120
бір шаманы табу болып табылады. Осындай есептерді шығарғанда есептің шартын тиімді
және ыңғайлы кӛрсететіндей ізделініп отырған шаманы оңай анықтайтындай қажетті
графикті таңдай білуге үлкен кӛңіл бӛлу қажет.
Графиктік есептер шығаруға мысал:
Бір қалыпты және бірқалыпты айнымалы қозғалыс тақырыбына графиктік есептер
шығаруға бірнеше әдістемелік есептер шығаруға мысалдарын қарастырайық.
Бірқалыпты айнымалы қозғалыстың жылдамдығының уақытқа тәуелділлігі графигін
физика курсынан белгілі. Олай болса мына 1- суретте кӛрсетілген жылдамдық графигі
арқылы жолдың уақытқа тәуелді графигін салу керек болсын.
1-сурет
2- сурет
Барлық қарастырылып отырған уақыт аралығын үш бӛлікке бӛліп қарастырайық (3-
суретте кӛрсетілеген). 1- бӛлікте дене қозғалысын және жолдын формуласын анықтау керек.
Бұл бӛлікте дене бастапқы жылдамдықсыз бірқалыпты үдемелі қозғалады, жолдың
формуласы:
2
)
(
2
at
t
S
мұндағы а- дененің үдеуі, оның мәнін графиктен табуға болады. Үдеу уақыт бірлігіндегі
жылдамдықтың ӛзгерісі, олай болса
OB
AB
a
;
2 бӛлікте дене бірінші бӛліктің соңында ие болған υ жылдамдықпен бірқалыпты
қозғалады, жолының формуласы
2
)
(
vt
t
S
деп жазсақ дұрыс болмайды, себебі бірқалыпты қозғалыс қозғалыстың бастапқы мезетінен
емес, t
1
уақыт мезетінен басталады, олай болса
)
(
2
)
(
1
2
2
1
t
t
at
t
S
3 бӛліктегі қозғалыс бірқалыпты кемімелі, жорлының формуласы
2
)
(
)
(
)
(
2
)
(
2
2
1
1
1
2
2
1
t
t
a
t
t
t
t
at
t
S
121
мұндағы а
1
- 3 бӛліктегі дене үдеуі.
ықшамдаудан кейін
2
)
(
)
(
2
)
(
2
2
1
1
2
1
t
t
a
t
t
at
t
s
1-бӛлікте жолдың графигі түрі паробола, 2-бӛлікте түзу сызық, 3- бӛлікте тӛңкерілген
парабола болады. Егер осылай әр бӛлік үшін жекелеп созатын болсақ, онда 2 -суреттегідей
сынық қисық шығады, бірақ ол дұрыс емес, жолдың графигі сынық қисық болмау керек.
[8,25б.].Олай болса түзу сызық параболалармен түйілісе жалғасу керек және тӛңкерілген
пароболаның тӛбесі t
3
уақыт мезетіне сәйкес келуі керек (3- сурет)
3-сурет
t уақыт мезетіндегің дене жылдамдығынын бағыты сол уақыт мезетіндегі жолдың
графигіне жанамамен бағыттас кӛлбеулігі t уақыт мезетіндегі жылдамдықтың мәнін береді.
Сонымен жол графигіне жанаманың кӛлбеулігі бойынша кез-келген уақыт мезетіндегі
жылдамдығын анықтауға болады.
3-суретті қарастыратын болсақ t
1
уақыт мезетінде де (t
2
уақыт мезетінде де) дененің
жылдамдығы екі түрлі мәнгі ие болады: егер t
1
-ге сол жақтан жақындаса онда жылдамдық
tgα
1
, ал оң жақтан жақындаса tgα
2
тең болады. Олай болса 3 суреттегі график бойынша t
1
уақыт мезетінде (t
2
уақыт мезетінде де) дененің жылдамдығында үзіліс болған болар еді
[7,15б.]. Бірақ 3- суреттегі жолдың графигінде үзіліс жоқ.
2-суретте берілген жылдамдықтың уақытқа байланысты графигіне сәйкес жолдың
графигі 1-суреттегідей болады және t
3
уақыт мезетіне параболаның тӛбесі сәйкес келеді,
себебі сол нүктеде дене жылдамдығы нӛлге тең, яғни жол графигіне сол нүктеде жүргізілген
жанама горизонталь бағытта болуы керек.
Әдебиеттер тізімі:
1. Анарбаева А. Физика есептерін шығару тәсілдері. А.: Мектеп, 1987.250б.
2. Қаймолдина А.Қ. Физика .10 сынып есептер жинағы. А.:Мектеп,2006.150б.
