Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» «біліктілікті арттыру ұлттық орталығЫ»

соншалық, олар сабақтан тыс уақытта да құлшыныс танытатын болады. Ал, 
компьютерді толық меңгерген оқушының оған қызығуы бұрынғыдан да арта 
түседі.  Түрлі  тілдік  тапсырмаларды  компьютермен  орындау  оқушыны 
еркіндікке,  төзімділікке,  мақсаткерлікке  баулиды.  Компьютермен  тапсырма 
орындауға  мақсат  айқын  болғанымен,  оған  жетудің  нақты  жолдары 
көрсетілмейді.  Сондықтан,  бұдан  белсенділік  туындап,  оқушының  қиялдау 
мүмкіндігіне 
жол 
ашылады, 
ақыл-ой 
белсенділігін 
дамытуға 
көмектеседі.   Электронды  оқулықтармен  және  компьютермен  жұмыс  істеу 
өте  қызықты.  Нашар  оқитын  оқушының  өзі  компьютермен  жұмыс  істеуге 
қызығады,  өйткені  кейбір  жағдайда  компьютердің  өзі  оқушының  білмеген 
тұстарын  көрсетіп,  көмекке  келеді.  Соның  нәтижесінде,  асықпай 
компьютермен  еркін  сырласа  отырып,  ойлануға  қол  жеткізеді.  Бір  назар 
аударатын жай, компьютерді қолдану мұғалімнің арнайы дайындығын қажет 
етеді. Мұғалім компьютерлік сауаттылықтың ғылыми негіздерін білуі шарт. 
Компьютерлік  оқулықтар  және  компьютермен  түрлі  жұмыстар  жүргізу 
арқылы  оқушының  біліктілігі  мен  белсенділігін,  пәнге  деген 
қызығушылығын  арттыру  жүзеге  асырылады.  Сондықтан  да  оқушы 
компьютерде жұмыс істеуге қажетті біліктіліктерді меңгеру қажет. Өзге тілді 
сыныптарда  қазақ  тілі  мен  әдебиеті  пәндерін  компьютермен  оқытудың 
мақсаты - оқу жұмысының жоғары дәрежелі болуына жағдай жасайды, басқа 
тілде  сөйлеп,  ойлап  өскен  оқушының  қазақ  тілі  мен  әдебиеті  пәндері 
бойынша  біліктілігі  мен  белсенділігін  арттырады,  жеке  тұлғаның 
әлеуметтенуіне әсер етеді, өзін-өзі реттеуді дамытады, оқушының мақсатты 
қызметін  ынталандырады.Қазақ  тілі  сабағында  компьютерді  қолдану 
мәтіндер  мен  ақпараттарды  білуге  жол  ашады.  Мультимедиа 
бағдарламасы   бойынша,  қазақ  әдебиетінен  ақын-жазушылардың  өмірі  мен 
шығармашылығын  оқытуда  географиялық  картамен  немесе  көмекші 
материалдармен   жұмыс  істеп,  сарамандық  жұмыс  жүргізуге  болады.  Ал, 
кіріктірілген  сабақтар  қазіргі  замандағы  кең  қолданылып  жатқан  үрдіс. 
Ақын-жазушылардың шығармаларын, сазгерлердің күйлерін тыңдау арқылы 
мәнерлеп  оқуды,  эстетикалық  тәрбиені  қалыптастырады.  Мәтіндік  редактор 
арқылы  бақылау  жұмыстарын  жүргізуге  болады  (тест,  диктант). 
Компьютердің көмегімен жүргізілген бақылау жұмыстары оқушының білімін 
объективті бақылап, материалдың дұрыс өтілгенін немесе дұрыс өтілмегенін 
талдауға  мүмкіндік  береді.  Бұрын  адам  ойында  болмаған  оқытудың  жаңа 
әдістерін  ұйымдастыруға  болады.  Мысалы,  әр  түрлі  компьютерлік 
бағдарламамен  мәтіндер  жазу,  оқу,  талдау,  тест  шығару,  сурет  салу 
жұмыстарын  үйренеді.   Ал,  сабақтың  бекіту  кезеңінде  мынадай  тапсырма 
орындауға  болады.  Бұл  кезенді  "Қазақ  халқының  100  әні"  деп  атап, 
мультимедиа  бағдарламасы  бойынша  қазақтың  халық  әндерін  тыңдай 
отырып, одағай сөздерді тауып, үлгеріп жазып отырады. Сонымен бірге, әр 
түрлі  мәтін  құру,  мәтінге  аннотациялық  талдау,  диалог  құру  сияқты 
шығармашылық жұмыстар болады. Осындай сабақтар өзге ұлт өкілдері мен 
өзге  тілде  білім  алатын  өз  қандастарымызды      халықтық  салт-дәстүрлер 
негізінде  тәрбиелеумен  бірге,  олардың  шығармашылық  жеке  тұлғасын 
22 
 

