Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Ӛрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ақФ

318 
 
Сӛз сӛйлеуші тыңдап отырған адамдарға қарап сӛйлейді 
1 балл; 
Сӛз сӛйлеуші паразит-сӛздерді 3-тен артық қолданды 
2 балл: 
Сӛз сӛйлеуші жүйелі байланыста баяндайды  
2 балл; 
Жоғары балл 
9 балл 
Осындай  ӛлшемдерді  қолданудың  ӛзі  оқушылардың  ӛзін-ӛзі  реттеуіне 
бастама  бола  алады:  тілдік  қателердің  алдын  алу,  адамдарға  қарап  сӛйлеудің 
маңыздылығын  ұғыну,  паразит  сӛздерді  қолданбау  сияқты  тиянақтылыққа 
үйретері мол деп ойлаймын. 
Баланың  сабаққа  деген  ынтасын  арттыру  барысында  бағалаудың  да 
ерекшелігі  зор,  бірақ  бағалауды  баға  қоюмен  шатастыратын  жағдайлар  кӛптеп 
кездеседі.  Кей  жағдайда  бағаның  орнына  жұлдызшалар,  тӛртбұрыш, 
үшбұрыштар  таратылады.  Бұл  да  қазіргі  кезде  құпталатын  әрекеттер  қатарына 
кірмейді.  Оның  орнына  оқушылардың  ӛзара  түсіндірулері,  әңгімелесулері, 
нақты  ұсыныстар  беріп  түзетуі,  ӛз  әрекетіне  ӛзі  кері  байланыс  жасаудың 
қажеттілігі 
басымырақ. 
Жетістік 
ӛлшемдері 
мен 
дескрипторлардың 
қолданылғаны дұрыс, олар оқып-үйренудің нағыз кілті ретінде қолданылады. 
Басты  назар  аудару  керек  ететін тұс  ол  қазіргі  таңда  тіл  дамыту  үшін  ӛте 
тиімді  болып  отырған  тӛрт  дағды:  тыңдалым,  айтылым,  оқылым  және 
жазылым.  Тіл  дамытуда  тӛрт  дағды  қатар  жүруі  тиіс.  Тыңдалымның  сыңары 
айтылым,  оқылымның  сыңары  жазылым  болатын  болса,  әрбір  тапсырма 
барысында оларды кіріктіруге мән берілгені маңызды.  
Бастауыш  сыныпта  оқушылардың  4  дағдысын  дамытуда  қолданылатын 
әдістер сан алуан. Баланың жасына, қабілетіне қарай берілген тапсырма тиімді 
болып  табылады.  Оқушыға  берілген  әр  тапсырма  сұрақтарында  ―Wait  time‖ 
болуы  тиіс.  Баланың  ойын  жинақтап,  тығырыққа  тіремей,  еркін  сезінуге 
мүмкіндік  бере  отырып,  ойлануға  уақыт  беріп  жауабын  алу.  Тыңдалым 
дағдысын дамытуда ―Circus Announcer‖ секілді ӛлеңдермен:  
Chicky The Singing Chicken 
Chicky The Singing Chicken 
That‘s C-H-I-C-K-Y  
That‘s C-H-I-C-K-Y 
Shep the Speaking Sheep 
Shep the Speaking Sheep 
That‘s S-H-E-E-P  
That‘s  S-H-E-E-P,  және  т.б.  осы  секілді  ӛлеңдермен  құлақтарын  үйретіп, 
тілдерін  жаттықтырып  және  іс-әрекет,  ым-ишаралармен  кӛрсетіп  жасаса 
болады. Тыңдалым мен айтылымды жетілдіруде ―Animal descriptions‖ әдісімен 
оқушыны  сӛйлетіп  және  бір-бірін  мұқият  тыңдап  жұмбақ  шешу  арқылы 
қызығушылығын оята отырып үйретуге болады. Мысалы: 1. It‘s black and white 
like a small horse. 
It‘s black and white like a small horse (a zebra). 
2. It lives on a farm, has four legs and gives us milk. 
It lives on a farm, has four legs and gives us milk (a cow)[3.12]. 
Оқылым  мен  жазылым  дағдыларын  дамытуда  ―Dialogue  worksheet‖ 
әдісімен  жұмыс  жасаса  болады.  Бӛлшектелген  қағаздарға  сұрақты  бӛлек 

319 
 
жауапты  бӛлек  жазып  оқушыларға  екі  немесе  үш  топқа  бӛліп,  әр  сұрақтың 
жауабын таба біліп және реттілігімен қойып диалог құра білуі.  
Оқылым  дағдысын  дамытуда  3-4  сынып  оқушыларына  сәйкес  қолдануға 
болатын ―Find the animal. Look in the dictionary‖ атты әдісті пайдаланған тиімді 
болып  табылады.  Баланың  оқылымын,  түсінігін,  ойлануына  кӛмегі  мол. 
Мысалы: 
1. It begins with ‗c‘. It lives on a farm. It‘s got four legs. 
2. It lives on a farm. It begins with ‗d‘. It can fly.  
3. It can jump. It begins with ‗f‘. It likes water[3.28].  
Оқылым  және  жазылым  дағдыларын  қатар  қолдана  отырып  дамыту  сізге 
де  оқушы  үшін  де  тиімді.  Бірінші  сынып  оқушылары  үшін  жазуды  үйретуде 
қолдануға тиімді әдістер.  
 ―Air writing‖ ―Back writing‖ ―Making string letters‖     
Жоғарыда  қарастырылған  мәселелер  шет  тілі  сабақтарын  қызықты, 
тартымды  және  шығармашылық  деңгейде  ӛткізуге  септігін  тигізері  анық. 
Қорыта  келе,  ағылшын  тілін  оқыту  сапасын  арттыру  үшін  белсенділік 
стратегиялар  мен  әдіс-тәсілдерді  кешенді  қолдану  арқылы  ғана  үлкен 
жетістіктерге жете аламыз. 
Әдебиеттер: 
1. Әлімов А.Қ. Интербелсенді әдістемені ЖОО-да қолдану мәселелері. Оқу 
құралы. -Алматы, 2013. 
2. Cameron Lynne, 2001 “Teaching Language to Young Learners” Cambridge 
University Press 
3. ҚР білім жалпы орта білім беру мазмұнын жаңарту бағдарламасы курс 
материалдарынан.  
 
 
ҚАЗІРГІ КЕЗЕҢДЕГІ ПЕДАГОГ МӘРТЕБЕСІ 
 
Торебекова Э. А.,  
«Ӛрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы  
АҚ филиалы Атырау облысы бойынша педагогикалық 
қызметкерлердің біліктілігін арттыру институттың  
«Инновациялық дамуды әдістемелік қамтамасыз ету»  
бӛлімінің басшысы,
 
elmira.torebekova.68@mail.ru  
 
Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты - бәсекеге қабілетті маман дайындау. 
Мектеп  -  үйрететін  орта,  оның  жүрегі  -  мұғалім.  Ізденімпаз  мұғалімнің 
шығармашылығындағы  ерекше  тұс  -  оның  сабақты  түрлендіріп,  тұлғаның 
жүрегіне  жол  таба  білуі.  Ұстаз  атана  білу,  оны  қадір  тұту,  қастерлеу,  арындай 
таза  ұстау  -  әр  мұғалімнің  борышы.  Ол  ӛз  кәсібін,  ӛз  пәнін,  барлық  шәкіртін, 

320 
 
мектебін шексіз  сүйетін  адам.  Ӛзгермелі  қоғамдағы  жаңа  формация  мұғалімі  - 
педагогикалық құралдардың барлығын меңгерген, тұрақты ӛзін-ӛзі жетілдіруге 
талпынған,  рухани  дамыған,  толысқан  шығармашыл  тұлға  құзыреті.  Жаңа 
формация  мұғалімнің  шығармашылық  табысы  меңгерген  біліктері  арқылы 
қалыптасады,  дамиды.  Нарық  жағдайындағы  мұғалімге  қойылатын  талаптар : 
бәсекеге  қабілеттілігі,  білім  беру  сапасының  жоғары  болуы,  кәсіби  шеберлігі, 
әдістемелік жұмыстағы шеберлігі. 
Осы  айтылғандарды  жинақтай  келіп,  жаңа  формация  мұғалімі  - 
рефлекцияға  қабілетті,  ӛзін-ӛзі  жүзеге  асыруға  талпынған  әдіснамалық, 
зерттеушілік, 
дидактикалық 
- 
әдістемелік, 
әлеуметтік 
тұлғалы,коммуникативтілік,  ақпараттық  және  тағы  басқа  құдыреттіліктердің 
жоғары  деңгейімен  сипатталатын  рухани-  адамгершілікті,  азаматтық  жауапты, 
белсенді, сауатты, шығармашыл тұлға. 
Нәтижеге  бағытталған  білім  моделі  мен  басқарудың  жаңа  парадигмасы 
аясында  жекелеген  ұғымдар  мен  нормаларды  және  тиімді  педагогикалық 
технологияларды  меңгеру  үшін  педагогтардың  кәсіби  мәдениетін  дамытуға 
бағытталған оқу қажеттіліктері туындылап отыр. 
Біліктілік  арттыру  жүйесінде  педагогтардың  оқу  қажеттіліктері  нақты 
білімнің  мәнін  түсінуге,  соның  нәтижесінде  ӛзіндік  іс-  әрекетке  енуге  және 
жеке  ӛміріндегі  тәжірибені  жетілдіру  мақсаттарына  байланысты  қалыптасады. 
Осы заманғы мұғалім оқуға үлкен потенциалдық мүмкіндіктермен келеді. 
Сондықтан олардың функционалдық сауаттылықтарын кәсіби шеберлікпен 
ұштастыру  үшін  нәтижеге  бағытталған  білім  беру  үлгісінде  мақсатты  түрде 
білім  беретін,  қалыптастыратын,  дамытатын  андрогогикалық  процесс  қажет. 
Басқаша  айтқанда  ересектерге  арналған,  жалпы  және  кәсіби  білімнің 
қажеттілігін  дамыту,  ғылым,  білім  мен  мәдениет  жетістіктері  арқылы 
адамдардың  жалпы  мәдениеті  мен  әлеуметтік  белсенділікті  дамытуға 
бағытталған танымдық іс-әрекетке ынталандыру үшін білім беру. Қазіргі білім 
беру  парадигмасы  «білікті  адамға»  бағытталған  білімнен  «мәдениет  адамына» 
бағытталған  білімге  кӛшуді  кӛздейді.  Бұл  білім  беру  жаңаша  ұйымдастыру  - 
оның философиялық,  психологиялық,  педагогикалық негіздерін,  теориясы  мен 
тәжірибесін тереңірек қайта қарауды қажет етеді. 
Сондықтан  бүгінгі  күні  еліміздің  білім  жүйесінде  оқыту  үдерісін  тың 
идеяларға негізделген жаңа мазмұнын қамтамасыз ету міндеті тұр. 
Француз  қайраткері  «Адамға  оқып  -  үйрену  ӛмірде  болу,  ӛмір  сүру  үшін 
қажет»  дегендей  оқыту  процесін  технологияландыру,  осыған  сәйкес  оқу 
бағдармаларын  жасау,  ғалымдар  мен  жаңашыл  педагогтардың  еңбектерімен 
танысу  жұмыстары  мұғалімдердің  үздіксіз  ізденісін  айқындайды.  Жаңа 
педагогикалық  технологиялардың  негізгі  мәні  пассивті  оқыту  түрінен  активті 
оқытуға  кӛшу  оқу  танымын  ұйымдастырудағы  бастамашылдығына  жағдай 
туғызу, субьективтік позицияны қалыптастыру. 
Білім  сапасын  арттыру  және  нәтижеге  бағытталған  үлгіге  беталуы 
барысында  мұғалімдер  мемлекеттік  стандарт  берілген  нәтижелерге  жетуде 
кәсіби  шеберлікпен  меңгерген  зерттеу  біліктері  мен  дағдылары  нәтижесінде