Қазақстан республикасының білім жәНЕ


нар тұлғалы, қара нардай, бурадай



жүктеу 2,22 Mb.
Pdf просмотр
бет50/56
Дата21.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#43964
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   56
аза стан республикасыны білім ж НЕ

нар тұлғалы, қара нардай, бурадай
сияқты эпитет, теңеулер мен 
түйе балуан, наркескен, түйедей, түйеден 
түскендей, түйе бойына сеніп, жылдан құр қалыпты
тәрізді қолданыстар 
кездеседі және соңғы тілдік бірліктердің арасында семантикасы жағымдысы 
да, жағымсызы да бары байқалып тҧр. 
Ақын метафорасы «Абай жолы» романындағы Абай мен білімсіз орыс 
чиновнигінің диалогін еске тҥсіреді. Қаламгер жадында Абайдың ӛзін 
бағалауда тҥйе сӛзінің жағымды коннотациясына сҥйенгені қалған, соның 
нәтижесінде осындай тосын метафора пайда болған деген ойдамыз. 
Кейбір кӛркем мәтіндердегі метафоралардың уәжділігі тек претекстерге 
байланысты болады, яғни қаламгердің тілдік, мәтіндік қҧзіреті ӛз еркінен тыс 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У


80 
соны, тіпті окказионалды қолданыс тудыруы да мҥмкін. Шығарманы оқып 
отырғанда мҧндай метафоралар орынсыз кӛрініп, тҥсініксіз болып қалады, 
яғни олардың уәжділігі жетіспей, кҥмән тудырып жатады. Тек тереңірек 
ойланып, басқа мәтіндермен байланысын тапқанда ғана, ондай 
қолданыстардың қаламгердің еркінен тыс, тілдік қҧзіреті шегінде дербес 
пайда болғаны байқалады.
Ғ. Жайлыбайдың Абайға және М. Әуезовке арналған ӛлеңдерінің 
вербалды қабатында роман-эпопеяны еске тҥсіретін лексикалық маркерлер 
бар:
Алмайды жырдың жүлдесін ақын,
Сүлдесі солғын ғасырда. 
Бел-белестерге
 бірге шығатын
Ерболдай 
дос жоқ қасымда. 
Ай көріп, 
Шығатұғын күнге асықтың, 
Ғұмырын кештің жырға шын ғашықтың. 
Абайдың 
бел-белесін, өр, қиясын
 
Көп кезіп, сосын өзің шыңға шықтың. 
Бҧл ӛлеңдерде роман-эпопеяның жекелеген тарауларының аттары 
концептуалды-мазмҧндық ақпаратты ашуға мҥмкіндік беріп, оқырман 
интерпретациясына кӛмек береді.
Осы шумақтағы теңеу де прецедентті мәтінге негізделген, себебі Мҧхтар 
қаламынан туған Ербол мен ӛмірдегі Ербол бір тҧлға емес. Кӛркем мәтіндегі 
Ербол адал, білімді, жанашыр, 

жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   56




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау