Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы

Қорытынды 

 

Қазіргі  таңда  білім  тұлға,  қоғам  және  мемлекет  дамуының  басты 

стратегиялық ресурсы ретінде қарастырылады. Заманауи жағдайлардағы оның 

мақсаты  –  шығармашылыққа,  өзгермелі  заман  жағдайында  өз  тағдырын  өзі 

шешуге қабілетті әлеуметтік құзыретті тұлға қалыптастыру.  

Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.  Назарбаев  әйелдер 

қоғамының  өкілдерімен  кездесуінде: «бізге  ойшыл,  жауапты,  елін  сүйетін 

азаматтар қажет. Мұның барлығы тек тәрбиемен беріледі... Тәрбие беру ісінде 

мектеп  ата-ана  жауапкершілігі  жөнінде  айтады,  ата-ана  мектепке  сілтейді. 

Дұрысында, тәрбие үшін барлық жауапкершілік жүгі отбасына да, мектепке те 

жүктелуге  тиіс.  Мұғалімнің  рөлін  білімді  тек  қана  «таратушы»  деңгейіне 

түсіруге болмайды. Бізге мүлде басқа педагогика керек», − деп атап көрсетті. 

Мектептің  тәрбиелік  әлеуетін  күшейту,  әрбір  білім  алушының  дара 

психологиялық-педагогикалық  сүйемелдеуін  қамтамасыз  ету  –  заманауи 

мектептің  жетекші  басымдықтары  ретінде  көрсетілген.  Патриоттық,  мораль 

және  адамгершілік  нормалары,  ұлтаралық  келісім  және  толеранттылық,  дене 

бітімі  және  рухани  даму,  заң  сыйлаушылық  сияқты  құндылықтар,  меншік 

түріне байланыссыз, барлық білім беру мекемелері қалыптастыруы тиіс. 

Авторлар  осы  әдістемелік  құралда  оқушылардың  функционалдық 

сауаттылығы  мәселелерінің  әдіснамасын  анықтады.  Анықталған  әдіснама 

негізінде  функционалдық  сауаттылықты  қалыптастыру  бойынша  мектеп  және 

отбасы  әрекеттестігінің  мазмұны  ашылды.  Осы  бағыттағы  назар  аударуға 

тұрарлық  және  қызығушылық  тудырып  отырған  шетелдік  тәжірибелер 

құралдың екінші бөлімінде талданған. 

Функционалдық  сауаттылықты  қалыптастыру  мақсатындағы  мектеп  және 

отбасы  әрекеттестігі  бойынша  Қазақстан  Республикасы  білім  беру 

ұйымдарында  да  нақты  жұмыстар  атқарылды.  Оқушылардың  функционалдық 

сауаттылығын  қалыптастыру  бойынша  мектеп  және  отбасы  әрекеттестігінің 

талдауы  мен  республикадағы  бар  тәжірибелерді  зерттеу  қазіргі  таңда 

педагогтар ата-анамен байланыстың мазмұны, түрлері мен әдістерін жеткілікті 

дәрежеде толық меңгермегенін көрсетті. 

Сондықтан 

бұл 

жұмыс 

білім 

алушылардың 

функционалдық 

сауаттылығының  ғылыми-теориялық  базасын  пайымдауға,  осы  бағыттағы 

отбасы  және  мектептің  әрекеттестігінің  жаңа  формалары  мен  әдістерін 

айқындауға  және  әдістемелік  негіздеуге  бағытталғандықтан,  педагогтар  мен 

ата-аналарға практикалық көмек болады. 

 

 

 

32 

 

А қосымшасы 

Мұғалім үшін сауалнама 

Құрметті 

әріптес, 

оқушылардың 

функционалдық 

сауаттылығын 

қалыптастырудағы  мектеп  және  отбасының  өзара  іс-әрекеті  түрлері  туралы 

талдау  жүргізуде  Сіздің  көмегіңізге  сенеміз.  Ұсынып  отырған  сауалдарға 

қатысты пікіріңізді білгіміз келеді. 

1. 

Сіз қалай ойлайсыз, оқушылардың функционалдық сауаттылығын 

қалыптастыруда мектептің отбасымен өзара іс-әрекет етуі қажет пе? 

(екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)  

а) 

Иә 

 

ә) 

Жоқ  

 

б) 

Кейде (қажет кезде ғана). 

 

в) 

Басқа  

 

2. 

Төменде келтірілген пункттерді оқушылардың функционалдық 

сауаттылығын қалыптастырудағы мектеп және отбасының өзара іс-әрекеті 

түрлеріне жатқызуға болады ма? (екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)  

а) 

Ата-аналар жиналысы 

 

ә) 

Психологиялық-педагогикалық кеңестер 

 

б) 

«Сенім телефоны» қызметі 

 

в) 

Басқа  

 

3. 

