Аширбаев и. Е., Кокаев б. К

39 
D.S.
Rp.: Glucosi 4.0 
Aquae destillatae ad 20,0 
M.f. solutio. Sterilisetur! 
D.S. 
 
 
Тұнбаларды дайындау. 
Әсер ететін негізін шығару үшін өсімдік 
жинағын майда етіп ұнтақтап, елейді. Қажетті мөлшерде өлшеп алып, 
оны 
инфундир аспабына
, ал ол жоқ болса – берік жабылған фарфор 
немесе шыны ыдысқа салады, оның үстіне керекті мөлшерде салқын су 
құйып, ыдысты мықтап жауып, су немесе бу моншасында 15 минут бойы 
тұндырады. Содан кейін оны су моншасынан шығарып, суытады; суытылған 
тұнбаны дәкі немесе кенеп арқылы сүзеді; қойыртпақ қалдықты сығып, 
сығындыны тағы да сүзеді. Тұнбалардың мөлшері көрсетілген мөлшерден 
кем болған жағдайда, сығылған материалды дистилденген сумен шайып, 
шайындымен кем мөлшерін толқтырады. Тұнбаларға оның ішінде еритін 
басқа да дәрілік заттарды қосуға болады: бұл жағдайда микстура пайда 
болады, өйткені оның негізі су емес, тұнба болады. 
а б
в 
11- 
сурет. 
Тұнба дайындауға арналған инфундир аспабы 
а- инфундир аспабы; в- инфундир аспабының нобайы; в- инфундирка 
Қайнатпа дайындау
үшін өсімдік жинағына салқын су қосып, су 
немесе бу моншада 30 минут бойы тұндырып, ыстық күйінде сүзеді. 
Бұдан әрі жүргізілетін үдеріс тұнба жасағандағыдай жүргізіледі. 
Майлы эмульсия дайындау. 
Керекті мөлшерде эмульгатор өлшеп алып, 
оны келіге (ступка) салады. Фарфорға немесе басқа осыған қолайлы 
ыдысқа өлшеп алып аз ғана су құяды, судың бетіне майдың керекті мөлшерін 
қосып қалқытады. Содан кейін осының барлығын жылдам келіге (ступка) 

40 
құйып, келсаппен (пестик) үйкеген уақытта тысырлап шытынайтын, қаймақ 
тәрізді зат пайда болғанша үйкеп араластырады. Осылай, майы біркелкі суда 
араласқан алғашқы эмульсия алынады. Мұндай зат алынбаған жағдайда 
эмульгатор қосқан жөн. Содан кейін жайлап, майды өлшеген кезде алынған 
судың мөлшерін шегеріп тастап, шамалап су қосады да, бұл сұйықты 
әрдайым келсаппен араластырады. Пайда болған сұйық бетінде май 
түйіршіктері жоқ, сүт тәрізді болуы керек; оны шыны ыдысқа немесе 
құмыраға құйып, тығындап оған сәйкес жапсырма жапсырады. 
Майлы эмульсия ішке, сирегірек сыртқа қолдану үшін тағайындалады. 
Эмульсиялар 1-2 күнге жететіндей мөлшерде дайындалады; оларды салқын 
жерде сақтап, қолданар алдында міндетті түрде шайқау керек. 
Басқа заттар эмульсияларға пайдалану кезінде қосылады. Мысалы: суда 
еритін заттарды алдымен судың қажетті мөлшерінде, ал майда еритін 
заттарды май салынған келіде ерітеді. Содан кейін эмульгатор қосып, 
эмульсияны көрсетілген тәсілмен дайындайды. Май мен суда ерімейтін 
заттарды алдын ала келіде эмульгатормен араластыру керек. 
Майлы эмульсиялар тағайындау арқылы ветеринар дәрілік заттардың 
тітіркендіргіш әсерін бәсеңдетеді, олардың ұнамсыз дәмі мен иісін басады, 
ерімейтін заттардың біркелкі араласуын көздейді, сөйтіп оларды дәл 
мөлшерлеуге тырысады: эмульсия формасында дәрілік заттарды беру 
нәтижесінде қою майларды қабылдау оңайлап, оған қосылған заттардың сіңуі 
жылдамдайды. Қандай эмульсия қанша мөлшерде керек екендігі көрсетіледі. 
Майлы эмульсияларға көбінесе қарапайым рецепт жазылады. 
Микстура даярлау. Ерітінділерді даярлаумен бірдей, олардың 
айырмашылығы мынада: ерітінділер сүзіледі, ал микстуралар сүзілмейді. Аз 
мөлшерлі еріткіште оңай еритін затты ерітіп, содан кейін нашар еритін және 
ерімейтін заттарды біртіндеп қосады. Егер микстураның құрамына күшті 
әсер ететін заттар енсе, оларды ең алдымен ерітеді. Әдетте шыны ыдысқа 
құйып, ал ерімейтін заттар кездессе, келіге салып ұсақтайды. Микстура 
құрамына кіретін өсімдік жинағын жақсылап ұнтақтап кейіннен еріткішке 
қосады. Спиртті тұнбаларды сумен араластырғанда әуелі оларды суға қосу 
керек: тұнба пайда болатындықтан, керісінше жасауға болмайды. 
Микстуралардың құрамына тұндырмалар, шырыштар, глицерин, шырындар 
кірген жағдайда, алдымен тұнбалармен араластырады, содан кейін қоспаны 
біртіндеп суға немесе сулы ерітінділерге қосады.

жүктеу 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: