84
85
әсерлерін бір сөйлеммен жазады.3 мин.)
ХІІ.Қорытынды.
ХІІІ.Үйге тапсырма:
1. Т.Ахтанов өмірі мен шығармашылығын оқу.
2. «Кейіпкерге хат». (Өзіңе ұнаған кейіпкерге хат
жазу).
АҚЫЛДЫҢ КЕНІ
Таусылмас ғылым теңіз, шалқып жатқан,
Өмір бойы оқысаң бір таусылмай,
Қиындығы қинайды жанға батқан.
Білімге қарсы тұрар қандай күш бар
Бас иер талай мырза кеуде қаққан...
Оқу малды таңдамас, зейін таңдар...
Сұлтанмахмұт Торайғыров.
Ғылыми еңбек адамды надандықтан құтқарады,
ал көркем әдебиет дөрекіліктен, арсыздықтан
құтқарады. Адамды шын мәдениетті, бақытты ету
үшін мұның екеуі де игілікті нәрсе.
Н.Г.Чернышевский.
Білімің болсадағы ұшан-теңіз,
Пайдасы жоқ халқыңа қызмет етпей.
Шал ақын.
Оқыса білім бұлағы,
Оқыса елдің ұланы,
Тірілтіп, елге жан бітіп,
Елі үшін жұмақ қылады.
Бейімбет Майлин.
ІV. Топтастыру. Тахауи Ахтанов кім?
-Жазушы, драматург, қаламгер, майдангер жазушы,
аудармашы, редактор. Бүгін біз сіздермен «Боран»
романын оқып, талдаймыз.
V.Ой шақыру.(5мин.) «Боран» деген сөзді естігенде
ойларыңа не келеді?
А) жеке жазады;
Ә) топта талдайды;
Б) біреуі қорғайды.
2.«Боран» романының мазмұны беріледі. Үзінді оқу.
VІ. Рөлдегі оқушылар.
1-топ: Баяндаушы (мәтіннің мазмұнын баяндайды)
2-топ: Сипаттаушы (кейіпкерлерге жалпы сипаттама
береді)
3-топ: Дәнекер (мәтінді өмірмен ұштастырады)
VІІ. Тапсырма.
1-топ: Шығарманың композициялық құрылымына
талдайды. (дәптерге жазу)
1. Оқиғаның басталуы.
2. Оқиғаның дамуы.
3. Оқиғаның шиеленісуі.
4. Оқиғаның шарықтау шегі.
5. Оқиғаның шешімі.
2,3-топ: «Қазымыр топ» Әр топ бүгінгі тақырып
бойынша сұрақтар дайындап, келесі топқа қояды.
VІІІ.«Автор орындығы» авторға сұрақ қояды.
ІХ. Ой толғаныс.
«Егер мен автор болсам...»
Х. «Екі жақты түсіндірме күнделігі» стратегиясы.
Әңгімеден алған әсерің? Несімен әсер етті?
ХІ. Галереяға саяхат (Балалар сабақтан алған
86
87
М.ҚУАНЖАНОВА,
Қ.Жұбанов атындағы орта мектеп.
Ақтөбе облысы, Мұғалжар ауданы
ҚАБДЕШ ЖҰМАДІЛОВ.
ҚОЗЫКҮРЕҢ
Сабақтың мақсаты: «Қозыкүрең» әңгімесінің
мазмұнын меңгерту. Міндеттері: білімділік-білім
көкжиегін
кеңейту.
Қазақ-қырғыз
халықтары
арасындағы тарихи қалыптасқан қарым-қатынастың,
адал көңіл-ниеттің, шынайы бауырластығы туралы
әңгімелеу. Табиғат перзенті жылқы малына деген
сүйіспеншілік көзқарасты ұғындыру; дамытушылық-
оқушының өз бетінше іздене білу, қорытынды, тұжырым
жасаудағы машығын дамыту, ой-өрісін, сөздік қорын,
ойлау қабілетін арттыру; тәрбиелік- адами сезімді
қастерлеу, ортақ пікір, тиянақты тұжырымдама жасауға
баулу, оқушыларды адамгершілік, қайырымдылық,
бірлік, достық, Отанды сүюге, бауырластық рухында
тәрбиелеу.
Түрі: білімді жүйелеу, пысықтау сабағы. Әдісі:
әңгімелеу, баяндау, сұрақ-жауап, талдау, жинақтау, ой
қозғау.
Көрнекілігі: Қ.Жұмаділовтың портреті, кесте-сызба,
интерактивті тақта, слайдтық көріністер.
Пәнаралық байланыс: Тарих, бейнелеу өнері.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. (өмірі мен
шығармашылығына тоқталу)
ІІІ. Жаңа сабақ. І. Қызығушылығын ояту. Ой
қозғау.
1. Қ.Жұмаділов туралы не білеміз?
2.Қандай шығармаларын оқыдыңдар?
3. «Мәтін бөліктері» ойыны арқылы әңгімелеу
жоспары. Өз беттерінше оқиды, тобына әңгімелейді.
1. Қонаққа бару.
2. Қонақта.
3. Қызық әңгіме.
4. Майданға ат апару.
5. Қозыкүреңнің қашуға дайындығы.
6. Қозыкүреңнің елге оралуы.
7. Қозыкүреңді арулап көму.
Әр бөлімді оқушылар мазмұндап, мәтіннен тауып
оқиды. Мәтінді дәптерлеріне жазып, ұнаған бөлімге
«+» белгісін қояды. Түсініктеме күнделігін толтырады.
Әңгіме
аты
(бөлімі)
Әсер еткен тұсы
Үзінді жайлы өз
пікірің
Мәтінді талдау.
1. Повестен алынған үзіндіні не себепті
«Қозыкүрең» деп атаған?
2. Шығарманы оқи отырып, қай кейіпкердің іс-
әрекетіне сүйсіндіңдер?
3. Қазақ пен қырғыз халқының достығы, ортақ салт-
дәстүрі туралы не білесіңдер? (Мәтіннен Ержанның
ойларын тауып оқу).
4. Қозыкүреңнің елге қашатынын Саяқбай қайдан
білді?
5. Қозыкүрең елге оралғанда Саяқбай неге
жылады?
6. Төреқұл досы Ағыбайға «Қоянкөк» дөненді
сыйға тартуы, оны Ағыбайдың қабылдап тұрып
«Берген жомарт емес, алған жомарт» деуі неліктен?
88
89
7. Параллелизм дегеніміз не?
ІІ. Мағынаны тану. Топтық жұмыс.
1-топ. Кейіпкерлерін ата?
2-топ. Әңгімедегі Саяқбай жылқышы қандай адам?
3-топ. Ағыбайға Төреқұлдық сыйы. Екі достың
диалогін оқу. «Кім көп біледі?» ойыны.
Жылқыға байланысты қандай мақал-мәтелдерді
білесіңдер?
1. Жылқы – малдың патшасы.
2. Түйе – малдың қасқасы.
3. Жүйрік атқа жел қамшы.
4. Жүйрік ат – бірде ат, бірде қанат.
5. Жылқылы елде жау көп,
6. Жатақ елде дау көп.
7. Жүйрікті кекіл қағысынан байқайды.
Семантикалық карта.
№
Үзінді
Саяқбай
Төреқұл
Ағыбай
1
-Пәлі,
мына
қазақтарды қарай
гөр!
+
2
-Бұлар
менің
жиендерім....
+
3
-Жігіттер,
мен
бірдеңе
білсем,
сендер
осы
қ о з ы к ү р е ң н е н
айырыласыңдар,-
деді.
+
4
Ж а н у а р ы м - а й ,
а м а н - к е л г е н
екенсің
ғой!
Айшылық жолды
алты
аттап,
Алатауыңа жеткен
екенсің-ау!...
+
5
« Б і з д і ң
а р а м ы з д а ғ ы
д о с т ы қ т ы
осы
балалар
жа лғастыратын
болсын...»
+
ІІІ. Ой толғаныс. Сөздікпен жұмыс (кесте бойынша)
1. Ақалтеке –
2. Бесті –
3. Қу мүйіз –
4. Өрелеу -
түркімендік
жүйрік
жылқы
тұқымы.
Бес жастағы жылқы
Көп нәрсені бастан кешірген, ысылған, төселген.
Аттың алдыңғы аяқтары мен артқы бір аяғын шалып
байлау, өре (шідер) салу.
Шығармашылық тапсырма.
1. «Менің тұлпарым», «Туған жерге келе жатқан
Қозыкүрең» тақырыбында сурет салу, сурет бойынша
әңгімелеу.
Қорытынды. Үйге тапсырма: «Туған жерді сағындың
ба, Қозыкүрең?» Әңгіме желісі бойынша ертегі жазу.
АҚЫЛДЫҢ КЕНІ
Оқу, білім - жанған шырақ ойласаң,
Үйренерсің, іздеп көрсең, қалмасаң.
Қу өнерді, бу беліңді, жігер сал,
Пайда аларсың, қуанарсың, тоймасаң.
Жүсіпбек Аймауытов.
Мұғалім - зор тұлға, ол күннің құдіретті сәулесі сияқты.
К.Д.Ушинский.
