232
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018ж
ыл
«Білім мөлшерім, өмір соқпағым, шет жұрттың әдеби қазынасымен танысуға әлі
мүмкіндік бермей келеді» деуіне қарағанда, әлі де болса өзіне қанағаттанбағандығын
байқаймыз. Дегенмен, Ілиястың сол тұста өзінің хал- қадірінше әлемдік әдебиеттен хабардар
болған төмендегі деректер жоққа шығармайды.
Ол кітаптар XIX ғасырда жарық көрген озық ойлы авторлары Л.Н.Толстойдың
«Семья», «Бақыт неде?», Салтыков–Щедринның он екі томдық жинағы, сол сияқты И.А.
Гончаровтың, А.П. Чеховтың, И.С. Тургеневтің, К.С. Григоровичтың, М.А. Лесковтың, В.А.
Жуковскийдің, А.К. Шиллер-Михайловтың, Ф.М. Достоевскийдің, В.Г.Белинскийдің т.б.
ақын –жазушылардың шығармаларының толық жинақтары болған. Сонымен қатар XIX
ғасырдың аяғына дейін және ХХ ғасырдың алғашқы он жылы ішінде орыс тіліне аударылып
үлгерген әлемдік әдебиет өкілдерінің де шығармалары көп кездескен. Мысалы, Г. Гейненың
алты томдық жинағы, сол сияқты Вальтер Скоттың он төрт томдық жинағы, М.Сервантестың
«Дон-Кихоты», Фердоусидың «Сохрабтың тарихы», А.Доденнің повестері мен әңгімелері,
бір ғана Ж.Вернның шығармаларынан жиырма төрт кітап болған .
Сөйтіп мұсылман дінін уағыздауға арналған Қайнар құмындағы мешіт әлемдік
әдебиеттің асыл қоймасы болып шыққан. Мұны судан сүзіп ішкен тума талант Ілияс әлемдік
әдебиеттің түрлі әсем үлгілерін өз қолына ұстап, өнегесінен үйренген, еркінше оқып, еміне
сусындаған.
Қысқасы, Ілиястың көсемсөзші ретінде тұңғыш шыққан жыр жинағының жайы солай
болса, бұл оқиға оқу бітіріп келген жастың кейінгі қалам сілтесіне ешбір нұқсан келтірген
жоқ. Керісінше, қайта өршеленіп, поэзия өлкесіне батыл қадам жасауына ықпал етеді. Сағат
санап өскен жаңа өмірдің әр қадам қарқынынан қалмай, қарымды, жақсы жыршысы болу
үшін өлең топтамаларын үдете жаза түседі.
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Дүйсенов М. Ілияс Жансүгіров. Монография. А.,1965.
2. Әбдірахманова Т. Ақын арманы. А., Жазушы. 1965.
3. Әдеби мұра және оны зерттеу.- А.,1961.
4. Әуезов М.Әдебиет тарихы.- А.,1991.
5. Әуезов М. Әр жылдар ойлары. А.,1959.
6. Иманғазинов М. Жан қайығын жарға ұрдым. А.,1994.
7. Иманғазинов М.Ілияс прозасындағы дәуір дидары. Т.,2000ж.
8. Иманғазинов М. Ілияс Жансүгіров. Монография. А., ҚазҰУ.2004.
УДК 340
ОСОБЕННОСТИ КОНСТИТУЦИОННОГО СТРОИТЕЛЬСТВА СУВЕРЕННОГО
КАЗАХСТАНА
Чукмаитов Д.С., Джакаева Д.
Жетысуский государственный университет им. И. Жансугурова, г. Талдыкорган,
zhgu.edu.kz
Бұл мақалада тәуелсіз Қазақстанда құқықтық мемлекет және азаматтық қоғамның
қалыптасуы мен дамуының ерекшеліктері қарастырылған. Сондай-ақ,алғашқы тәуелсіздігін
алған кездегі Қазақстанның тарихи даму аспектілері зерттелген.
Кілттік сөздер: Қазақстан, тәуелсіздік, құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам,
Конституция.
В данной статье рассмотрены особенности становления суверенного государства и
особенности развития правового государства и гражданского общества. А также
233
«ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНЕ ЕНДІРУ-САПАЛЫ БІЛІМ НЕГІЗІ»
атты аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары
16 ақпан 2018 жыл
исторические аспекты развития Казахстана в первые годы после приобретения
независимости.
Ключевые слова: Казахстан, независимость, суверенитет, правовое государство,
гражданское общество, Конституция.
In this article, considered specifics formation of a sovereign state and the features of the
development of the rule of law and civil society are examined. And also historical aspects of the
development of Kazakhstan in the first years after independence.
Key words: Kazakhstan, independence, sovereignty, rule of law, civil society, Constitution.
В истории современного Казахстана есть одна дата, которая не сравнима ни с чем. Это
день суверенитета, появления нового независимого государства Республики Казахстан,
гражданами которой мы являемся. 25 октября 1990 года – день суверенитета, который стал
переломным в Казахстанской истории. Первым основополагающим законодательным актом
страны стала Декларация государственного суверенитета. Это правовой, политический и
идеологический документ, отражающий основные принципы общественности, прав и свобод
человека, собственности, политического плюрализма и разделения власти. Эти
фундаментальные положения легли в основу Конституции. Спустя год, 16 декабря 1991 года, в
Казахстане был принят Конституционный Закон «О независимости в Республике Казахстан», в
преамбуле которого написано: «Верховный Совет Республики Казахстан, выражая волю
народа Казахстана, признавая приоритет прав и свобод личности, закреплённых во Всеобщей
декларации прав человека, подтверждая право казахской нации на самоопределение, исходя из
решимости создания гражданского общества и правового государства, торжественно
провозглашает о государственной независимости Республики Казахстан» [1]. Развивая
ключевые идеи Декларации о государственном суверенитете, Конституционный Закон
однозначно закрепил, что Республика Казахстан отныне строит свои взаимоотношения со
всеми государствами на принципах международного права, как и подобает независимому
государству. Впервые было установлено единое казахстанское гражданство. Узаконивалось
провозглашенное Декларацией многообразие форм собственности, принцип разделения
государственной власти на законодательную, исполнительную и судебную, закреплялся курс
государства на самостоятельную экономическую систему со своей финансово-кредитной,
налоговой и таможенной политикой. Для защиты независимости и территориальной
целостности Республики Казахстан Конституционный Закон также впервые предусматривал
создание собственных Вооруженных сил. Новым, по сравнению с нормами Декларации
явилось то, что высшим органом судебной защиты Конституции признавался
Конституционный Суд Республики Казахстан. По существу этот Закон стал Временной
Конституцией независимого Казахстана на законодательном этапе становления его
суверенитета де-юре, т.к. нормы Конституции Казахской ССР 1978 г. и иных законодательных
актов признавались действующими на территории Республики, поскольку они не
противоречили Конституционному Закону от 16 декабря 1991 г. Само же его содержание было
непосредственно положено в основу Конституции Республики Казахстан 1993 г. Принятие
Конституции РК 28 января 1993 года стало определенным этапом в становлении
демократической государственности Казахстана. Однако данный документ не предусматривал
действенного механизма по разрешению конфликтных ситуации, между ветвями власти, что
непосредственно отразилось на последующем политико-конституционном развитии
Республики Казахстан. В декабре 1993 года Верховный Совет Казахской ССР XII созыва был
самораспущен, не доработав до окончания своего срока полномочий. Процесс самороспуска
был ускорен противоречием реализации на местах принципа разделения властей. 7 марта 1994
года состоялись выборы в Верховный Совет XIII созыва, которые проходили в соответствии с
новым Кодексом о выборах в Республике Казахстан. Правовая основа выборов, сам
избирательный процесс получили неоднозначную оценку. 6 апреля 1995 года
Конституционный Суд Республики Казахстан принял постановление «О не легитимности
Верховного Совета Республики Казахстан, избранного 7 марта 1994 года». Согласно этому
Достарыңызбен бөлісу: |
