84
бастап кірісеміз. Қалған 2 қарбызға оның алдында сатқан 2
қарбызды қоссақ, үшінші рет
-ін сатқанда қалған 4 қарбыз
болады. Онда оның алдында
қарбыз болады. Бұл
«екінші рет қалғанының
–ін және 2 қарбыз» сатқаннан
кейінгі қалғаны болғандықтан,
. Бұл «бірінші
рет
-ін және 4 қарбыз» сатқаннан кейінгі қалғаны
болғандықтан,
-ін сатқаннан кейін
қарбыз
қалады.
-і сатылғаны, ал 24 қалғаны болғандықтан,
қалған бӛлігіне 24 қалған қарбыз сәйкес келеді.
Онда ең алғашық қарбыз саны:
.
Жауабы: сатушыда 32 қарбыз болған.
Есептер
1.
Бір бак бензиннің бірінші жолы
-ін жұмсағанда,
дәл 4 литр жұмсалды. Екінші рет және де
-ін жұмсағанда
тағы қанша литр қалады?
2.
Турист жүруге жоспарланған жолдың бірінші күні
-ін, екінші күні
-ін, үшінші күні 500 метрін жүргенде,
жоспардағыдан
-індей артық жол жүрді. Турист неше
метр жол жүруді жоспарлаған?
3.
Шебер тӛрт күнде бӛлшектерді жасап бітірді.
Бірінші және екінші күндері барлығы 54 бӛлшек, екінші,
үшінші және тӛртінші күндері барлығы 90 бӛлшек жасады.
Екінші күні жасаған бӛлшектер саны барлық бӛлшектердің
-індей болса, онда шебер барлығы неше бӛлшек дайындаған?
85
4.
5а
сыныбының
ұлдарының
жартысы
мен
қыздарының
-і 16 адам, қыздарының жартысы мен
ұлдарының
-і 14 адам. Сыныпта барлығы неше оқушы
бар?
5.
Қамбадағы алғашқыда бар астықтың
-сін тасып
әкетіп және де
т астық әкелгенде қамбада алғашқы
астықтың
-індей астық болды. Алғашқыда қамбада неше
тонна астық болған?
6.
Зат бағасы алдымен
-індей арзандап, онан кейін
соңғы бағаның
-індей қымбаттағанда 4950 теңге болды.
Бастапқы бағасы қанша?
7.
Оқушы бірінші күні барлық кітаптің
бетін, екінші
күні қалғанының
-ін оқып, екі күнде барлығы 30 бет
оқыды. Бұл кітапта неше бет бар?
8.
Зауытта 52 жұмысшы бар еді, кейін және 4 әйел
жұмысшы кіргізгеннен кейін әйел жұмысшылар саны ер
жұмысшылардың
-індей болды. Алғашқыда әйел
жұмысшылар саны неше адам болғанын табыңдар.
9.
А сынып оқушыларының
-ін
В сыныпқа
жӛткегеннен кейін, екі сынып оқушылары теңесті.
Алғашында В сынып оқушылары А сынып оқушыларының
неше үлесіндей еді?
10. Автомобиль А пункттен В пунктіне қарай шығып
барлық жолдың
-ін жүргенде, орта жолдан
км асты. А
және В екі жердің арасы неше км?
11. Нұрбол саяжайдан станцияға дейінгі қашықтықтың
-сін жүріп ӛткенде саяжай мен станцияның ортасына дейін
86
жетуі үшін тағы да
км жүруі керек еді. Саяжай мен
станцияның арасы неше километр? (Математика 5 сынып, Т.
Алдамұратова, Е. Байшоланов)
12. Автобус аялдамадан шыққанда барлық орында адам
отырды. Келесі аялдамадан жүргіншілердің
-і түсіп қалып,
және 21 адам мінгенде 6 адамға бос орын болмады. Осы
кезде автобуста қанша жүргінші болды?
13. Екі үйінді кӛмірдің біріншісінің
-ін тасып әкетті,
екіншіден біраз бӛлігін тасып әкеткенде
бӛлігі қалды. Осы
кезде А үйіндінің массасы В үйінді массасының
-індей
болды. Біріншісінде бұрын 120 тонна кӛмір болса, екінші
үйіндіде бұрын қанша тонна кӛмір бар еді?
14. Арық қазушылар бірінші күні 25 метрін, екінші күні
қалғанының
-сін қазды. Осы кезде қазылғаны мен қалғаны
тең болды. Арықтың ұзындығын табыңдар.
15. 6ә сыныбы оқушыларының
-ін шығарып
“Сенбілікке” жіберуді жоспарлады. Дер кезінде тағы екі
оқушы ӛз еркімен қатысқандықтан, іс жүзінде “Сенбілікке”
қатысқан адам саны қалғандарының
-індей болды.
Алғашында
“Сенбілікке”неше
адам
қатыстыру
жоспарланған?
16. Ойыншық
зауытында
үш
станокпен бірдей
ойыншықтар жасалды. Бірінші станокпен барлығының
-сіндей, екінші станокпен 1600 ойыншық, үшінші станокпен
бірінші және екінші станокта жасалғанның жартысындай
ойыншық жасалды. Барлығы неше ойыншық жасалған?
17. Бес тізбектес жұп санның үшіншісі бірінші сан мен
бесінші санның қосындысының
-інен 18-і кӛп. Осы бес жұп
санның қосындысы қанша?
87
18. А және В екі топта 54 адам бар. А топтағы адам
санының
-і мен В топтағы адам санының
-і тең. А топта
В топтан қанша адам аз?
19. Тік
тӛртбұрыштың периметрі 130 см. Егер
ұзындығын
-сіндей арттырып, енін
-індей кемітсек, пайда
болған тік тӛртбұрыштың периметрі ӛзгермейді. Бұрынғы тік
тӛртбұрыштың ұзындығы мен енін табыңдар.
20. Мектеп кітапханасында әдеби кітаптар мен ғылыми
кітаптардан 5400 бар. Мұнда ғылыми кітаптар әдеби
кітаптардың
-індей аз. Жақында тағы біраз ғылыми
кітаптар әкелінгеннен кейін, ғылыми кітаптар мен әдеби
кітаптар санының қатынасы 9:10 болы. Кітапхана қанша
ғылыми кітаптар сатып әкелген?
21. А және В екі адамның ақшаларының қатынасы 3 : 4
қатынасындай болды. Кейін А адам 500 теңгесін В адамға
бергенде, А-ның ақшасы В-нің
-індей болды. А мен В-да
алғашында қанша ақша бар еді?
22. Бір
қарапайым жай бӛлшектің (онан ары
қысқармайтын) алымы мен бӛлімінің қосындысы 40.
Алымынан да, бӛлімінен де 2-ні шегерсек, пайда болған
жаңа жай бӛлшек
. Алғашқы жай бӛлшек қанша?
23. Математика лекциясына қатысушылардың әр 2
адамның ішінде 1 алтыншы сынып оқушысы, әр 4 адамның
ішінде 1 бесінші сынып оқушысы, әр 6 адамның ішінде 1
тӛртінші сынып оқушысы және 5 мұғалім болды. Лекцияға
неше тыңдарман қатысқан?
24. Таудағы үлкен алма ағашының алмаларын бір
маймыл ұрлап жеді. Бірінші күні
-ін, онан кейін 8 күнде
реті бойынша сол күні қалған алмалардың
,
,
-ін
ұрлап жеді. Осылайша 9 күн ұрлағаннан кейін ағашта тек 10
алма қалды. Алма ағашында бұрын қанша алма болған еді?
Достарыңызбен бөлісу: |
