Заңсыз еңбектенуге көшіп келушілерді жария етуге байланысты рақымшылық жасау туралы» Заң, оның негізінде ішкі істер органдарында оларды тіркеу жолымен заңсыз еңбек мигранттарын заңдастыру бойынша біржолғы акция өткізу тетігі құрылды;
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң, онда елден шығарылған шетелдіктерге Қазақстан Республикасына кіруге тыйым салатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлік қызметін шетелдіктердің жүзеге асыру шарттарын айқындайтын нормалар енгізілген;
Ішкі істер органдарының рұқсаты бойынша жарақаттайтын қаруды сатып алуды, сондай-ақ тұрғындардан қаруды сатып алу үшін құқықтық база құруды көздейтін нормалар енгізу мақсатында «Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң;
Нысанды киімді жеке және заңды тұлғалардың заңға қайшы пайдаланғаны үшін әкімшілік жауапкершілікті белгілеу мақсатында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жеке және заңды тұлғалардың нысанды және арнаулы киімді киіп жүруі (пайдалануы) мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң;
Кәмелетке толмағандардың демалатын және ойын-сауық мекемелерінде болу тәртібін белгілеу мақсатында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне балалардың қадағалаусыз қалуының профилактикасы және кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң;
«Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы» Заң, онда жеке профилактика шаралары, оларды қолдану негіздері мен тәртібі нақтыланған, «қорғау нұсқамасы» енгізілді.
Барлық орталық және жергілікті атқарушы органдардың құзыретін айқындайтын бірыңғай профилактика жүйесін құру мақсатында «Құқық бұзушылық профилактикасы туралы» Заң.
Қазіргі уақытта «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаматтарды ұстау тәртібі мен негіздерін бекіту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы», «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында ішкі істер органдарының қызметін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңдардың жобалары Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің қарауында жатыр.
Сонымен бірге құқық бұзушылық профилактикасы саласындағы практика көрсеткендей, оларды заңнамалық деңгейде шешу қажеттігінде бірқатар проблемалар кездеседі.
Осылайша, «Жеке кәсіпкерлік туралы» Қазақстан Республикасының Заңының азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондары айналымы саласындағы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға бақылауды күшейту бөлігіне өзгерістер мен толықтырулар әзірлеуді талап етеді.
Объективті құқықтық статистиканы қалыптастыру мақсатында «қоғамдық орын» және «көше қылмысы» ұғымдарын нақтылау бойынша нормативтік құқықтық базаны жетілдіру қажеттігі туындады.
Бүгінде ішкі істер органдарында ақпараттық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету бойынша жұмыс жеткіліксіз жүзеге асырылады. Құқық бұзушылық профилактикасының проблемалық мәселелері бойынша әлеуметтік зерттеулер жүргізу толық көлемде қолданылмайды.
Соңғы екі жылда тұрғындар арасында 5 акция («Сәлеметсіз бе, мен сіздің учаскелік инспекторыңызбын», «Зорлық-зомбылықсыз 16 күн», «Танысуға рұқсат етіңіз», «Зорлық-зомбылықсыз отбасы», «Полиция және мектеп») өткізілді, бірақ олар эпизодтық сипатта болып келеді.
ІІМ жүйесінде көбіне бөлек-бөлек жұмыс істейтін автоматтандырылған деректер базасымен жасалған ақпараттардың елеулі массиві қалыптастырылды. Сонымен бірге қазіргі күні қалыптасқан криминогендік жағдайды талдау және болжау үшін осы мәліметтерді кешенді пайдалану қажеттігі туындап отыр. Осыған байланысты Бірыңғай ақпараттық-талдамалық орталық құру мәселесі пысықталуда.
Қылмысқа қарсы күрес саласында халықаралық ынтымақтастықты дамыту қолдағы байланыстарды күшейтуге және шетелдер мен құқық қорғау органдарының практикалық іс-қимыл жасасу тетігін кеңейтуге бағытталуы тиіс.
Қылмыстылыққа қарсы күрестің шартты құқықтық базасын дамыту бойынша жұмысты жалғастыру қажет.
Жан-жақты ынтымақтастықта Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы, Шанхай ынтымақтастық ұйымдары ауқымында құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасасуға назар аудару қажет. Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимылды жолға қою.
Еліміздің құқық қорғау органдарының БҰҰ-ның жобаларына және бағдарламаларына қатысуын жандандыру, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық жөніндегі ұйымға және ЕҚЫҰ «Үштігінің» құрамына Қазақстанның төрағалық ету басымдықтарын іске асыру қажет.
