Өртке қарсы қорғаныс құралдарының тағайындалуы, топтастырылуы және оларға ұсынылатын негізгі талаптар

Өрт автоматикасы құралдарының техникалық деңгейін бағалау

Қайта құрылатын (өңделетін) өрт автоматикасы құралдарының техникалық деңгейі сәйкес келуші өнімдерді өңдеу кезінде отандық және шетелмен салыстырғанда сызба-конструкторлық шешімдердің прогрессивтілігін сипаттайды.

Кез-келген өнімнің техникалық деңгейін бағалау техникалық деңгейдің картасы мен сапалығы картасын, сол сияқты патенттік формулярды құру жолымен өткізіледі. Техникалық деңгейдің кезеңдері мынадай.

1. 
   Тағайындаулы өнім тізімін құру және оның қолданылу аймағын анықтау.
   
2. 
   Оның техникалық деңгейін анықтау үшін өнімнің берліген түрі сипаттамасын таңдау.
   
3. 
   Таңдалған өнім түрінің сипаттамаларын сандық бағалау.
   
4. 
   Таңдалған өнім түрінің техникалық деңгейін бағалау әдістемесін нақтылау.
   
5. 
   Бірдей тағайындаулы өнімдердің техникалық деңгейін жинақты бағалау.
   
6. 
   Анализденетін өнімдердің техникалық жетістігін бағалау үшін, техникалық жетістік көрсеткішінің жоғары мәніне ие болатын эталонды таңдау.
   
7. 
   Қайта өңделетін және эталонды өнімнің техникалық жетістігін салыстыру жолымен анализденетін өнімдердің техникалық деңгейін бағалау.
   

Автоматты өрт сөндіру қондырғысы – өрттің бақыланушы факторы қорғалатын бөлмеде шекті мәндерден жоғарылаған кезде автоматты түрде іске қосылатын өрт сөндіру қондырғысы.

Автономды өрт сөндіру қондырғысы – ішкі тұтыну көздері мен басқару жүйелеріне тәуелсіз өртті анықтау және сөндіру функцияларын автоматты түрде жүзеге асыратын өрт сөндіру қондырғысы.

Аэрозольды өрт сөндірудің автоматты қондырғысы (автоматты ӨСҚ, АӨСҚ) – өртті автоматты құрылғыларды қолдану көмегімен анықтайтын электрлік қосқышы бар от сөндіргіш генератор негізінде жасалған автоматты өрт сөндіру қондырғысы, онда от сөндіргіш зат ретінде от сөндіргіш аэрозоль қолданылады.

Қондырғының дистанционды іске қосылуы – қорғалатын бөлмелерде немесе оның қасында, диспетчерлікте немесе өрт постысында, қорғалатын имараттаың немесе жабдықтың қасында орналастырылатын қосқыш элементтерден іске қосылу.

Дренчерлі өрт сөндіру қондырғысы – дренчерлі шашыратқыштармен жабдықталған өрт сөндіру қондырғысы.

Қондырғы инерционділігі – өрттің бақыланушы факторы сезгіш элементті игеру сәтінен қорғалатын аймаққа от сөндіргіш затты беруді бастағанға дейінгі уақыт.

Өрт сөндіргіш затты беру қарқындылығы – уақыт бірлігінде аудан бірлігіне берілетін от сөндіргіш зат мөлшері.

Қондырғының жергілікті іске қосылуы – сорғыш станция немесе өрт сөндіру станциясы бөлмесінде орнатылған қосқыш элементерден, сол сияқты өрт сөндіру модульдерінде орнатылатын қосқыш элементтерден іске қосылуы.

Өрт сөндіру модулі – корпусында модуль қозғалтқышына қосқыш импульс әсер еткен кезде от сөндіргіш затты беру және сақтау функциялары біріккен құрылғы.

Модульды өрт сөндіру қондырғысы – қорғалатын бөлмеде немесе оның қасында орнатылған өрт сөндіру функциясын өздігінен орындауға қабілетті бір немесе бірнеше модульдерден тұратын өрт сөндіру қондырғысы.

Импульсты өрт сөндіру модулі – от сөндіргіш затты беру ұзақтылығы 1 с дейін өрт сөндіру модулі.

От сөндіргіш зат – жануды тоқтату үшін жағдайлар құруға мүмкіндік беретін физико-химиялық қасиеттерге ие зат.

От сөндіргіш концентрация – Жануды қолдамайтын ортаны құратын, көлемдегі от сөндіргіш зат концентрациясы.

От сөндіргіш заттың есептік мөлшері – нормативты құжаттардың талаптарына сәйкес анықталған және өрттің пайда болу жағдайында тез арада қолданылуға дайын өрт сөндіру қондырғысында сақталатын от сөндіргіш зат мөлшері.

От сөндіргіш зат резерві – қайта тұтану немесе өрт сөндіру қондырғысы өзінің тапсырмасын орындамаған жағдайда тез арада қолданылуға дайын от сөндіргіш зат мөлшері.

Өрт дабылдағыштарының жүйесі – бір объектіде монтаждалған және жалпы өрт постынан бақыланатын өрт дабылдағыштары қондырғысының жиынтығы.

