«Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Ұлағат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ай сайын шығатын Республикалық

124
II
Әрекетті жоспарлау
1. Ұйымдастыру.
2. Әр топқа өз пікірлерін 
білдіруге сөз беру.
3. Қарсы пікір айту.
4. Рөлдік ойын:
а)  Көксерекке сөз беру;
ә) Қорғаушысы ауыл 
Көксерегіне сөз беру;
б)  Тұжырым.
Кітаппен 
жұмыс.  
Көксерек 
өзінің іс-
әрекетін 
ақтайды.
Ауыл 
өмірімен 
байланыс.
Ауыл 
Көксерегі-
нің мұңы. 
Шығармашы-
лық жұмыс. 
«Ақтау 
теориясы» 
негізінде.
Өмірге қасқыр 
көзімен қарау. 
Шешендік 
талап. Монолог. 
III
Технологияны қолдану.
Ойын түріндегі сот сабақ.
«Венн диаграммасы».
Заң: 
Қылмыстық 
кодекс 
баптары. 
Құқықтық 
оқытумен 
байланыс.
Дәптермен 
жұмыс. Венн 
диаграммасы-
мен тұжырым. 
Бағалау.
«Барлығы да адам  
игілігі, адам өмірі үшін 
жаратылған». Шынында 
солай ма? Пікірлесу 
«Адам және 
табиғат» 
(шығарма 
жазу).
   
   
 
Гүлбарам ӘБДІКӘРІМОВА,
«Қожакент» ауылындағы 
№184 негізгі мектептің мұғалімі.  
Қызылорда  облысы,
Жаңақорған ауданы.
АБАЙ. «ОН ЖЕТІНШІ ҚАРА СӨЗ»
(8-сынып)
Сабақтың  мақсаты:  білімділік  –  қара  сөздің    мәнін, 
мағынасын    ұғындыру;  дамытушылық  –  түйінді  ой  

125
айта      білуге,  өзіндік  пікір  қалыптастыруға  жетелеу, 
шығармашылықпен жұмыс істеуге ұмтылдыру; тәрбиелік –
имандылыққа, адамгершілікке, елжандылыққа, сыйластыққа, 
еңбексүйгіштікке,  өз  елін,  жолдастарын,  отбасын  сүюге 
тәрбиелеу.    
Көрнекілік:  портрет,  буклет,  альбом,  қабырға  газеті, 
кестелер, таблицалар, үлестірмелі материалдар. Пәнаралық 
байланыс: музыка, қазақ тілі, бейнелеу.
Сабақтың барысы.
Сыныпты төрт топқа бөлу (1. Қайрат; 2. Ақыл; 3. Жүрек; 
4. Ғылым).  
Үйге   Абайдың  «Адамның  кейбір  кездері» өлеңін жатқа 
айтуға берілген.  Әр топтың оқушылары айтады.  
Жаңа сабақ .   Ребус  шешу. Сол арқылы жаңа сабақтың 
тақырыбы  шығады.  
Жаңа  тақырыпты  төрт  топқа  бөліп  беру.  Оқушылар  
өздері  түсіндіреді. 
«Жинақтау» кестесі. Төрт топ өздері тауып толтырады. 
Қайрат
Ақыл
Жүрек 
Ғылым 
Құдайға 
лайықты 
ғибадат 
қылу.  
Күнәкарлік-
тен , нәфсі 
шайтанның 
азғыруынан 
құтқару, 
бойды 
жиғызу.
Дүниеде не 
ахиретте не 
пайдалы, не 
залалды екенін 
білдіру. Менсіз  
пайданы  іздей 
алмау, залалдан 
қаша алмау, 
ғылымды ұғып 
үйрене алмау. 
Адам денесінің 
патшасымын, 
қан менен 
тарайды, жан 
менде мекен 
қылады. Адам 
баласын 
алаламау.  
Әділет, ұят, 
рақым, мейірбан 
менен шығады. 
Үшеуің 
басыңды 
қос, бәрін 
жүрекке 
билет, бір 
кісіден 
табылсаң-
дар, қасиетті 
адам – сол.
«Адасқан сөздер» ойыны. Абай өлеңдерінің сөздерін өз 
орнына қойып құрастыру. 
І топқа.    Ақыл, қайрат, жүректі  бірдей ұста, 
                 Сонда толық боласың елден ерек. 
ІІ топқа.   Үш-ақ  нәрсе адамның  қасиеті:
                  Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек.  

126
   
   
 
ІІІ топқа.   Дүние  де өзі, мал да өзі,
                   Ғылымға көңіл бөлсеңіз. 
 ІV топқа.  Тегінде,  адам  баласы  адам  баласынан  ақыл, 
ғылым, ар, мінез  деген  нәрселермен  озады. 
«Сәйкестендіру» кестесі. 
1. Абай айтқан бес дұшпан:                1. Талап, еңбек, терең 
                                                               ой, қанағат, рақым.                
2. Абай насихаттаған үш қасиет         2. 27.
3. Абайдың қанша қара сөзі бар?       3. Өсек, өтірік,
                                                               мақтаншақ, еріншек, 
                                                               бекер мал  шашпақ.
4. Абай насихаттаған бес асыл іс        4. Ыстық қайрат, 
                                                                нұрлы ақыл, 
                                                                жылы жүрек. 
5. Лермонтовтан қанша шығарма аударды?  5. 45.
Проблемалық сұрақтар:
1. Абай неге адамның көп қасиеттерінің ішінен тек қайрат, 
ақыл, жүрек үшеуін ғана таңдап алған?
2. Сендердің өз бойларыңда  осы  қасиеттер бар ма?                
3. Осы қасиеттер бойында бар адам қандай адам болады 
екен?
Үйге тапсырма: «Он  жетінші  қара сөзді» түсініп оқу, 
жаттау. 
АБАЙ
                  Әр сөзі – нағыз алтын түсінгенге,
                  Ұға білсең – толысар күшің демде.
                  Алайда оған әлі де мән бермейміз,
                  Тисе абырой пайдалы ісің елге.

127
Бағымкүл ӘБДЕШОВА,
«Майдакөл» ауылындағы
№98 орта мектептің мұғалімі.
Қызылорда облысы,
Қазалы ауданы.
 «ШОҚПАРДАЙ КЕКІЛІ БАР 
ҚАМЫС ҚҰЛАҚ» ӨЛЕңІ
(6-сынып)
Сабақтың мақсаты: білімділік – Абайдың өмірі жайлы 
мәлімет, өлеңнің мазмұнын игерту, өлеңді түсініп, мәнерлеп, 
көркем оқи білуге баулу; дамытушылық – талдау арқылы 
оқушының  білім  дағдыларын,  шығармашылық  қабілетін 
дамыту;  тәрбиелік  –  сөз  өнерін  бағалауға,  өнердің  басқа 
түрлерін құрметтеуге тәрбиелеу.
Түрі:  аралас  сабақ.  Әдісі:  түсіндіру,  сұрақ-жауап, 
топтастыру, салыстыру, ой дамыту. Пәнаралық байланыс: 
қазақ тілі, бейнелеу. Көрнекілігі: Абай суреті, бәйге атының 
суреті, үлестірмелі қағаз.
Сабақтың барысы.
1. Ұйымдастыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.
Сүйінбай  Аронұлының  «Жақсы  мен  жаман  адамның 
қасиеттері» өлеңі.
1.  Сүйінбай  өлеңдерінің  негізгі  тақырыбы  не?  2.  Ұлы 
жазушы Мұхтар Әуезов Сүйінбайға қандай баға берген? 3. 
Өлеңдегі  теңеу  сөздерді  тап. 4.  Ақын  жақсы  адамды  неге 
«миуалы  алмаға»  теңейді?  5.  Ақын  жаман  адамды  неге 
«Көкірегі – көр, көзі – соқыр» деп бағалайды?
Үй  тапсырмасын  бекіту.  Жақсы  адам,  жаман  адам 
туралы мақал-мәтел, үлестірмелі қағаз.