Атты VII халықаралық Ғылыми-əдістемелік конференция жəне қазақ психологиялық ҚОҒамының І қҰрылтай съезінің



жүктеу 9,13 Mb.
Pdf просмотр
бет135/207
Дата14.11.2018
өлшемі9,13 Mb.
#19911
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   207

270 

III.  Блок  учебно – профессиональной  мотивации:  собственно  профессиональная  мотивация, 

которая  представлена  релевантным  труду  психолога  мотивам  преобразования,  достижения  и 

коммуникации,  внутренняя  мотивация  овладения  профессией,  релевантная  содержанию  самой 

деятельности,  сущностью  которой  является  желание  стать  квалифицированным  специалистом  в 

выбранной области. 

Таким образом, основными структурными элементами мотивационной готовности, как указывает 

Х.М.  Дмитерко – Карабин,  является  положительное  отношение  к  профессиональной  деятельности, 

интерес  к  ней,  потребность  в  этой  деятельности,  профессиональная  направленность,  ориентация  на 

ценности и достижения в избранной сфере [8]. 

При  определении  мотивационной  готовности  к  деятельности  необходимо  учитывать  наличие 

классификаций  мотивов  и  мотивации.  Так,  А.Н.  Леонтьев  выделял  мотивы  смыслообразующие, 

побуждающие  к  деятельности,  придающие  ей  личностный  смысл,  и  мотивы – стимулы,  которые 

выполняют  функцию  побудительных  факторов,  сопровождаясь  зачастую  положительно  или 

отрицательно окрашенными эмоциями. По его мнению, в структуре одной деятельности имеют место 

быть оба  вида мотивов, причем «смыслообразующие мотивы всегда занимают выше иерархическое 

место, даже если они не имеют прямой афектогенности» [9, с. 202-204]. 

К.  Замфир,  изучая  специфику  профессиональной  мотивации,  пришла  к  выводу,  что  внутренняя 

мотивация – это  всегда  понимание  общественной  полезности  труда,  удовлетворение  от  процесса  и 

результатов  труда.  Что  касается  внешней  мотивации,  то  здесь,  считает  она,  выделяется  два  вида 

мотивации:  внешняя  положительная – материальное  стимулирование,  карьера,  престиж  и  внешняя 

отрицательная – боязнь  критики,  осуждения,  санкций,  которые  определенным  образом  сочетаются 

между собой [9, 8]. 

Следовательно,  наиболее  мотивационно  готовым  к  работе  может  считаться  тот  специалист, 

который,  сознавая  смысл  и  необходимые  результаты  профессиональной  деятельности,  внутренне 

стремится  к  процессу  ее  осуществления  и  достижения  ожидаемых  им  самим  и  обществом 

результатов.  Понятно,  что  внутренняя  мотивация  может  дополняться  внешней  стимуляцией  как 

положительной, так и отрицательной эмоциональной валентности.  

Таким  образом,  именно  внутренняя  мотивация  является  релевантной  содержанию 

профессиональной  деятельности,  т.е.  является  источником  настроенности  личности,  стержнем  и 

основой ее мотивационной готовности к этой деятельности. 

Профессиональная  мотивация,  как  и  готовность  будущих  специалистов  к  профессиональной 

деятельности  формируется  в  течение  учебного  процесса  в  вузах.  При  этом  профессиональная 

мотивация  развивается  как  потенциальная,  важным  аспектом  формирования  которой  является 

самопроектирование будущего специалиста, построение им профессиональных целей и включения их 

в  жизненную  программу,  а  также  наличие  позитивных  ожиданий  относительно  профессиональной 

самореализации,  которые  должны  базироваться  не  в  романтических  представлениях  о  профессии,  а 

на понимании внутренней сущности будущей деятельности в целом и отдельных ее аспектов. Здесь 

также  важно  соотношение  ближней  и  дальней  временнόй  перспективы,  в  частности,  понимание 

будущим  специалистом  поэтапности  профессионального  становления  и  обусловленности  будущих 

профессиональных успехов нынешними достижениями в учебе. 

Таким  образом,  проведенный  анализ  существующих  в  современной  психологии  взглядов  на 

проблему профессиональной мотивации, привел нас к пониманию, что профессиональная мотивация 

представляет  собой  динамическую  иерархизированную  систему  мотивов,  обусловливающих 

внутреннюю и внешнюю активность человека в профессиональной сфере, сопровождая весь процесс 

профессионального  развития  (профессионализации),  начиная  с  возникновения  профессиональных 

интересов к достижению наивысших уровней профессионализма в выбранной области.  

Исходя  из  этого,  в  качестве  основных  показателей  профессиональной  мотивации  психолога-

практика были выделены: 

  уровень  мотивации  достижения  профессионального  успеха  (стремление  к  свершениям, 

достижениям в сфере профессиональной деятельности); 

  уровень  удовлетворенности  избранной  профессией  (согласованность  между  целями  и 

возможностями  профессиональной  деятельности  и  системой  личностных  устремлений,  ценностей, 

смыслов); 

  уровень  мотивационной  направленности  на  профессиональную  самореализацию  (значимость 

возможности реализации своего потенциала в профессиональной сфере). 

 

Литература 

1.  Леонтьев Д.А. Структурная организация смысловой сферы личности: дисс. ... канд. психол. наук. – 

М., 1988.  



271 

2.  Леонтьев Д.А. Психология смысла: природа, строение и динамика смысловой реальности / 3-е изд., 

доп. – М.: Смысл, 2007.  

3.  Комаревцева Е.А. Личностная и профессиональная зрелость специалиста // Ананьевские чтения – 

2006: материалы научно-практ. конф. – СПб.: Издательство СПбГУ, 2006.  

4.  Вирная Ж.П. Мотивационно-смысловая регуляция в профессионализации психолога: дис. …. доктора 

психол. наук: 19.00.01.– Луцк, 2004.  

5.  Дмитерко-Карабин X.М. Основные ориентации мотивационной готовности в профессиональной 

деятельности психологов. – Ивано-Франковск, 2012.  

6.  Рубинштейн С.Л. Бытие и сознание. – СПб.: Питер, 2012. 

7.  Войтюк Д.К. Влияние рефлексии на формирование психологической готовности личности к 

профессиональной деятельности: дисс. ... канд. психол. наук. – Новосибирск, 2004.  

8.  Дмитерко-Карабин X.М. Основные ориентации мотивационной готовности в профессиональной 

деятельности психологов. – Ивано-Франковск, 2004.  

9.  Леонтьев А.Н. Деятельность. Сознание. Личность / Н.Леонтьев. – М.: Политиздат, 1977.  

 

 



Аманбайқызы Р., Амзеева Г.Ə. 

(Қазақстан Республикасы, Қызылорда қ.,  

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті) 

 

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ЭВАЛЮАЦИЯНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУЫ 

 

«Эвалюация» термині (evaluation) қазіргі педагогика ғылымында кең таралмаған, дегенмен білім 

сапасын басқару жүйесі жоғары дамыған көптеген шет елдерде кең түрде қолданылады. Ол алғаш рет 

Ресейде 2001 жылы шыққан «Университеттегі педагогикалық білім беру: мəн мəтіндік-биографиялық 

амал» атты кітапта қолданылды.  



«Эвалюация»  термині  бағалау  үрдісімен  ғана  байланыспайды,  сонымен  бірге  білім  сапасын 

басқаруда аналитикалық-бағалау қызметіндегі бейтарап ұғым ретінде қарастырылады. Білім берудегі 

эвалюация өзгерістер динамикасын бақылау үшін сандық жəне сапалық əдістерді есепке ала отырып, 

бірыңғай  əдіснамалар  негізінде  талданатын,  студенттердің  құндылықтары  мен  позитивті  сапаларын 

жүйелі  түрде  зерттеуге  арналған  теориялық-əдіснамалық  жəне  тəжірибелік  жұмыстар  спектрін 

қамтиды.  Осындай  тəсілмен,  білім  берудегі  эвалюацияға  келесідей  бақылау-бағалау  қызметінің 

барлық бағыттары жатады: 

   Мақсат қою, əдіснамалық амалдарды анықтау (ереже бойынша, динамикалық əдістерге сүйене 

отырып, студенттердің сипаттамаларындағы өзгерістерді талдау); 

   Логикалық жəне математикалық модельдерді жасау; 

   Ақпараттарды талдау жəне жинау əдістерін таңдау; 

   Зерттеушілік дизайнді жасау; 

   Білім  сапасын  арттыру  мақсатында  басқару  шешімдерін  қабылдау  үшін  талдау  үрдісінде 

мəліметтерді интерпретациялау жəне өңдеу əдістерін анықтау.  

Эвалюация педагогика, психология, экономика, менеджмент жəне басқа ғылымдардың тоғысқан 

жерінен  табылады,  онда  оның  теориясы  пəнаралық  сипат  алады.  Эвалюацияда  сандық  əдістерді 

қолдану  факторлық  талдау,  дисперсиондық  талдау,  метаталдау,  математикалық-статистикалық 

аппаратты  пайдалануды  талап  етеді.  Білім  сапасын  басқару  теориясы  эвалюацияда  обьектілерді 

талдауда  оған  синергетикалық  жəне  үрдістік амалдарды  ендіреді. Ақпараттарды  жинаудың сапалық 

əдістерін  қолдану  кезінде  сарапшылар  қатыстырылады,  анкета  мен  интервью  қолданылады.  Білім 

беру  ұйымдарында  іс-əрекеттердің  тиімділігін  бағалауға  білім  беру  саласына  кететін  қаржылық 

шығындарға қатынасын талдау жатады, сондықтан кірістер тиімділігін қарастыру кезінде əлеуметтік-

экономикалық обьектілерді талдаудың сандық əдістері мен түрлі бағалық əдістер қолданылады. Білім 

беру  менеджменті  мен  эвалюация  арасындағы  байланыс EQUIS жəне  ИСО 9000 сапа  стандартын 

қолдануды қажет етеді.  

Біздің заманымыздағы білім берудегі эвалюацияның қалыптасуы мен дамуы XXI ғасырда болған 

жаһандық  мəселелермен байланысты. Бүгінгі  күні  менеджмент  қызметтері, əдістері, процедуралары 

жəне технологиялары əр түрлі салада, сондай-ақ білім беру саласына да кең түрде ендірілуде. Барлық 

əлемде  білім  беру  саласында  құрамына  ақпараттық  жаңа  технологияларды  ендіруге,  адамзаттық 

ресурстарды  тиімді  орналастыруға,  басқару  шешімдерін  қабылдауда  тəуекелдерді  бағалауға, 

жаңалықтардың  тиімділігін  жоспарлауға  мүмкіндік  беретін  мониторинг,  бенчмаркинг,  əлеуметтік-

экономикалық  жүйелердің  дамуын  стратегиялық  басқару  артықшылықтары  жəне  жүйелік  амалдар 

кіретін басқару теориясының парадигмасы нығайтылуда. 



жүктеу 9,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   207




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау