98
Мультимедиалық құралдардың ақпараттық толықтырулармен
жұмыс істеу кезде, оқушылар ресурстары өздерінің ақпараттармен
қолдану типтерін жаңа ақпараттық жағдайға қосады.
Мультимедиа-ақпаратты іріктеу фильтрация принципі бо-
йынша жүргізу тек қана жоғары тиімді емес, корректті, шынайы
ақпаратты табуға болады. Мультимедиалық құралдардың көмегімен
оқушы өзіне ақпараттық ресурстарды елестете алады. Жинақталған
мультимедиа-ресурстары таңдаулы серверлердегі атақты басы-
лымдардағы көп көлемдегі толық емес, анық емес жəне
корректті емес мультимедиалық ақпараттан арылуға көмегін тигізеді.
Жарнама ақпаратының қауіптілігі байқалады, өйткені қолданушы
жиі ойдан шығарылған қателер мен фактілермен жеткілікті еркін ай-
налысуда.
Интернеттен алынатын мултимедиалық ақпараттық ғылыми
дəлелсіздігі автордың біліп не білмеуінің нəтижесінде толық
берілмеуінен туындайтын көптеген мысалдармен негіздеуге не
түсіндіруге болады. Бір материалдық объектінің бір құбылысына,
болмаса бір ғана қасиетіне назар аударылады. Кейде ғылыми
білімнің беделін арттыру үшін дұрыс қолданбаудан болуы
мүмкін. Толық дəлелденбеген жəне бұрыс ақпараттар əрдайым
тиісті баяндамалар мен түсініктемелер арқылы түсіндірілуі
мүмкін. Мультимедиалық ақпараттық қорлардың құрылысы мен
мазмұнындағы ең негізгі мəселелердің бірі үйренушілерге нақты
телекомуникациялық ортада негізгі мультимедиалық интербелсендік
араласу түрлерімен таныстыруды енгізу болып табылады. Ол ортаға
бірінші кезекте чаттар мен телеконференциялар жəне электрондық
пошталар жатады.
Телеконференцияларда пікірлесу белгілі бір заттың неме-
се тақырыптың маңайында өрбитінін, ал чаттаның негізінен өз
тақырыбының болмайтынын ұмытпауымыз керек. Бірақ кейде
қатысушыларға алдын ала тақырыбы мен өткізілетін уақыты белгілі
чаттарға қызығушылық көрсеткен адамдар шақырылуы мүмкін.
Мектеп оқушылары қазіргі заманғы қорлар жəне мультимедиалық
интернет сайттарының қызық мүмкіндіктерімен таныс болуы ке-
рек. Əңгіме соңғы кезде жиі формалды емес интернет ақпараттарды
қолданылып жүрген қуаныш, таңғалу, қайғыруды білдіретін
сандық белгілер-(смайликтер) туралы болып отыр. Үйренушілерді
мултимедиалық ақпарат қорларының ішкі мазмұны мен
интербелсендік таныстыру жəне телекомуникациялық қорлардың
99
арқасында өзара араласуға үйрету. Бірақ нағыз желілерді пайдалану-
да коммуникацияларда физикалық қатысушылар нағыз қатынастық
істерде жоқ. Ол əрине араласу барысында негізгі сезімді білдіруге
сондай-ақ жасыруға əкеледі.
Мултимедианы оқып үйрену кезеңінде жəне мултимедиалық
ақпарат əдістерін іздеудің империкалық тексерілген əдістері
ұсынылуы мүмкін жəне уақыт пайдаланып назар аударуға
көмектесетін мултимедиалық əдістерді ұсынуы мүмкін жəне т.б.
Үйренушілерге ұсынылатын кейбір ұсыныстар:
1) ізденісті бастамай тұрып, қағазға қандай тақырыпта ақпарат
керек екендігін жазып, алдыға қою керек. Бұл бағыттан ауытқымас
үшін керек.
2) Медиахормен бірараласуға немесе пікірлесуге қанша уақыт
керектігін ойлану керек.
3) түрлі сайттардағы əртүрлі медиахорлардан ақпаратты табу
үшін белгісіз тақырыпқа жақынырақ негізгі сөзді не сөз құрамын
табу керек. Ол үшін:
- іздеу системалары мен каталогтердің тізімін жасау.
-
нақты тақырыпқа қатысты мультимедиалық қорлардың
тізімінің жобасын жасау.
- берілген тақырып бойынша ақпараттарды жинақтау.
- табылған материалдарға қосымша бейне-, аудио- материал-
дар мен телеақпараттардың статьялардың аттары мен
тақырыптарын ұсыну.
4) Жұмыс барысына қатыссыз бірақ қызықты мағлұматтар
кездеседі, оларды есепке алмау керек болмаса «қосымша» деген
тізімге қосу керек. Келесі жолы оған қайтып оралуға болады.
5) Əрине ең жақсысы қызықтыратын мультимедиалық
құжаттарды толығымен зерттеу керек, сосын барып тақырыпқа
қатысты қосымшалармен танысу керек.
Мектеп оқушылары үшін мультимедиалық ақпарат-
тарды олардың ұйымдастырылуы мен құрылысы тұрғысынан
бағалауды үйренгені қымбат. Ақпараттармен жұмыс істеудің əртүрлі
əдістері мен тапсырмаларды орындаудың мүмкіндігін үйреніп,
жинақтау.
Осыған байланысты медиаақпараттың синтаксистік құрылысын
мақсаты мен оны құрудың негізін зерттеудің ғылыми негізделген,
дəлелденген жəне дəлелсіз, негізсіз ақпараттарды ажыратуға үйрету
керек.
100
Бұл жағдайда педагогтардың басты мақсаты – негізсіз
мултимедиалық ақпараттың санынан қорғап, оларға бағыт беру
арқылы оқушыларға керекті ақпараттық қорғауды қамтамасыз ету
əдістерін үйрету.
Оқушылар өздерінің мультимедиалық жобалары үшін ақпарат
іздегенде жəне жинағанда кейбір жағдайларға ерекше назар аудару
қажет.
Оқушылар баяндама немесе кейбір жобалар үшін ақпарат
жинағанда мынандай негізгі этаптарға назар аударуы керек:
- іздеудің негізгі мақсаттарын жасау;
- мультимедиалық ақпараттарды іздеу жəне оның нəтижесін
бағалау;
- тақырыпты зерттеудің аясында табылған ақпараттарды енгізу;
Мұндай мультимедиалық ақпараттық 3 кезеңді бағытты
сұрыптау оқушылардың аналитикалық творчествалық ойла-
уын жоғарылатады жəне мынандай жағдайларда қолданылуы
мүмкін:
- оқушылар талқылағанда нақты дəлел ретінде;
- оқу материалдарымен алмасқанда;
- оқытушылармен ара қатынасында ;
- мультимедиалық ақпараттық іздеу бағыттарын қолданғанда;
- тақырыптарды таңдағанда;
- кейбір мультимедиалық ақпараттарды толықтырғанда;
- оқушылардың танымдық белсенділіктерін мультимедиалық
құралдар арқылы дамыту.
Жоғарыда аталған əдістер мектеп оқушыларын мультиме-
диа-ресурстарын іс-əрекеттерінде сауатты жəне нақты қолдану
əдіснамасының негізі болып табылады жəне оқушылардың муль-
тимедиа-ресурстарды іздеу жəне дайындау біліктілігінде жағымды
бейнеленеді. Əр жыл сайын білім берудегі электрондық басылым-
дар мен ресурстарға таралған жəне тиімді негізделген ақпараттық
технологиялардың қолданылу аясы айқындала түсуде. Ондай
технологиялардың бірі мультимедиа технологиясы болып табыла-
ды. Осыған байланысты электрондық басылымдар жəне ресурстар-
ды оларды жасау жəне қолдану тəсілдерін бөлшектеп, қарастырудан
бұрын оқытудың электрондық құралдарын жасау жəне пайдалану
негізіне жататын ақпараттық технологиялармен танысқан ақылға
сай келеді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