3. Тұяқбаев С. және басқалар. Физика.11 сынып есептер жинағы. А.:Мектеп,2011.150б.
4. Тұяқбаев С. және басқалар. Физика.10 сынып есептер жинағы. А.:Мектеп,2011.115б.
5. Балаш В.А. Задачи по физике и их решения, М.:Просвещения, 1974.255с.
6. Беликов Б.С. Решение задач по физике. Общие методы. М.:Высшая школа,1989.300с.
122
7. Глазунов А.Т.и др. Методика преподавания физики в средней школе.
М.:Просвещения, 1989.256с.
8. Цедрик М.С. Сборник задач по курсу общей физики. М.:Просвещения, 1989.200с.
Аннотация
Мақалада жалпы физиканың «Механика» бӛлімінен графиктік есептерге сипаттама берілген
және оларды шығарудың ең тиімді жолдары кӛрсетілген.Графиктер физикалық шамалар арасындағы
функциялық тәуелділікті ӛрнектеудің ең кӛрнекі жолдарының бірі болып табылады.Яғни бұл
процесті есеп шығаруда оқушылар мен студенттер үшін қолдана білуге үйрету ең басты шарт болып
табылады. Оқу процесінде графиктерді қолдану және оқушылардың түрлі графиктік жұмыстарды
орындауы, физикалық құбылыстар мен процестердің арасындағы сандық тәуелділікті неғұрлым
терең ұғынуға пайдасын тигізеді.Графиктермен жұмыс істеу оқушылардың физикалық ойлауын
дамытуға ықпалын тигізеді, оларды физикалық құбылыстарды сан жағынан зерттеуге жетелейді.
Қарастырылған мақалада кинематикалық параметрлер-жылдамдық пен орын ауыстыру
арасындағы,орын ауыстыру мен уақыт арасындағы байланыс графиктері арқылы есеп шығару әдісі
кӛрсетілген.
Аннотация
В данной статье дается полное описание графических задач по разделу «Механика» общей
физики и показаны их оптимальные решения. Графики является самым оптимальным решением
задачи между функциональной зависимостью физических величин.Это является одним из условием
при решений задач студентами и учениками.В учебном процессе прменение графиков и выполнение
графических работ учениками способствует для углубленного понимания и освоение физических
явлений и процессов.Работа с графиками развивает логические мышление учеников, а также дает
импульс для численных исследований.В данной статье показаны методы решение задач между
кинематическими параметрами, как скорость-путь,путь-время,даны график зависимости.
Annotation
In this article is given complete description of the graphic tasks in the division ―mechanics‖ of general
physics and their optimal solutions are shown. Graphs is the most optimal solution of the task between the
functional dependence of physical velichin.Eto it is one of by condition with solutions of problems by
students and uchenikami.V training process prmenenie of graphs and the fulfillment of graphic works by
students contributes for the deep understanding and the mastery of physical phenomena and
protsessov.Rabota with the graphs develops logical thinking students, and also gives pulse for numerical
issledovaniy.V to this article they are shown methods solution of the problems between the kinematic
parameters as speed- way, way- time, are given graph dependences.
ӘОЖ 681.142.37
КЛАСТЕРЛІК ЖҤЙЕДЕ ПАРАЛЛЕЛЬ ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҤРГІЗУДЕ МРІ
КІТАПХАНАСЫН ПАЙДАЛАНУ
Дҥйсембиев Е.Е.,
Орынбеков А.О., Ергебек Д.
Тараз мемлекеттік педагогикалық институты, Тараз қ.
Соңғы жылдары, әлемде күрделі мәселелерді шешуде есептеуіш кластерлерді енгізу
қарқынды жүргізілуде. Оның себебі, күрделі есептеулерге арналған аппараттық
платформалардың арзандығы және жоғары ӛнімділігі. Есептеуіш кластерлер – бұл
мультикомпьютерлер, бӛлек компьютерлердің жиынынан құралған және бірін-бірімен бір
жүйе арқылы байланысқан компьютерлер жиынтығы. Әрбір узелдің (компьютер) ӛзіндік
жергілікті оперативті жады болады. Егер узелдің орнына мультипроцессор қолданса, ондай
кластерлер SMP-кластерлер деп аталады. Комуникациялық узел ӛзіндік және жергілікті
узелдердің бір-бірімен хабар айналымын қамтамасыз етеді.
Уақыт ӛте келе кӛп процессорлық жүйелерге арналған қолданбалы программалар
құрылып, олардың кӛптеген түрлерін енгізуге ұсыныстар, параллель программалаудың
Достарыңызбен бөлісу: |