Сумен толтырылған спринклерлі өрт сөндіру қондырғысы – барлық құбырлар сумен (сулы ерітіндімен) толтырылған спринклерлі өрт сөндіру қондырғысы.

Ауалы спринклерлі өрт сөндіру қондырғысы – сумен (сулы ерітіндімен) толтырылған құбырлар, қалғандары – қысым астындағы ауамен келтірілген спринклерлі өрт сөндіру қондырғысы.

Спринклерлі өрт сөндіру қондырғысы – спринклерлі шашыратқыштармен жабдықталған, автоматты өрт сөндіру қондырғысы.

Өрт сөндіру станциясы – арнайы бөлмелерде орналастырылған, өрт сөндіру қондырғысының ыдыстары мен жабдықтары.

Көлем бойынша локальды өрт сөндіру қондырғысы – бөлме көлемінің бір бөлігіне немесе жеке технологиялық бірлікке әсер ететін көлемді өрт сөндіру қондырғысы.

Беттік бойынша локальды өрт сөндіру қондырғысы – бөлме ауданының бір бөлігіне немесе жеке технологиялық бірлікке әсер ететін беттік өрт сөндіру қондырғысы.

Көлемдік өрт сөндіру қондырғысы – қорғалатын бөлме көлемінде жануды қолдамайтын ортаны құратын өрт сөндіру қондырғысы.

Беттік өрт сөндіру қондырғысы – жанғыш беттікке әсер ететін өрт сөндіру қондырғысы.

Өрт дабылдағыштары қондырғысы (ӨДҚ) – өртті, өңдеу, өрт туралы хабарды берілген түрде ұсынуды анықтау үшін техникалық құралдар жиынтығы.

Өрт сөндіру қондырғысы – от сөндіргіш затты шығару арқылы өртті сөндіруге арналған стационарлы техникалық құралдар жиынтығы.

Газды өрт сөндірудің орталықтандырылған қондырғысы – газдары бар баллондар өрт сөндіру станциясында орналасқан газды өрт сөндіру қондырғысы.

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының өртке қарсы қызметінде АӨҚҚ түрлерін таңдау және қолдану қажеттігі негізінде екі әдіс қолданады: нормативті және есептеу-графикалық.

Нормативті әдіс. Оның негізі мынадай, АӨҚҚ негізінен нормативті актілермен, бұйрықтармен, ведомстволық нормаларға сәйкес басқарылатын үлкен өндірістік бөлмелер, тұрғын үйлер, министірліктер мен ведомоствалардың қызығушылығындағы қоғамдық және әкімшілдік ғимараттар иемденеді. Біздің жағдайымызда «Мега-Шығыс» сауда үйінің сауда залдарына автоматты өртке қарсы қондырғыларды орналастыру ҚР ҚНжЕ 2.02.15-2003 сәйкес жасалады.

Автоматты өртке қарсы қондырғының нормада көрсетілгендей қолдануды талап ететіндіктен, берілген жағдайға тиімді қондырғыны таңдаймыз

мұндағы k_Mv - жалпы өрт күшін (массалық) шамасын ескеретін коэффициент Mv; K_opn – өрттің таралу қаупі бойынша қорғалатын нысан тобын ескеретін коэффициент; К_об – жақын өрт бөлімшесіне арақашықтықты ескеретін коэффициент; К_жан – қорғалатын ғимараттың отқа төзімділік дәрежесін ескеретін коэффициент; К_pn – қорғалатын нысанда өрттің пайда болу қаупі тәуекелін ескеретін коэффициент.

мұндағы К_п.т – жалын, жоғарғы температура сияқты өрттің қауіпті факторларының әсер ету қаупін ескеретін коэффициент; К_д – уытты жану өнімдерінің және түтіннің адамдарға қауіпті әсерін ескеретін коэффициент; К_с – қондырғылар мен материалдарды қоса отырып ғимараттың жобалық және тепе-теңдік бағасын ескеретін бағалық (құндылық) коэффициенті

1 аймақ – АӨҚ қажет етпейді; II - аймақ – АӨҚ қолдануды ұсынады; III аймақ–; IV аймақ – өзінің жеке өрттен қорғау қызметі бар нысандар үшін АӨД қолдануды ұсынады, ал өзінің жеке өрттен қорғау қызметі жоқ нысандар үшін АӨСҚ қолдануды ұсынады; V аймақ – АӨСҚ қолдану міндетті деп есептеледі; VI аймақ – АУП қолдану міндетті деп есептеледі, және де нысандық өрттен қорғау қызметті сынады (жеке пост).

Егер де мына жағдайда, номограмманың көмегімен шешілген есептің шешімі альтернативті болса (АӨД – нысандық өрттен қорғау бөлімі болғанда немесе нысанды қалалық өртке қарсы бөлім қорғайтын болса, онда АӨСҚ болу керек), қалалық өртке қарсы бөлім қорғайтын нысан үшін автоматты өрт қондырғысына байланысты салыстырмалы ақырғы шешім тез және дер кезінде өртке қарсы бөлімшенің жетуіне тәуелді қабылданады (бұл жағдайда өрттен келетін шығын минимальді).