Ата-ананың қолынан келмейтін іс болмайды

38
Ата-ананың қолынан келмейтін іс болмайды
түрлерін байқап көреміз: роликпен, конькимен, тау шаңғысымен сы-
рғанаймыз, Еспелі арнаның бойымен жүгіреміз.
Біздің  бүкіл  отбасымыз  «Барыс»  хоккей  клубының  белсенді 
жанкүйеріне айналды. Біз бұл клубтың Астанадағы барлық ойында-
рына  баруға  тырысамыз,  ондайда  Әлімжан  мен  Дәулет  бөкебайла-
рын бұлғап, тарсылдақтар атып, сүйікті командасы үшін жандары қал-
май жанкүйер болады.
Хоккей ойындарын көргеннің арқасында болар, ұлдарда конькиге 
деген әуестік пайда болды. Осы талпынысты қолдау үшін, біз «Алау» 
Мұз сарайына жиі барып тұрамыз. Менің бір жағымды естелігім, мек-
тебіміздің дене тәрбиесінің мұғалімі ұлдарымыздың конькимен сы-
рғанап жүргенін көріп өте таңғалды: «Мұздың үстінде сендер еденнің 
үстіндегіден  әлдеқайда  жақсы  көрінесіңдер».  Ол  топ  жинап  жатқан 
«Алаудың» жаттықтырушысына қоңырау шалды, бірақ, өкінішке қа-
рай,  менің  ұлдарымды  қабылдамады,  басшылық  диагноздан  қо-
рықты.  Алайда,  біз  түңілмейміз,  мен  бізбен  айналыса  алатын  жат-
тықтырушы табамыз деп үміттенемін. 
Ермек пен спорттан басқа, Әлімжан мен Дәулеттің үй міндеттерінің 
белгілі бір тізбесі бар – балалар шаңды сүртеді, раковиналарды, айна-
ларды жуады, қоқысты шығарады, шаңсорғышпен жинайды, жақын 
жердегі  дүкенге  жүгіреді.  Оған  қоса,  олар  шұлықтарын  жуа  алады 
және жейделері мен бет орамалдарын үтіктейді.
Кенжеміз Дәулет аспаздық өнерге өте қызығады. Қазір мен оған 
рецепт  беремін,  ал  ол  барлық  қажетті  ингредиенттерді  өзі  табады 
және  алады,  қамыр  илейді.  Ал  Әлімжан  ас  дайындаудың  барысын 
бақылағанды көбірек ұнатады. Міне осындай шағын ғана күнделікті 
нәрселер өз балаң үшін қуаныш пен мақтаныштың көзі бола алады. 
Биыл Дәулет 4-ші сыныпты, ал Әлімжан – 6-шы сыныпты бітірді, 
арнайы мектепте олар 9-шы сыныпқа дейін қоса оқитын болады. Мен 
ол уақытқа қарай олар үшін әлдебір жаңа мүмкіндіктер пайда болар 
деп өте үміттенемін, өмір бір орында тұрмайды емес пе.
Біздің бүгінгі ұстанымымыз: «Сену үшін көрудің керегі жоқ. Көру 
үшін сену керек».
Ал ата-аналарға мына мысалды айтып бергім келеді:
Көшеде  мен  жалаңаш  баланы  көрдім.  Оның  қарны  аш  және 
суықтан бүрсеңдеп тұрды. Мен ызаланып, Құдайға былай дедім:
–  Неге  Сен  бұған  жол  бересің?  Неге  Сен  ештеңе  жасамайсың? 
Құдай оған былай деп жауап берді:
– Мен ол үшін бірдеңе жасадым. Мен сені жараттым.

39
«Жетістік тарихы» кітабы
БІз ШеКТеУ ҚОйғАН ЖОҚпЫз
Владимир Холод түсірген фотосурет
Ақжан Кәрім мен оның ата-анасы Нұрлан Кәрімұлы және 
Күліхан Мұрзабекқызы Мәженовтер Солтүстік Қазақстан 
облысының Мамлют ауданының Леденево селосында тұрады. 
Ақжан Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетін 
бітірген, қазір ол «АРДОС – жүрек» мүгедектер бірлестігі» ЗТБ 
директоры болып табылады. Бізбен әңгімеге үшеуі де қатысты.
Мамасы
Мен  өзіміздің  облыс  орталығында  босандым,  оның  алдында  УДЗ 
менде егіз болатынын көрсетті. Ақжан мен Ержан шала туды. Ержан он 
бес минутқа үлкен, ол бөксесімен алға шықты, ал Акжанда көлденең 
алдын ала жату болды. 
Босану өте қиын болды. Туғаннан кейін ұлдар салмақ жинағанша 
ауруханада жатты.
Ақжанда босану жарақаты, миға қан кету, ОЖЖ бұзылуы болды. Ау-
руханада дәрігерлер екі баладан да пункция алыпты, ал маған ештеңе 
айтпаған. Ақжанда процедура сәтсіз өтті, тәрізі, жұлынын зақымдаған 

40
Ата-ананың қолынан келмейтін іс болмайды
болу керек. Шала туған нәрестелердің бөлімшесінде оған жүйе қойды, 
бала күрт нашарлады, бір апта бойы жан сақтау бөлімшесінде болды. 
Содан  кейін  Петропавлда  невропатологқа  қаралып  жүрдік.  Дәрігер 
ұлымыз 3 жасында жүреді дейтін, ал онысы болмаған соң, қолын жай-
ды: «Демек, мен қателестім».
Бізге БЦР диагнозы қойылды.
5 жасынан бастап Ақжан мүгедектікте, алдымен итарбамен, қазір 
балдақпен жүреді, бірақ ол ылғи да белсенді болды. Мен ұлымды дәр-
менсіз адам ретінде қабылдамауды үйрендім. Ол велосипедті жақсы 
тебеді.  Бізде  ересектерге  арналған  үш  дөңгелекті  велосипедтер  жоқ 
қой, Акжанға «Балдырған» кішкентай болып қалған уақытта, біздің па-
па-инженер ол үшін оның бойы мен мүмкіндіктеріне орай арнайы ве-
лосипед ойлап тапты. Содан кейін ұлымыз есейген шақта тағы біреуін 
жасады. Ол онымен барлық жерлерге – өзенге шомылуға, балық аула-
уға, базарға баратын, қыздарды серуендетті. Бір рет базарда, Ақжанды 
велосипедтің үстінде көрген біреу «Сендер ат мініп келмеген екенсің-
дер!», - деді. Мен «Керек болса, келеміз», - деп жауап бердім.
Папасы  оны  машина  жүргізуге  де  үйретті,  бірақ  Акжан  емтихан 
тапсыра алмайды, қолмен басқаратын машина керек, ал біздің аудан-
ның жол полициясында ондай жоқ.
Біз оның қимылдарын ешқашанда шектеген жоқпыз. Және ағайын-
дылардың арасында айырмашылық жасамадық, Ержанда не болса, ол 
Ақжанда да болды. Жорыққа, концертке барғың келе ме – жарайды. 
Оны жай қолымызға көтеріп апаратынбыз. Мектепке ол біздің ауылда 
барды. 1-ші сыныптан 4-ші сыныпқа дейін мен оны мектепке көтеріп 
апаратынмын  және  сабақта  оның  қасында  отырдым,  көмектестім 
(оның  қолдарының  моторикасы  бұзылған),  және  еріккендіктен  емес, 
ұлымның  оқуға  ынтасы  зор  болғандықтан  осылай  жасадым.  Мұндай 
балаға  қалай  көмектеспейсің!  Күлкісін,  жанарында  от  жанғанын,  қу-
анғанын көресің де, көмектескің келеді.
4-ші сыныпта мектебіміздің директоры Татьяна Алексеевна Демина 
бізге Петропавлда Шамиль Тауфикович  Шақшақбаев ашқан интернат 
туралы айтып, жоғарғы білім алуға мүмкіндік болуы үшін, сонда баруға 
кеңес  берді.  Мінездеме  берді.  Бұл  қиын  шешім  болды.  Әжесі  қарсы 
шықты, ол «Сендер оны тапсырғыларың келеді!», - деп жыларман бол-
ды. Бірақ Ақжан оқығысы келді. ПМПБ өтіп, жолдама алдық. Ұлым жеті 
жыл интернатта тұрып, № 13 мектепте оқыды. Әр апта сайын, ештеңеге 
де қарамастан (әкесі жұмыс істейтін, Петропавлға бару үшін уақыт табу 
оңай  болмайтын),  біз  оны  демалыс  күндері  үйге  алып  келіп  жүрдік.