Практикалық міндеттерді қоса отырып, екі жақты негізде Ресей Федерациясының, Қытайдың, Орта Азия елдерінің, Еуропа және АҚШ мемлекеттерімен құқық қорғау органдарының динамикалық байланысын жалғастыру.
Ұйымдасқан қылмыстың әртүрлі көріністеріне, терроризм және өзге де экстремизм көріністеріне, есірткі трафигіне, қаруды заңсыз дайындау және айналымына қарсы іс-әрекетте шекаралық ынтымақтастыққа ерекше назар аударылсын.
Қазақстан Республикасындағы құқық бұзушылықтар профилактикасының 2011 - 2013 жылдарға арналған салалық бағдарламасын әзірлеу шеңберінде орын алған проблемаларды шешу бойынша позитивті халықаралық тәжірибе зерделенген болатын, бұл туралы қорытынды жасау осы қызметке бағдарламалық тәсілдер кеңінен таралған батыс елдерін алуға мүмкіндік береді.
Мақсатты бағдарлама құқық бұзушылыққа халықтың қатысуының негізгі ұйымдастырылған нысаны ретінде алынады. Осындай бағдарламаларда осы сияқты полицияның қызметі ықшамдалған және көбіне ағымдағы мәселелерге бастама жасаумен және оны шешумен шектеледі.
Мысалы, «Очисть и посей» («Weed&Seed») бағдарламасы АҚШ-тың федералдық ведомстволарының бастамасы бойынша жүргізіледі және құқық бұзушылықтар мен қылмыстар профилактикасы, коммунаны1 сауықтыру проблемасын шешуде инновациялық, кешенді, ведомствоаралық тәсіл болып табылады. Бағдарламаның мақсаты қауіпсіз қоршаған ортаны және оның тұрғындарының әлеуметтік дамуын қамтамасыз ете отырып, жекелеген аумақта зорлық-зомбылық қылмыстармен, есірткінің заңсыз айналымымен және қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың басқа да түрлерімен күресуді қамтиды.
Бағдарлама терт іргелі қағидатқа негізделеді: ынтымақтастық, үйлестіру, халықтың күш-жігері және ресурстарды біріктіру.
«Очисть и посей» бағдарламасын пайдалану тиімділігі (полицейлердің басқа да бастамаларының жиынтығымен) туралы Нью-Йорк қаласы бойынша берілген статистика куәландырады, онда оны іске асыру кезеңінде кісі өлтіру орташа есеппен 39%, пәтер ұрлығы 25% және автомобилдерді ұрлау 36% төмендеген.
Федералдық және жергілікті деңгейлерде қылмыстарды ескерту бағдарламасы іске асырылуда. Кейбір штаттарда құқықтық тәртіпті нығайтуға азаматтардың қатысуы көшелердегі тонаудың санын 30% темендетуге мүмкіндік берді.
Бүгінгі күні анағұрлым негізгілердің бірі қылмысты ескертудің виктимологиялық бағыты болып табылады. Ол үлкен материалдық шығынды қажет етпейді және барлық адамдарға тән өзін-өзі қорғауға деген талпынысты іске асырады.
Осылайша, Жапонияда қазіргі уақытта профилактикалық бейіндегі әртүрлі қоғамдық қозғалыстардың тармақталған желілері жұмыс істейді. Олардың ішінде ең белгілісі - Қылмысты ескерту ассоциациясы. Барлық жерлерде полицияның мектептермен және өнеркәсіп корпорацияларымен байланысы жөніндегі комитеттер жұмыс істейді. Осындай алдын алу шараларының нәтижесінде Жапонияда «түрме халқының» көрсеткіші 100 тұрғынға 50 тұтқыннан, бұл әлемдегі ең төмен көрсеткіш.
Жастар мен кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу шеңберінде мектеп және жоғары оқу орындарына арналған бағдарламалар қызығушылық тудыруда.
Мысалы, Батыс Еуропаның барлық оқу орындарында, бастауыш мектептерден бастап жоғары оқу орындарына дейін, полицейлердің қатысуымен қолданбалы виктимология бойынша дәрістер өткізіледі, оның нәтижелері бойынша ниет білдірушілер өзін-өзі қорғау тәсілдерін игеру және экстремалдық жағдайларда оңтайлы мінез-құлық дағдыларын үйрену мақсатында арнайы тренингтерден өте алады.