Сіз келтірілген пікірлердің қайсысымен келісер едіңіз? 

(екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады) 

а) 

Мектептің отбасымен қарым-қатынасы әр тараптың 

қызығушылықтарын ескеру негізінде құрылуы тиіс 

 

ә) 

Ешқандай арнайы қарым-қатынас орнатудың қажеті жоқ, себебі қажет 

деген адам мектепке өзі келеді, ал қалғандарын «күштеп әкелудің» қажеті 

жоқ  

 

б) 

Барлық отбасылар мектеппен жүйелі түрде қатынас орнатуы қажет 

 

в) 

Басқа  

 

4. 

Қалай ойлайсыз, оқушылардың функционалдық сауаттылығын 

қалыптастырудағы мектеп жүргізіп отырған жұмысты барлық ата-аналар 

қолдайды ма? (екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады) 

а) 

Көп жағдайда, иә 

 

ә) 

Көп жағдайда, жоқ 

 

б) 

Жоқ  

 

в) 

Басқа  

 

5. 

Сіздің ойыңызша, оқушылардың функционалдық сауаттылығын 

қалыптастырудағы мектеп және отбасының өзара іс-әрекетінің біртұтас жүйесі 

бар ма? 

а) 

Иә  

 

ә) 

Жоқ, ол қажет те емес  

 

б) 

Жоқ  

 

в) 

Басқа  

 

33 

 

Ә қосымшасы 

 

Ата-аналар үшін сауалнама 

1. 

Сіз қандай құндылықтарды оқушылардың функционалдық сауаттылығын 

қалыптастырудағы мектеп және отбасы шығармашылығының басым түрлері деп 

атар едіңіз? (екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)  

а) 

отбасы 

 

ә) 

денсаулық 

 

б) 

білім беру 

 

в) 

басқа 

 

2. 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы мектеп және 

отбасы шығармашылығының түрлері туралы біліміңіз жеткілікті деп санайсыз 

ба? 

а) 

Иә  

 

ә) 

Иә, жеткілікті деуге болады 

 

б) 

Жоқ  

 

в) 

Жоқ , жеткіліксіз деуге болады 

 

3. 

Сіз қалай ойлайсыз, оқушылардың функционалдық сауаттылығын 

қалыптастыруда мектеп қандай міндеттерді атқаруы тиіс, ал отбасы – қандай? 

(екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)  

Мектеп міндетті: 

а) 

оқытуға 

 

ә) 

тәрбиелеуге 

 

б) 

денсаулықты нығайтуға ықпал етуге 

 

в) 

басқа 

 

Отбасы міндетті: 

а) 

тәрбиелеуге 

 

ә) 

қамтамасыз етуге 

 

б) 

денсаулықты нығайтуға ықпал етуге  

 

в) 

басқа 

 

4. 

Мектеп және отбасы ынтымақтастығы аясында оқушылардың функционалдық 

сауаттылығын қалыптастырудағы ақпаратты қандай дереккөздерінен аласыз? 

(екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)

 

 

а) 

бұқаралық ақпарат құралдарынан (ТВ, радио, газеттер, журналдар) 

 

ә) 

білім беру мекемесі жетекшілерінің ақпаратынан, хабарламаларынан  

 

б) 

білім беру ұйымдарының сайтынан  

 

в) 

басқа 

 

5. 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы отбасы және 

мектеп ынтымақтастығына кедергі болатын маңызды мәселе қандай, атаңыз 

(екіден артық емес нұсқаны таңдауға болады)  

а) 

ата-аналардың қызығушылығының болмауы  

 

ә) 

ата-аналардың ақпараттан хабардар болмауы 

 

б) 

проблемаларды білмеуі 

 

в) 

басқа  

 

34 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі 

 

1. 

Мектеп  оқушыларының  функционалдық  сауаттылығын  дамыту 

жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары: / Қазақстан 

Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 25 маусымдағы №832 қаулысы // ресми 

мәтін. Астана: Әділет, 2012. – 14 б.  

2. 

Назарбаев,  Н.  Ә.:  Қазақстанның  әлеуметтік  жаңғыртылуы:  Жалпыға 

Ортақ  Еңбек  Қоғамына  қарай  жиырма  қадам  /  Н.Ә.  Назарбаев  //  Егемен 

Қазақстан. – 2012. – 10 шілде. 

 

3.  Назарбаев,  Н.  Ә.  «Әлеуметтік-экономикалық  жаңғырту  –  Қазақстан 

дамуының  басты  бағыты»  Қазақстан  халқына  Жолдауы  /  Н.Ә.  Назарбаев  // 

Егемен Қазақстан. – 2012. – 28 қаңтар. 

4. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға 

арналған  Мемлекеттік  бағдарламасы  /  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 

2010 жылғы 7 желтоқсандағы №1118 Жарлығы // ресми мәтін. – Астана, 2012. – 

114 б.  

