25
Сурет 9. Прототиптеу әдісімен іскерлік қосымшаларды құру схемасы
Кез-келген АЖО-ны құру принциптері жалпы болу керек:
1.
жүйелік;
2.
иілгіштік;
3.
тұрақтылық;
4.
тиімділік.
Жүйелік. АЖО-нын функционалды белгілеуі бар жүйе құрылымы
ретінде қарастыру керек.
Иілгіштік. Жүйе ішкі жүйелердің құру модульдігіне және олардың
элементтерні стандарттауға ыңғайланған.
2. Ақпараттық
жүйенің прототипін
дамыту
Жүйелік аналитиктер мен пайдаланушылар
программалық дестелер көмегімен келесілерді құрады:
1. Құжаттар мен операциялар тізімі көрсетілген
пайдаланушылар менюі
2. Мәліметтерді енгізу экраны,
3. Басылымдар формалары,
4. Хабарламалар формалары,
5. Енгізу-шығару бойынша сұхбаттардың
программалық модульдері мен процедуралыры
6. Басқа функциялар мен пайдаланушылардың
өзара әсері процедуралары мен программалық
модульдері
Ақпараттық жүйенің құрылған прототипі
қолданылады, тексеріледі, пайдаланушының
талаптарын толық қанағаттандырғанға дейін
бағаланады.
Егер қажет болса, барлық объектілер мен
процестердің құжаттары электрондық және баспа
түрінде бар болғандықтан, аяқталған ақпараттық
жүйе оның кез келген элементінде қайта өңделеді
Жүйеге қойылатын талаптардан, пайдаланушылар
өзінің ақпараттық қажеттіліктерін және мәліметтерді
жинау тәсілдерін анықтайды. Одан кейін олар
ақпараттық жүйенің бірнеше байқау шешімдерін
жүзеге асыру жолдарын немесе қызметтерін ұсынады
(жүйелік аналитиктер консультациясының көмегімен)
1. Енгізу, шығару,
өңдеу бойынша
пайдаланушының
талаптарын анықтау
3. Құрылған
прототиптің талапқа
тексеру
Қолдау циклы
4. Ақпараттық жүйені
қолдану және қолдау
Прототиптеу циклы
26
Тұрақтылық. АЖО-ның жүйесі ішкі және сыртқы факторларға әсер
етуіне қарамастан негізгі функцияларды орындау керек. Бұл дегеніміз, оның
бөлек бөлімдерінде болған кідірістерді жылдам жойып, жүйенің жұмыс
істеуін тез орнату.
АЖО-ның тиімділігі жүйені пайдалану және құру шығындары туралы
айтылып кеткен, жоғарыда келтірілген принциптердің іске асырылу
деңгейінің интегралдық көрсеткіш ретінде қарастыруға болады.
Өндірістік кәсіпорындарда АЖО-ның шешімін қабылдау, берілгендерді
өңдеу, басқару, жоспарлау, құралы ретінде негізгі құрылымдық
автоматтандырылыған басқару жүйесі болып табылады. АЖО- бұл нақты
маманға бағытталған (администратор, экономист, инженер, архитерктор,
дәрігер, мұғалім, зерттеуші, кітапханашы және т.б. көптеген) арнайы жүйе,
программалық жасақтау және техникалық құралдар жиыны[20].
Сонымен қатар, АЖО-ның кез-келген «қызметке» бірнеше жалпы
талаптар қоюға болады, оны құру кезінде қамтамасыздандыру керек:
5.
ақпаратты өңдеу құралдарының бар болуы;
6.
сұхбатты (интерактивті) тәртіпте жұмыс істеу мүмкіндігі;
7.
эргономиканың негізгі талаптарын орындау: операторлар
арасындағы функцияларды рационалды бөлу, жұмыстың ыңғайлы
талаптарын құру, АЖО-ның конструкциясының ыңғайлылығы адам-
оператордың психологиялық факторларының есебі, АЖО-ның
элементтернің түсі және т.б.
8.
АЖО жүйесінде жұмыс істейтін жоғары деңгейлі және
сенімді болып келеді. ДК жеткілікті;
9.
Программалық жасақтау;
10.
Рутиндық процесстерді автоматтандырудың максималдың
деңгейі.
АЖО-ның құрылымы техникалық, ақпараттық, программалық және
ұйымдастырушылық ішкі жүйелер жиынынан тұрады.
Техникалық ішкі жүйе туралы жоғарыда айтылып кеткен. АЖО-ның
тікелей құрайтын техникалық құралдар жиыны, басқа АЖО-мен байланыс
құралдарын қосу керек, сонымен қатар басқа да байланыс құралдары
(телефон, телекс, телефакс)[21].
Ақпараттық ішкі жүйелерге дискілік жинақтауыштардағы локалды
берілгендер базасында сақталатын ақпарттар массиві жатады. Осы жерге
берілгендер базасын басқару жүйелерде жатады.
Программалық
жасақтауға
операциондық
жүйелер,
сервистік
программалар, қолданушының стандартты программалары және қолданбалы
программалар пакеті енгізіледі. Сонымен қатар, шектеулі қажеттілік бойынша
программалық жасақтауға графикалық ақпаратпен жұмыс істеу үшін
программалр пакеті кіреді.
АЖО-ның ұйымдастырушылық жасақтауы өзінің мақсаты ретінде
олардың жұмыс істеуін, дамуын, кадрлар дайындалуын ұйымдастыру.
27
АЖО-нын жобалау әдістемесі оның жұмыс істеу әдістемесімен
байланысты емес, өйткені дамушы АЖО жұмыс істеуі оның даму
мүмкіндіктерін қолданушы алдын алады.
1.3 Ақпараттық жүйелер ресурстарының сипаттамасы мен жіктелуі
Бұл тақырыптың оқу мақсаты ақпараттық жүйе ресурстарын
халықаралық саудаға арналып стандартталған жұмыс істейтін жүйе
анықтамаларымен танысу.
Ақпараттық жүйелердің ресурстары.Ақпарарттық жүйені матрицалық
көрсету екі түрлі элементтің жинағын бейнелейді: процесстер (енгізу, өңдеу,
шығару, сақтау, бақылау) және ресурстар (қондырғылар, программалар,
деректер, адамдар, өнімдер). Нақты жағдайда Менеджменттің ақпараттық
жүйесімен (МАЖ) адамдар жұмыс істейді. Олар қондырғыларға деректерді
енгізеді және ақпаратты (жүйе өнімін) қолданады.
МАЖ – бұл адамдық-машиналық жүйе (сурет10).
Сурет 10. Ақырғы пайдаланушының ақпараттық жүйесі (АПАЖ)
концепциясы
МАЖ жұмыс адамдардың екі түрлі ресурсынсыз – ақырғы пайдаланушы
(менеджер) және консультант (жүйелік аналитик, программист, инженер)
жұмыс істеуі мүмкін емес. Адамдар жүйенің басқа барлық ресурстарын
-Қолданбалы
дестелер
- 4-ші буын тілдері
Қосымшаларды құру
дестелері
Программалар
Телекоммуникациялар
Жергілікті желі сервері
Бөлімше
микрокомпьютері
Корпорация
суперкомпьютері
1. дербес
2. жұмыс топтары
3. корпорациялар
4. сыртқы
Мәліметтер
базасы
Ақырғы
пайдаланушы
ДК
Ақпараттық-
есептеуіш бөлімнен
консультант