Осындай бағдарламалар әртүрлі санаттағы оқушылардың әлеуметке қарсы мінез-құлқының тәуекел факторлары санын төмендетуге бағытталған. Бұл бағдарламаларда ең бастысы оқушылар, ата-аналар мен жергілікті қауым арасында өзара тығыз іс-қимыл жасасуды орнату. Сонымен қатар онда оқу орны қабырғасында оқушылардың теріс мінез-құлқын (оның ішінде алкогольді, марихуананы тұтыну, темекі шегу) барынша төмендету және оқу қызметіне назар аудару көзделеді.
Осылайша, Германияда 2004 жылдан бастап балалар (-10,9%) және жасөспірімдер қылмысы (-4,3%) сияқты құқық бұзушылықтардың түрлері бойынша едәуір төмен көрсеткіштерге қол жеткізілді. Болгарияда кәмелетке толмағандар (14 жастан 17 жасқа дейін) жасаған қылмыстардың саны 100 мың тұрғынға шаққанда төрт жыл ішінде 4286-дан 2930-ға дейін, Румынияда 1958-ден 1379-ға дейін қысқарған.
Израильде осындай жұмыс мектепке дейінгі ұйымдарда «Мен және менің полицейім» жобасын іске асыру арқылы ұйымдастырылған.
Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ұлттық бағдарламасы Австралияда, Австрияда, Болгарияда, Ұлыбританияда, Германияда, Грецияда, Данияда, Испанияда, Италияда, Канадада, Латвияда, Литвада, Малайзияда, Мексикада, Нидерландыда, Жаңа Зеландияда, Норвегияда, Польшада, Португалияда, Корея Республикасында, Ресейде, Сауд Аравиясында, Америка Құрама Штаттарында, Түркияда, Финляндияда, Швецияда, Японияда қолданыста.
Көптеген елдерде (Австралияда, Австрияда, Болгарияда, Италияда, Литвада, Малайзияда, Норвегияда, Корея Республикасында, Ресейде, Түркияда, Финляндияда) олар дара құжат ретінде жүреді.
Кейбір елдерде жол қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ұлттық бағдарламасына қосымша арнайы бағдарламалар әзірленеді. Корея Республикасында аварияны төмендетудің жалпы бағдарламасынан басқа қазіргі заманғы жоғары технологиялық навигациялық құралдарды қолдана отырып, «интеллектуалды көлік жүйесін» құру бағдарламасы жұмыс істейді.
Профилактиканың шетелдік тәжірибесін шолу батыс мемлекеттер өздерінің профилактикалық векторын қоғамдық ұйымдармен және халықпен тұрақты ынтымақтастыққа елеулі қайта бағыттағанын, азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде барлық мемлекеттік органдардың қызығушылығы мен жауапкершілігі планкасын көтергенін көрсетеді.
Осыған байланысты құқық бұзушылықтар профилактикасының салалық бағдарламасы шеңберінде зерделенген шетелдік жұмыс тәжірибесін қазақстандық полицияның қызметіне бейімдеуге болады деп ұйғарамыз.
Сонымен қатар Қазақстан Республикасында осы бағытта белгілі бір шаралар қабылдана бастады.
Осылайша, соңғы уақытта қабылданған «Құқық бұзушылық профилактикасы туралы», «Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы», «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуын ескерту туралы» заңдарда құқық бұзушылықтар мен қылмыстардың профилактикасында әрбір мемлекеттік органның құзыреті белгіленген, сондай-ақ осы жұмысқа азаматтық қоғам институттарының, қоғамдық бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдардың қатысуы көзделген.
4. Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің мақсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары мен көрсеткіштері
Бағдарлама мақсаты:
Құқық бұзушылықтар профилактикасы әдістерін жетілдіру, қылмыстар мен құқық бұзушылықтың деңгейін төмендету, азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
Баланың құқықтарын сақтау және олардың заңды мүдделерін қорғау жүйесін күшейту болып табылады.
