуым бар.

Б)

- Рұқсат па?

- Басым қатты ауырады.

- Қызуыңыз бар ма? Жөтелесіз бе?

- Қыузым - 39°, жөтелемін.

- Тамағыңызды көрсетіңіз. Шешініңіз, өкпеңізді және жүрегіңізді тыңдаймын.

- Сізге катты суык тиген екен. Қазір сізге рецепт жазып беремін.

- Дәріні қалай ішу керек?

- Дәріні дәріханадан алып, күніне үш рет тамақтан кейін ішесіз.

- Халіңіз қалай? Ауырмайсыз ба?

- Рақмет, қазір денсаулығым жақсы.

- Дұрыс, ауырмаңыз. Денсаулық - зор байлык,


9-тақырып. Ауру – астан

Тапсырма. Мітінді оқып, аударыңыз. Әңгімелеуге дағдыланыңыз.

Ауру- астан

Ас, – адам өмірінде маңызды орын алады. Ас арқылы адам ойлайды, жұмыс істейді, сөйлейді, оқиды, жазады, тыңдайды, қуанады, ұйықтайды. Сондықтан деніңіз сау болу үшін, жақсы тамақ ішу керек.

Қазіргі кезде тамақтың түрі өте көп. Дүкендерде жартылай дайындалған тағамдарды кең түрде сатылады. Әсіресе, шет мемлекеттерден біздің елімізге дайын күйіндегі тағамдар көптеп әкелінеді. Оларды жиі қолданып, жей беруге де болмайды.

Тамақты уақытында ішудің де денсаулығымызға үлкен әсері бар. Себебі, адам ағзасы тамақ арқылы ғана қажетті дәрумендермен, соның ішінде белок, май, көмірсу, минералдық заттармен қамтамасыз етіледі. Осылардың ішінде белоктың алатын орны ерекше. Ғылымда белокты протеин деп атайды. Ол «бірінші орын алушы» деген грек сөзі. Белоксыз өмір сүру мүмкін емес. Дененің барлық клеткалары осы белоктан тұрады. Сүт тағамдары, жұмыртқа түгелдей белоктан тұрады.

Қазақ халқының ұлттық тағамдарының ішіне айран, қаймақ ақ ірімшік, құрт, жент, бие сүтінен – қымыз, түйе сүтінен – шұбат, тағы басқалар ерекше бағаланады.

Біздің әрқайсымызға тәулік сайын кем дегенде екі литр су керек, өйткені адам денесінің шамамен 2/3 бөлігі судан тұрады. Адамға күніне 100 г белок, 85 г май, 400 г көмірсу қажет екен.

Барлық жерім ауырады; біз сізді тексерейік; жөтелемін; түшкіремін; тұмауым бар; тамағыңыз қызарып тұр; кызуыңызды өлшейін; өкпеңізді; жүрегіңізді тыңдайын; сізге суык тиген; баспа ауруы; рецепт жазып беру; төсекте жатып емделу; бал қосқан сүт ішу; емделіңіз; жазылыңыз; ауырмаңыз; денсаулық- зор байлык.

У меня болит голова, горло; у вас ангина; сильный кашель; простуда; насморк; врач измерит температуру; врач слушает легкие и сердце; пить лекарство; лежать в постели; высокая температура; у него головная боль; врач выписывает рецепт; надо идти к врачу; вызвать врача на дом; пить лекарство два раза в день; лечитесь; выздоравливайте; не болейте.

Бас, аяк. кеуде, жүрек, бауыр, өт, өкпе, асқазан, іш, тамақ, құлақ тіс, дене, саусақ, көз, бел.

Дәрігер не істейді?- Ауру адамдарды тексереді

Ауру адамның.қызуын өлшеу; өкпесін және жүрегін тыңдау; тамағын, құлағын тексеру; рецепт жазып беру; диагноз кою.

Мына дәріні қалай ішу керек?- Мына дәріні күніне үш peт ішу керек.

Күніне төрт рет; күніне екі рет; екі күнде бір рет; күніне бір рет; тамақтан кейін күніне үш рет; күніне бес рет; тамақтың алдында күніне үш рет.

1. 
   Тісің ауырса, стомотологке бару керек.
   
2. 
   Көзің ауырса, окулистке бар.
   
3. 
   Тұмауың болса, терапевтке бару керек.
   
4. 
   Қызуың болса, дәрігерді үйге шақырайық.
   
5. 
   Қүлағың ауырса лорға бар.
   
6. 
   Дәрігер бүгін қабылдаса, дәрігерге көрін.
   
7. 
   Денсаулықты сақтасаң, ауырмайсың.
   
8. 
   Емханаға барсаң, дәрігер дәріге рецепт жазып береді.
   
9. 
   Жазылсаң, жұмыска шық..
   
10. 
    Жүрегі ауырса, кордиологке көрінсін.
    
11. 
    Дәрі керек болса, дәріханаға бар.
    
12. 
    Ауырса, төсекте жатып, емделсін.
    
13. 
    Емделсең, тез жазыласың.
    
14. 
    Денсаулығынды сақта
    

- Қай жеріңіз ауырады? (На что жалуетесь? Что беспокоит?)

- Менің басым, тамағым ауырады. Түнде қызуым қатты болды.

- Қане, жүрегіңізді, өкпеңізді тыңдаймын. Қан қысымын өлшеп көрейін. Әзірше қауіпті ештеңе жоқ.. Сізге тұмау тиіпті (грипп).

- Тез жазыламын ба?

- Бұл сізге байланысты. Егер дәрілерді уақытында ішіп отырсаңыз. жазыласыз. Дәрілерді дәріханадан алыңыз. Бал қосқан сүт ішіңіз.

- Ауру туралы қағаз бересіз бе?

- Жоқ, емделіңіз. Денсаулықты сақтау керек.

- Рақмет, сау болыңыз.




ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті» РМҚК Гуманитарлық-әлеуметтік факультеті

Бекітемін Оқу және жаңа технология бойынша оқыту жұмыстарының проректоры ___________________Ф.Майер _____._________20__ ж.

Практикалық лингвистика кафедрасы

ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(Syllabus)

Пән Қазақ тілі

барлық мамандықтарға

жүктеу 1,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: