«Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Ұлағат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ай сайын шығатын Республикалық

120

121

4. Біз, біз едік, біз едік,

Біз жылтыраған қыз едік.

Таң атқанша жайылдық,

Таң атқан соң жойылдық. (Жұлдыз).

5. Менің үш көзім бар,

Бір көзім кідір дейді,

Бір көзім абайла дейді,

Қарап ал маңайға дейді. (Бағдаршам).

Жұмбақ  жауаптарын  тақтаға  жазып,  буынға  бөліп  талдау. 

Бітеу буын екендігін түсіндіру.

Бітеу буын дегеніміз - екі жағы дауыссыз, ортасы дауысты 

болып келетін буын. Мыс: бағ-дар-шам, жұл-дыз, күн, т.б.

V. Сынып жұмысы.

1. Кітап - досың, ақылшың.

215-жаттығу.

2. «Адасқан әріптер» ойыны.

Р, о, б - бор б.б.

А, ш, а, ғ - а-ғаш. а.б - а.б.

Т, р, е, м, е - тер-ме. б.б.-а.б.

А, л, а, д - да-ла. а.б.-а.б.

І, м, б, л, і - бі-лім. а.б.-б.б.

3. «Сыңарын тап» ойыны. Сәйкестендіру.

Ақ                  ақы

Көк                барыс

Жол               бақан

Жез               қу

Еңбек            сөз

Алты             құтан

Тас                қазан

Баспа            төбе

Ас                 бақа

Ақ                 қазған

4.  Мысалдар  беру.  Қарамен  жазылған  сөздерді  буын 

түрлеріне ажырату.

1.  Күллі  адам  баласын  қор  қылатын  үш  нәрсе  бар,  содан 

қашпақ  керек:  әуелі  -  надандық,  екіншісі  -  еріншектік, 

үшіншісі - зұлымдық. (Абай).

2. Аз сөйлер де, көп тыңдар қас асылдың баласы. (Махамбет).

3.  Адамның  бойындағысының  бәрі  де:  жүзі  де,  киімі  де, 

жаны да, ойлары да әсем болуы керек. (А.Чехов).

5. Суретпен жұмыс (ауызша).

Не бейнеленген? Неше буын бар? Қандай буын?

6. Талдау - табыс кілті. Кеспе қағаздарымен жұмыс.

«Балалар,  өнертапқыш,  Сұлтанмахмұт,  қараторғай,  білім, 

наурыз» сөздерін буынға бөліп, буын түрлеріне ажырату.

VI. Қорытындылау.

Тест тапсырмасы:

1. Бос орынға қай сөз сәйкес келеді?

а) дауыссыз дыбыс; 

ә) дауысты дыбыс; 

б) әріп.

2. «Ана» сөзінде неше буын бар, қандай буын?

а) 3 буынды, тұйық буын; 

ә) 2 буынды, тұйық буын; 

б) 3 буынды, бітеу буын.

3. Бітеу буынды тап.

а) жарлық;   ә) әже;   б) от;   

в) қала;   г) ант.

4. Тұйық буынды сөзді тап.

а) ара;   ә) аспан;   б) ант;   

в) тату;   г) шешен.

5. Буынның неше түрі бар?

а)4;   ә)2;   б)6;   в)5;   г)3.

6.Ашық буынды тап.

а) шағала;   ә) еңбек;   б) халық;   

в) бұлақ;   г) тұрмыс.

VII. Үйге тапсырма: а)8 наурыз - Аналар мерекесіне орай 

«Ана - үйдің алтын қазығы» тақырыбына шағын шығарма жазу; 

ә) ішіндегі тірек сөздерге, буын түрлеріне ажырату.

VIII. Бағалау.

122

123

Еркін МОЛЖІГІТОВ,

«Саяқ» кентінің жалпы білім беретін  

№6 орта мектебінің мұғалімі.

Қарағанды облысы,

                                                             Балқаш қаласы.

СЕБЕП БАҒЫНЫҢҚЫ САБАҚТАС

(8-сынып)

Сабақтың  мақсаты:  себеп  бағыныңқы  сабақтастардың 

жасалу  жолдарын  түсіндіріп,  мысалдар  арқылы  тақырыпты 

ашу.  Міндеттері:  а)  білімділік  -  өзге  сабақтастардан 

ерекшеліктерін ажырата білу, нақты мысалдар арқылы тиянақты 

білім беру; дамытушылық - тұлғаны дамыту, өз пікірін ашық 

айтуға,  қисынды  ойлауға  қалыптастыру,  өз  бетімен  жұмыс 

істеуге  баулу;  тәрбиелік  -  белсенділігі  мен  қызығушылығын, 

жұмыс істеу қабілетін арттыру. Түрі: жаңа сабақ. Әдісі: жаңа 

технология  элементтерін  қолдану.  Пәнаралық  байланыс: 

орыс тілі, ағылшын тілі. Көрнекілік: сызбалар, таблицалар.

Сабақтың барысы:

І.  Ұйымдастыру:  а)  амандасу,  түгелдеу;  ә)  оқушыларды 

3 топқа бөлу; б) стратегия сызбаларын алдыларына үлестіріп 

қоямын; в) психологиялық дайындық. «Мен өзіме сенемін».

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: а/ «Топтастыру» әдісі бойынша 

құрмалас сөйлемдерден білетін ұғымдарын жазғызу; б/ Сабақтас 

құрмаластардан білетін ұғымдардан жүйелеуді тапсырамын.

Сабақтас құрмалас сөйлемдер

Шартты 

          көп бағыныңқылы 

сабақтас 

Қарсылықты

Мезгіл               жарыспалы сатылы

Себеп 

    

Қимыл-сын

Мақсат

Енді  өзімізге  таныс  емес  сабақтастардың  астын  сызамыз. 

Себеп  бағыныңқы  сабақтасты  өтетінімізді  айтып,  экраннан 

мысалдар көрсетіледі.

1. Елбасы өз Жолдауында ұлттық экономикамызды дамытпай, 

мықты  мемлекеттер  қатарына  қосыла  алмайтынымызға 

айрықша тоқталып өтті.

Мы  не  сможем  войти  в  число  сильноразвитых  стран, 

потому  что  нам  необходимо  усилить  развитие  национальной 

экономики.

2.  Он  жылдың  бағдарламасы  жасалғандықтан,  алдыға 

қойылған міндеттер де айқын.

Мы  идем  к  единой  цели,  потому  что  приступаем  к 

выполнению Стратегии развития на десять лет.

3. Орта білім беру жүйесінде оқыту 12 жылдық білім беруге 

көшетіндіктен,  он  жыл  ішінде  жалпыға  білім  беруді  және 

бейінді білім беруді қарастырады.

Crossing to the 12 years education,is examined in 10 years the 

general and profile education.

4.  Жіберген  жоқшылары  осындай  хабар  әкелген  соң, 

Жарасбай түні бойы күйіп, қорланудан тыныштық ала алмады.

5.  Ер  Төстік  жалмауыздың  қолында  қалды  деп,  елі  мүлде 

күдер үзіп қояды.

Дәптермен  жұмыс.  Деңгейлік  тапсырмалар.  І  топ. 

135-жаттығу; ІІ топ. 138-жаттығу; ІІІ топ. 5-тапсырма.

Жауаптары түсті фишкалармен бағаланады.

Үш  топтан  тақтаға  үш  оқушы  шығып,  137-жаттығудың  3 

сөйлеміне талдау жасайды.

1-оқушы.  Дыбыстарға  математикалық  тәсілмен  мінездеме 

беру. 2-оқушы. Морфологиялық талдау. 3-оқушы. Синтаксистік 

талдау.

«Ойлан, тап» ойыны. Тестік тапсырмаларды орындау.

ІІІ. Қорытынды.Венн диаграммасы.

Себеп-салдар салалас    ортақ   себеп бағыныңқы сабақтас

Үй тапсырмасы.139-жаттығу.Ереже.

І топ. Көркем әдебиеттен баяндауыштары тұлғалас сабақтас 

құрмалас сөйлемдер жазу, талдау.