Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті

45 

 

Жаңа  денсаулық  сақтау  объектілерін  салу  кезінде  ҚР  ДСӘДМ  жобалау- 

сметалық құжаттамада, атап айтқанда, арбамен жүретін мүгедектер үшін кіретін 

жолдар,  ішкі  өткелдер  және  қатты  жабыны  бар  жаяу  жүргіншілер  жолдары, 

пандустар,  дәретханаларда  арнайы  бөлмелер  салуды  көздейді.  Сондай-ақ, 

баспалдақпен  жүру  үшін  –  ересектер  мен  балалар  үшін  қосарлы  тұтқалар, 

зағиптар  мен  көзі  нашар  көретіндер  үшін  –  тұтқалардың  айналасын, 

баспалдақтың бірінші және соңғы сатысын бұдырлау және қарсы түспен бояу.  

Республикада 

мүмкіндігі 

шектеулі 

балаларды 

әлеуметтік 

және 

медициналық-педагогикалық қолдау жүйесін одан әрі дамыту үшін таяу арадағы 

жылдары мыналар басым бағыт болып табылады:  

«Қазақстан  Республикасында  дамуында  кемістігі  бар  және  мүмкіндігі 

шектеулі  сәби  жасындағы  балаларды  сүйемелдеу  бойынша  ерте  араласу» 

бағдарламасын жасау; 

 «ерте араласуды» жүргізуді қажет ететін, кемістік қаупі жоғары балаларды 

анықтау мақсатында ерте скрининг жүргізу;  

«ерте  араласудың»  консультациялық-әдістемелік  орталықтарының  желісін 

құру;  мүгедек  балаларға  оңалту  көмегін  көрсету  бойынша  бірыңғай 

ведомствоаралық қызмет құру (ҚР ДСӘДМ, ҚР БҒМ, ҮЕҰ, ҚҚ, ҚБ);  

осы санаттағы балалары бар ата-аналар үшін оңалту курстарын және оқыту 

бағдарламаларын өткізу;  

ерте көмекті қажет ететін балалардың Республикалық тіркелімін жасау;  

инновациялық 

оңалту 

және 

психологиялық-педагогикалық 

технологияларды  қолдана  отырып,  ерте  диагностика  мен  оңалтудың  барлық 

деңгейлерінің мамандарын оқыту.  

Осыған байланысты Денсаулық сақтауды дамытудың 2016 – 2020 жылдарға 

арналған  жаңа  мемлекеттік  бағдарламасы  тұжырымдамасының  жобасында 

халықаралық  стандарттар  мен  пациенттерді  оңалту  әдістемелерін  енгізу 

(медициналық,  әлеуметтік,  психологиялық),  оңалту  ұйымдарының  желісін 

кеңейту,  арнайы  педагогтарды  даярлау  және  инклюзивті  білім  беру  жүйесін 

дамыту жолымен оңалту көмегін жетілдіру мәселелері көзделетін болады, бұлар 

қосымша қаржы шығындарын бөлуді талап етеді.  

 

Мектеп оқушыларын профилактикалық медициналық тексеру 

 

Балалардың  денсаулығын  нығайту  үшін  жыл  сайын  МСАК  деңгейінде  18 

жасқа  толмаған  балаларды  профилактикалық  тексеру  жүзеге  асырылады,  44 

салауатты  өмір  салтының,  дұрыс  тамақтанудың,  физикалық  белсенділіктің 

қағидаттары насихатталады.  

Республикада  2015  жылдың  9  айында  0  –  18  жас  аралығындағы 

жоспарланған (4 774 623) баланың 3 678 244 бала профилактикалық тексерумен 

қамтылды, бұл  77 %-ы құрады. 2014 жылдың осындай кезеңінде 3 545 382  бала 

қамтылған болатын (жоспарланған балалардың 77%). 

2015 жылғы 9 айда ҚР бала тұрғындарын профилактикалық тексерумен 

қамту, науқастарды анықтау және диспансерге жатқызу 

 

46 

 

Облыстар 

Тексеруг

е 

жоспарл

анды 

Тексерілгені 

Анықталғаны  Анықталғандар 

ішінен алғаш 

рет Д-есепке 

алынғаны 

абс 

% 

абс 

% 

абс 

% 

Ақмола 

191020  153179 

80.19 

7970 

5.20 

1213 

15.22 

Ақтөбе          

209036  163284 

78.11 

14838 

9.09 

1263 

8.51 

Алматы           

482235  388243 

80.51 

54129 

13.94 

8838 

16.33 

Атырау         

182900  121223 

66.28 

8745 

7.21 

870 

9.95 

Батыс Қазақстан   160153  140160  87.52 

21649 

15.45 

8753 

40.43 

Жамбыл  

338921  263494 

77.74 

22739 

8.63 

7395 

32.52 

Қарағанды     

343106  240729 

70.16 

17113 

7.11 

4395 

25.68 

Қостанай      

189251  148630 

78.54 

7798 

5.25 

1909 

24.48 

Қызылорда       

235557  185422 

78.72 

43373 

23.39 

6575 

15.16 

Маңғыстау         

186933  143398 

76.71 

15077 

10.51 

806 

5.35 

Оңтүстік 

Қазақстан     

1052911  762418 

72.41  119792 

15.71 

16991 

14.18 

Павлодар         

179382  122627 

68.36 

12353 

10.07 

2145 

17.36 

Солтүстік 

Қазақстан 

134479 

99188 

73.76 

5396 

5.44 

1022 

18.94 

Шығыс 

Қазақстан  

318276  237120 

74.50 

25425 

10.72 

2229 

8.77 

Астана қаласы                       

151763  114762 

75.62 

14518 

12.65 

1729 

11.91 

Алматы қаласы 

418700  394367 

94.19 

55562 

14.09 

23401 

42.12 

      ҚР 

4774623  3678244  77.04  446477 

12.14 

89534 

36.07 

 

Тексерілгендердің  ішінен  анықталған  науқастардың  пайызы  12,1  құрады  

(2014  жылғы  осындай  кезеңде  сәйкесінше  15,1%).  Қала  бойынша  қамтылған 

тұрғындардың  ішінен  анықталған  науқастар  13,3%,  ауыл  бойынша  –  4,8% 

құрады (2014 жылғы осындай кезеңде қала бойынша-  16,5 %, ауыл бойынша - 

13,5%) (1 кесте,1а).   

Анықталған науқастардың ішінен ҚР бойынша алғаш рет «Д» есепке 36,1%-

ы қойылды (2014 жылдың осындай кезеңінде 42,5 %). Ауыл мен қала бойынша 

анықталған науқастардың ішінен қала тұрғындары  24,5%-ды, ауыл тұрғындары 

13,5 %-ды құрады (44,8% және сәйкесінше 39,4%  2014 ж.). 

18  жасқа  дейінгі  балаларды  профилактикалық  тексеру  қандайда  болмасын 

патологияны  анықтауға,  уақытында  емдеу-профилактикалық  шараларды 

қабылдауға  мүмкіндік  береді,  мұндай  тексерулерде  салауатты  өмір  салтының, 

дұрыс  тамақтанудың,  дене  шынықтыру  белсенділігі,  дене  шынықтыру 

жүктемелерінің принциптері насихатталады.   

 

Салауатты өмір салтын қалыптастыру