5. 

Крупник,  С.А.  Функциональная  грамотность  /  С.А.  Крупник,  

В.В. Мацкевич. − М.: Педагогика, 2010. 

6

.  Сметанникова,  Н.  Н.  Грамотность.  Единственное  или  множественное 

число? / Н.Н. Сметанникова. − М.: Баласс, 2002. 

7

.  Леонтьев,  А.А.  От  психологии  чтения  к  психологии  обучения/  

А.А. Леонтьев. − М.: УМЦ «Школа 2100», 2011. 

8.  Байтажикова,  К.А.  Материалы  августовской  конференции/  

К.А.  Байтажикова.  Научно-практический  центр  «Дарын»  МОН  РК  –  /  

10-

12 августа, 2012. //Электронный ресурс. – Режим доступа: http://daryn.kz. 

9. 

Рауандина,  А.К.  Қазақ  тілін  оқытуда  оқушылардың  функционалдық 

сауатгылығын 

қалыптастыру 

әдістемесі 

(орыс 

тілді 

мектептердің  

5-6-

сыныптары):  педагогика  ғылымдарының  канд.  ...  дис.  авторефераты: 

28.12.2010 қорғалды / А.К. Рауандина. – Алматы, 2009. – 32 б.  

10. Бунеев, Р.Н. Понятие функциональной грамотности / Р.Н. Бунеев. – М.: 

УМЦ «Школа 2100», 2003. 

11. Перминова, Л.М. Минимальное поле функциональной грамотности (из 

опыта С.-Петербургской школы)/ Л. М. Перминова. – С.-Пб.: Педагогика, 1999. 

– 

№2.  

12. Нарикбаева, Л.М. Подготовка будущего учителя к работе с одаренными 

детьми:  метод.  пособие  /  Л.М.  Нарикбаева,  С.И.  Калиева.  –  Алматы:  Изд-во 

АГУ, 2001. – 45 с.  

13

.  Джуринский,  А.  Сравнительная  педагогика  /  А.  Джуринский  // 

Школьное воспитание: уч. пособие для студентов. – М: Просвещение, 2007. – 

Гл. 1. 

14

. Дерябин, Ю.С. Сравнительная педагогика. Педагогика / Ю.С. Дерябин // 

2004. – 

№ 4. 

15 

Результаты  Международного  исследования  PISA  2009  в  Эстонии 

//Электронный ресурс. – Режим доступа: ttp://www.hm.ee/index.php?2512166. 

35 

 

16.  Алишев,  Т.Б.  Система  образования  в  Сингапуре  /  Т.Б.  Алишев,  

А.Х.  Гильмутдинов  //Электронный  ресурс.  –  Режим  доступа:  my-volga.ru/ 

content/ sistema-obrazov.  

17

.  Уроки  американской  школы.  Об  обучении  функциональной 

грамотности  в  американской  школе  /  Курс  «Развитие  навыков 

функционального  чтения»  //Электронный  ресурс.  –  Режим  доступа: 

hij.ru/read/articles/view/243/. 

18

.  Кусаинов,  А.  К.  Знаем  ли  мы  своих  детей?  /  А.К.  Кусаинов,  

К.Ж. Кожахметова, М.Е. Демеуова. – Алматы: Изд-во РОНД, 2004. 

19.  Байбородова,  Л.  В.  О  работе  классного  руководителя  /  

Л.В. Байбородова, В.П. Сергеева, Е.Н. Степанова, М.И. Рожков. – М.: Владос, 

2001. – 274 

с.  

 

36 

 

Мазмұны 

 

Кіріспе..................................................................................................................    3 

1 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығы мәселелерін  

зерттеу әдіснамасы....................................................................................... 

 

  5 

2 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы  

мектеп және отбасының өзара іс-әрекетінің мазмұны............................. 

 

13 

2.1 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы  

мектеп және отбасы өзара іс-әрекетінің Қазақстан Республикасы  

білім беру ұйымдарының тәжірибесі......................................................... 

 

 

15 

2.2 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы  

мектеп және отбасы өзара іс-әрекетінің шетелдік тәжірибесі................. 

 

20 

3 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы  

отбасы және мектептің өзара әрекеттесу түрлері..................................... 

 

26 

Қорытынды......................................................... .................................................  32 

Қосымшалар.................................................. ................................................... 

33 

Қолданылған әдебиеттер тізімі...........................................................................  35 

 

 

 

 

 

37 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы  

мектеп және отбасының өзара іс-әрекетінің мазмұны мен түрлері 

 

Әдістемелік құрал 

 

 

Басуға 19.04.2013 қол қойылды. Пішімі 60×84 

1/

16

. Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс. 

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 2,3. 

 

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК 

010000, Астана қ., Достық көшесі 20, «Санкт-Петербург» с.-і. о., 13-қабат. 

 

 

38