қалыптастыруға, 
жеке 
ақыл-ойын, 
ойлау 
қабілетін, 
ынтасын, 
коммуникативтік  дағдыларын,  интеллектуалдық  қабілетгерін  дамытуға, 
алған  білімдерін  практикада  пайдалануға  мүмкіндік  береді.  Қазақ  әдебиеті 
сабағында  әрбір  тақырыпты  өткен  кезде  ақын-жазушылардың  өмірі, 
шығармашылығы немесе шығармаларының мазмұны, композициясы, сюжеті, 
көркемдік  ерекшелігі,  т.б.  туралы  тірек-сілтемелер  беруге  болады.  Оқушы 
тірек-сілтемелер  арқылы  ойын  жинақтап,  шығармашылықпен  жұмыс  істей 
алады.  Сонымен  бірге,  оқушылардың  көмегімен  бағдарламадан  тыс 
материалдарды  жинақтап,  мультимедиа  бағдарламасы  бойынша  репортаж 
дайындауға,  ұйымдастыру  кезеңінде  олардың  фотосуреттерінен  галерея 
ұйымдастыруға  болады.  Электрондық  оқулық  -   оқытушы  мен  оқушының 
бірлескен  іс-әрекетін  көрсету  нәтижесінің  құралы.   Бұл  оқулықты  мынадай 
жағдайларда қолдануға болады: 
- 
сабақта иллюстрациялық материал ретінде; 
- 
сабақтан тыс уақытта өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындауда; 
- 
емтиханға дайындық кездерінде.  
 
Электрондық  оқулықтар  бойынша  оқушылар  тапсырманы  қызыға 
орындайды,  пәнге  қызығушылығы  артады,  оқу  материалын  тереңірек 
меңгеруге  талпынады.  Сонымен  қатар,  өз  қатесін  өзі  табады  және  өзін-өзі 
бағалауға  үйренеді.  Электрондық  оқулықта  өте  көп  көрнекілік  материалдар 
қамтылады.  Бұл  көрнекіліктердің  дидактикалық  мәнін  ашады.  Мұндай 
көрнекіліктердің  бәрін  кәдімгі  оқулықта  беру  мүмкін  емес.    Электрондық 
оқулықты  қолдану оқушының жоғары белсенді дүниетанымын және өзіндік 
жұмыс  аясын  кеңейтеді,  жан-жақты  ақпараттандыруға  мүмкіндік 
береді.  Электрондық окулықтардың тиімділігі мынада: 
-  
оқушы арнайы бағдарламамен жұмыс істейді; 
- 
оқушының білімі компьютерлік жүйе арқылы бағаланады иллюстрациялық 
әдіс көп қолданылады; 
- 
ойлау жүйесінің дамуына түрткі болады; 
 - 
берілген тапсырмаға деген қызығушылығын арттырады.Әрбір сабақта жаңа 
сөздер,  фонетикалық,  лексика-грамматикалық  тақырыптар,  мәтін,  жаттығу 
жұмыстары,  диалог  үлгілері,  әр  сабақтың  соңында  тест  сұрақтары  беріледі. 
Оқыту кезінде әр түрлі анықтамалар, нұсқаулар,  тапсырмалар  берілуі тиіс. 
Мектепте  оқыту  үдерісінде  электрондық  оқулық  қолдану  өте  тиімді. 
Оқушылар  өздерінің  білімін  өз  бетімен  толықтырып,  емтихан 
материалдарына  дайындалады  Электрондық  оқулықтар  арқылы  оқыту 
кезінде 3 қағиданы анықтай білу керек: 
1. 
логикалық ойлау жүйесін дамыту; 
2. ойлау белсенділігін арттыру; 
3. трансформация әрекетін жетілдіру. 
    
Логикалық ойлау жүйесін қалыптастыру жолдары дегеніміз-заттардың, 
сөздердің қасиеттерін сипаттау, берілген қасиеттерге сәйкес немесе басқа 
нәрселердің ұқсас және өзгеше қасиеттерін анықтау. Мысалы: "Сөздерді 
анықтау", "Артық сөзді табу", "Сөйлем құрастыру", "Болымсыз сөйлем 
құрастыру",т.б 
23