Қазақстан республикасының білім жәНЕ


«кейінгі  тірліктің икеміне иіле алмай, баяғы кеудемен босқа арандаған адам



жүктеу 2,22 Mb.
Pdf просмотр
бет49/56
Дата21.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#43964
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   56
аза стан республикасыны білім ж НЕ

«кейінгі 
тірліктің икеміне иіле алмай, баяғы кеудемен босқа арандаған адам 
Құланбай батыр болды. Өзіне қамшы үйірген милицияны өлімші қылып 
сабап, жауапқа тартылып, одан кейін түрмеден қашты бандыларға 
қосылып, ақыры өлігі далада қалды. Жарықтық аса жау жүрек адам еді. 
Атыс-шабыстың ішінде жүріп, құмалақ ашатын, намаз оқитын. 
Баладай аңқау, аңғал жан өзін әдейі арандатқан жаулардың қармағына 
ілікті. ...» 
Т.Әбдіков өзіне таныс романның бүкіл оқиғасын 4-5 сөйлемге 
сыйғызып, өз романындағы бас кейіпкер Асқардың болмысын Құланбаймен 
салыстыра көрсетіп, олардың мінездемесін қатар береді, яғни Құланбайдың 
мінез-құлқын ашып көрсеткен коннотациясы айқын эмоционалды-
экспрессивті лексика арқылы берілген қосүнді сөзде автордың да, 
кейіпкердің де позициясы көрінеді және ол оқырман үшін де – семантикалық 
тұрғыда елеулі элемент, себебі оқырман Ақан Нұрманов романын, ондағы 
басты кейіпкерді еске түсіріп, оның жағымды, жағымсыз жақтарын, іс-
әрекетін саралау арқылы Асқардың да табиғатын таниды. 
Ақын Ғ. Жайлыбайдың «Ақ шуақ» ӛлеңіндегі метафоралардың уәжділігі 
оқырманды біраз ойлантады: 
... Айырмай-ақ 
есектен тҥйелерді, 
Тыңдамай-ақ 
халықтық кҥй-ӛлеңді. 
Ақиқаттың тізгінін
жылдар бойы 
Жәдігӛйлік, жылпостық иеленді.
Ӛлең кеңестік қоғамдағы жылдар бойы қалыптасқан формалды қарым-
қатынасты, адамдар бойындағы селқостықты, бейжайлықты бҧзып, жаңа леп 
әкелген сәуір ӛзгерістеріне арналған. Сәуірмен жеткен жақсылықты 
айқындап кӛрсету ҥшін социализм тҧсындағы қасаңдықты, жамандықты 
есекке теңейді. Дәстҥрлі қолданыс болғандықтан, бҧл заңды да, ал оған 
қарама-қарсы халық арасынан шыққан таңдаулы адамдарды тҥйеге теңеу 
қазақ тілінде сӛйлеушілер ҥшін тҥсініксіз, уәжсіз. Әрине, халық тілінде тҥйе 
сӛзінің парадигматикасына кіретін 

жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   56




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау