45
8 кесте
Тәрбиеленушілерге арналған сұрақтар
IV.
Саған қолайлы, жайлы болу үшін балалар үшінде нені
өзгерту қажет?
%
1.
Тәрбиешілердің көбірек көңіл бөлуі мен қамқорлығы
қажет
33
2.
Үйрену және олармен араласу оңай болу үшін
тәрбиешілердің жұмыстан кетуі сирек болуы керек
45
3.
Күн режімінің ыңғайлы болуы, қашан және не істеу керек
екендігін таңдаудың көп болуы
50
4.
Бос уақытта қызықты ойындар, істер қажет
66
5.
Өз өмірін өздігінше жоспарлауға оқыту
61
6.
Өз күйзелістерін бөлісетін, сенуге, әңгімелесуге болатын
адамның болуы
55
7.
Әркімде ешкім бөгет жасамайтын жердің болуы
55
46
7 сурет. Достастық ортаны қалыптастыру жөніндегі тәрбиешілердің
ұсыныстары
1. Девиантты мінез-құлқы бар балалар мен жасөспірімдерге жеке психо-
терапия мен психологиялық түзетім қажет, оны педиатр, психиатр және пси-
холог бірлесіп жүзеге асырады. Тәрбиешілерге жалпы педагогикалық тәсілді
дербестендіру жөнінде ұсынымдар жасалуы тиіс.
2. Балалар үйіндегі педагогтарға түсетін жүйкелік-психикалық, эмоциялық
жүктемені есепке алып, оны бейтараптандыру тәсілдерін – еңбекті ұтымды
ұйымдастыруды, психологиялық жеңілдену әдістемесін пайдалануды, өзін өзі
ұстай білуді үйретуді ойластыру қажет.
3. Күн режимінде жұмыстың, оқу сабақтары мен демалыстың,
серуендердің, ойындардың, қызығатын істермен айналысудың айқын кезек-
тесіп отыруы; ұйқының қалыпты ұзақтығы, толыққанды теңгермеленген тамақ,
емдік дене шынықтыру қарастырылуы қажет.
4. Топтағы балалардың санын азайту және балалар үйінде балалармен
өзара әрекетестік жасайтын ересек адамдардың санын көбейту қажет, бұл
әрбір балаға көбірек көңіл бөлуге мүмкіндік береді.
5. Баланың ересектердің салыстырмалы түрде тар шеңберімен
байланыстарының тұрақтылығын қамтамасыз ету қажет – балалар меке-
мелеріндегі персоналдың тұрақтамаушылық процесін және балаларды бір
топтан басқасына ауыстыруды тоқтату.
6. Педагогтарды жеке тұлға дамуының психологиялық негіздерін, же-
тім балалардың жеке тұлғалық даму ерекшеліктері мен проблемаларын,
түзетімдік психология, психологиялық диагностика, заманауи технологиялар
негіздерін білуге оқытуды ұйымдастыру қажет.
47
8 сурет. Достастық ортаны қалыптастыру жөнінде тәрбиеленушілер
тарапынан айтылған ұсыныстар
1. Тәрбиешілер тарапынан көбірек көңіл бөлу мен қамқорлық қажет.
2. Бауыр басып, жеңіл қатынас жасау үшін тәрбиешілер жұмыстан сирек
шығатын болса.
3. Қашан және не істейтініңді таңдау үшін күн тәртібі ыңғайлы болуы ке-
рек.
4. Бос уақытыңды қызықты өткізетін істер мен ойындар қажет.
5. Өміріңді өз бетінше жоспарлай білуге үйрету.
6. Өзіңді мазалап жүрген мәселелермен бөлісетін және сенетін адамның
болуы.
7. Ешкім мазаламайтын, әркімнің өз кеңістігінің болуы керек.
48
Мұндай мекемелердегі тәрбиеленушілердің даму ерекшеліктері
жайлы сұрақ.
9 кесте
Тәрбиешілерге арналған сұрақтар
V.
Балалар мекемелері тәрбиенушілерінің көпшілігіне мына-
дай қасиеттер тән бе?
%
1.
Өз кінәсін мойындағысы келмеу және мойындай алмау
97,5
2.
Адамдарға тұтынушылық көзқарас
95,0
3.
Ойлау қабілетінің нашар дамуы
95,0
4.
Әр түрлі тосқауылдарға деген жоғары сезімталдық,
қиыншылықтарды жеңуге дайын еместік
95,0
5.
Мақұлдау мен ескертуге эмоциялық жауап қайтарудың
әдеттен тыс формалары (бейжайлық пен немқұрайдылық-
тан озбырлық пен дұшпандыққа дейін)
95,0
6.
Төменгі танымдық ынталану
95,0
7.
Шамадан тыс агрессиялық, шыдамсыздық, қызбалық
95,0
8.
Көңіл бөлудің тұрақсыздығы, қызығушылықтың ұзаққа
созылмауынан басталған істі аяқтауға қабілетсіздік
95,0
9.
Ықпалға оңай түсу
92,5
10.
Ең мәнді қажеттіліктерді ғана қанағаттандыруға
мұқтаждық,
өмірлік
жоспарлардың,
өмірлік
құндылықтардың қалыптаспағандығы
92,5
11.
Өкпешілдік
92,5
12.
Айналадағы адамдармен өзара қатынастардағы, қарым-
қатынастар орнатудағы қиындықтар, қақтығысты сындар-
лы шешуге қабілетсіздік
90,0
13.
Жауапкершілікті сезінудің нашар дамуы
90,0
14.
Моральдық арамтамақтық (нұсқау бойынша өмір сүру
әдеті)
90,0
15.
Өздігінше таңдау жасауға немесе мәнді шешім қабылдауға
қабілетсіздік
90,0
16.
Дербестіктің қалыптаспағандығы
90,0
17.
Оқуға ынталылықтың қалыптаспағандығы
90,0
18.
Өзін өзі бағалаудың әдеттен тыстығы және өзін-өзі төмен
бағалауы
87,5
19.
Барлығы үшін айналасындағыларды кінәлауға бейімділік 85,0
20.
Көңіл-күйдің ауыспалылығы (мәнерлілік, көңілсіздік,
ызалылық)
85,0
49
21.
Айналасындағылардың пікіріне тәуелділік
82,5
22.
Қорқып-үркуге, алаңдаушылыққа, мазасыздануға аса бей-
імділік
75,0
23.
Отбасылық рөлдер, ер азамат пен әйелдіктің үлгілеріне
қойылатын талаптар жүйесінің қайшылығы туралы
түсініктердің қалыптаспағандығы
72,5
24.
Басқа адамдардың көңіл-күйіне ортақтасу қабілетінің
жоқтығы
72,5
25.
Қаталдық
72,5
26.
Болашақ туралы оңды түсініктердің жоқтығы
67,5
27.
Мақсатқа ұмтылушылықтың жоқтығы
67,5
28
Бос уақыт саласына жеке қызығушылықтың дамымауы,
бос уақытты ұйымдастыра алмау
65,0
29.
Адамдарға деген сенімсіздік
57,5
Сондай-ақ басқа да қасиеттер мен саналардың ішінде өзімшілдік,
қызғаныш, жалқаулық көрсетілді.
9 кестенің жалғасы
Достарыңызбен бөлісу: |