Көрсетілген мақсаттарға жету үшін мынадай мақсаттарды шешу ұйғарылады:
кәмелетке толмағандар мен жастар арасындағы құқық бұзушылықтың профилактикасы жөніндегі жұмысты жандандыру;
отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласындағы құқық бұзушылықтардың, маскүнемдік пен алкоголизмнің профилактикасы;
есірткі қылмыс мен нашақорлықтың профилактикасы;
қылмыстың қайталануының профилактикасы;
қоғамдық орындар мен көшелердегі қылмыстың деңгейін төмендету;
жол қозғалысы саласындағы құқық бұзушылықтың профилактикасы;
көші-қон саласындағы құқық бұзушылықтың профилактикасы;
табиғатты қорғау заңнамасы саласындағы құқық бұзушылықтың профилактикасы;
мүліктік қылмыстарға қарсы іс-әрекет;
қару айналымы саласындағы қылмыстардың профилактикасы;
этносаралық және конфессияаралық қақтығыстардың профилактикасы мен ерте алдын алудың тиімді жүйесін құру;
жұртшылықпен және азаматтармен серіктестік;
нормативтік құқықтық базаларды жетілдіру;
құқық бұзушылықтар профилактикасын ақпараттық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету;
құқық бұзушылықтар профилактикасы мәселесі бойынша кадрларды дайындау және олардың біліктілігін арттыру.
Салалық бағдарлама индикаторлары мен көрсеткіштерінің жүйесі
Міндеттерді орындауды қамтамасыз етуші бағдарламалық іс-шаралар
|
Іске асырылған бағдарламалық іс-шаралардан күтілетін нәтиже, (заттай мәнде), тиімділік
|
Индикаторлардың (көрсеткіштердің) маңызы
|
Базалық жыл
|
Болжанатын кезең
|
2011
|
2012
|
2013
|
Мақсат:
|
Нысаналы индикаторлар
|
Құқық бұзушылық профилактикасы әдістерін жетілдіру, қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың деңгейін кеміту, республика аумағында азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
|
10 мың халыққа шаққанда тіркелген қылмыстар саны
|
77
|
80
|
77
|
75
|
Баланың құқықтарын сақтау және олардың заңды мүдделерін қорғау жүйесін күшейту,
|
Панасыз және қадағалаусыздықтың деңгейі, %-да
|
9,4
|
9,0
|
8,5
|
8,0
|
Кәмелетке толмағандарға қатысты жасалған қылмыстардың саны
|
4457
|
4200
|
4000
|
3800
|
Міндеттер:
|
Нәтижелердің көрсеткіштері
|
Кәмелетке толмағандар арасындағы панасыз және қадағалаусыз қалғандардың профилактикасы бойынша кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі учаскелік полиция инспекторларының жұмысын жандандыру
|
Панасыз және қадағалаусыз қалғандардың саны
|
7639
|
7300
|
6950
|
6600
|
Қорғау нұсқамалары шығарылды
|
55
|
75
|
95
|
100
|
Мінез-құлқына ерекше талаптар белгіленді
|
-
|
50
|
100
|
150
|
Арнайы білім беру ұйымдарына жіберілді
|
296
|
300
|
310
|
320
|
Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына жіберілді
|
127
|
120
|
115
|
110
|
Кәмелетке толмағандар мен жастар арасында құқық бұзушылықтардың профилактикасы жөніндегі жұмысты жандандыру.
|
Кәмелетке толмағандар жасаған қылмыстардың үлесі (тіркелген қылмыстардың жалпы санынан), %-да
|
5,9
|
5,2
|
5,0
|
4,8
|
Отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласындағы құқық бұзушылықтардың, маскүнемдік пен алкоголизмнің профилактикасы.
|
Отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласында жасалған қылмыстардың үлесі (тіркелген қылмыстардың жалпы санынан), %-да
|
0,9
|
0,7
|
0,6
|
0,5
|
Алкогольге мас күйде жасаған қылмыстардың үлесі (тіркелген қылмыстардың жалпы санынан), %-да
|
9,9
|
11,5
|
11,0
|
10,5
|
Қорғау нұсқамалары шығарылды
|
7986
|
8150
|
8500
|
9000
|
Есірткі қылмысы мен нашақорлықтың профилактикасы
|
Есірткіге мас күйде жасалған қылмыстардың үлесі (тіркелген қылмыстардың жалпы санынан), %-да
|
0,5
|
0,8
|
0,6
|
0,4
|
Заңсыз айналымынан алынған есірткі заттар көлемінің өсуі, кг-да.
|
27954
|
29000
|
30500
|
32000
|
Заңсыз айналымынан алынған опиаттар көлемінің азайуы, кг-да.
|
903,5
|
815
|
730
|
660
|
Қайталанатын қылмыстардың профилактикасы.
|
Бұрын сотталған адамдар жасаған қылмыстардың үлесі (тергелген қылмыстардың жалпы санынан), %
|
11,5
|
11,0
|
10,0
|
9,0
|
Жазасын өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босату туралы шешімдердің күші жойылды
|
161
|
200
|
220
|
250
|
Полицияның бастамасы бойынша әкімшілік қадағалау белгіленді
|
914
|
920
|
925
|
930
|
Қоғамдық орындар мен көшелерде қылмыстар деңгейін төмендету
|
Қоғамдық орындарда жасалған қылмыстардың меншікті үлесі (КП желісі бойынша тіркелген қылмыстардың санынан), %-да
|
17,1
|
18,0
|
17,5
|
17,0
|
Көшелерде жасалған қылмыстардың меншікті үлесі (КП желісі бойынша тіркелген қылмыстардың жалпы санынан), %-бен
|
13,2
|
14,5
|
14,0
|
13,5
|
Жол қозғалысы саласындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы.
|
ЖКО-да қаза болғандардың саны
|
2898
|
2800
|
2650
|
2463
|
ЖКО-да зардап шеккендердің саны
|
12534
|
12100
|
11700
|
11281
|
Көші-қон саласындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы.
|
Шетелдіктердің Қазақстанға заңсыз келуінің орташа ұзақтығы (күндер)
|
30
|
25
|
20
|
15
|
Табиғат қорғау заңнамасы саласындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы.
|
Әкімшілік құқық бұзушылықтардың саны (саны)
|
6204
|
6250
|
6300
|
6350
|
Қозғалған қылмыстық істер саны
|
585
|
595
|
600
|
630
|
Мүліктік қылмыстарға қарсы іс-қимыл.
|
Меншікке қарсы қылмыстардың меншікті үлесі (тіркелген қылмыстардың жалпы санында), %-да
|
62,5
|
66,0
|
64,0
|
62,0
|
Қару айналымы саласындағы қылмыстардың профилактикасы.
|
Атыс қаруын қолданып жасалған қылмыстар санының кемуі
|
465
|
430
|
400
|
390
|
Этносаралық және конфессияаралық қақтығыстардың профилактикасы мен алдын ала ескертудің тиімді жүйесін құру
|
Этникааралық және конфессияаралық қақтығыстардың туындауына әкеп соғуға қабілетті жолы кесілген қақтығыстардың саны
|
11
|
10
|
9
|
7
|
Жұртшылықпен және азаматтармен ынтымақтастық.
|
Құқық қорғау бағытындағы қоғамдық құрылымдардың саны, оның ішінде:
|
5863
|
6300
|
6600
|
6900
|
жалпы білім беру мектептерінде
|
3902
|
4100
|
4300
|
4500
|
Нормативтік құқықтық базаны жетілдіру.
|
Әзірленген заң жобаларының саны
|
|
-
|
2
|
-
|
Құқық бұзушылықтар профилактикасын ақпараттық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді арттыру.
|
Жүргізілген жалпы республикалық әлеуметтік зерттеулердің саны
|
-
|
1
|
1
|
1
|
Жүргізілген жалпы республикалық акциялардың саны
|
2
|
4
|
5
|
6
|
ІІМ-нің ақпараттық-аналитикалық орталығын құру үшін техникалық-жұмыс құжаттамасын әзірлеу
|
-
|
-
|
-
|
1
|
Құқық бұзушылықтардың профилактикасы мәселелері бойынша кадрларды дайындау және біліктілігін арттыру.
|
Табиғат қорғау полиция қызметкерлері үшін өткізілген біліктілігін арттыру курстарының саны
|
-
|
1
|
2
|
2
|
Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері мен мақсаттары, міндеттері, мақсатты индикаторларына жетуге жауапты мемлекеттік органдар:
Мемлекеттік органдар мен басқа да бағдарламаның негізгі қатысушыларының қызметін үйлестіруші және бағдарламаның іске асырылуы үшін жалпы жауапкершілікке ие Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі;
Бағдарламада көзделген іс-шараларды орындауды өз құзыреті шеңберінде жүзеге асырушы Қазақстан Республикасы әділет, қаржы, білім, денсаулық сақтау, мәдениет, көлік және коммуникация, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрліктері, сондай-ақ облыстық (республикалық маңызы бар қалалар, елорда) атқарушы органдар.
ҚР Үкіметінің 2011.24.06. № 703
Достарыңызбен бөлісу: |