16
1. Мәселені,
мүмкіндікті немесе
қозғаушы
күштерді
анықтау
Басты мәселені немесе мүмкіндікті келесіәрекеттер
көмегімен анықтау қажет:
- жүйені және оны қоршаған ортасын сипаттау;
- ұйымдасқан ішкі жүйелер мен оның элементтерінің
әсерін анықтау;
- мақсаттарды, стандарттарды, шектеулерді анықтау.
2. Мәселені қою
Қысқаша басты мәселелерді немесе фирманың
немесе мекеменің сәтті мүмкіндіктерін қысқаша
сипаттау.
3. Мәселенің
байқау
шешімдерін
анықтау
Қойылған мәселенің бірнеше байқау шешімдерін
сипаттау.
4.
Мәселеніңбайқау
шешімдерін
бағалау
Мәселенің
байқау
шешімдерін
бағалау
кретерийлерін, сонымен бірге әрбір шешімнің
артықшылықтары
мен
кемшіліктерін
қарастырып, салыстыра отырып бағалау
5.
Шешімдітаңдауды
ң негізгі себептері
Ең дұрыс деп есептеген шешімді таңдап, оны
таңдаудың себептерін сипаттау
6. Жобалық
ұсыныстар(жаңа
жүйені құру
жоспары)
Шешімді жүзеге асыру үшін бұрынғы АЖ жетілдіру
немесе жаңасын құру жобасын ұсыну. Бұл кезде
жүйені талдау құралдары мен жобалау саймандарын
(мысалы блок-схема, кестелер) қолдану керек.
7. Жаңа жүйені
ендіру жоспары
Шешімді ендіру шаралары жоспарын құрып ұсыну.
17
Сурет 3. Жүйелік негіздеу әдістемесі негізінде іскерлік мәселелерді шешудің
жеке сатыларының мазмұны мен реттілік схемасы
3. Менеджменттің ақпараттық жүйені құрстыру циклы. Жүйені дамыту
циклы зерттеу, талдау, жобалау, қолданысқа енгізу, сүйемелдеу сатыларын
қамтиды.
Қосымшаны жасаудың әрбір сатысы сатының тұтас өнімін жасаумен
аяқталады. Сурет 4циклдың барлық сатыларының өнімдерін көруге болады.
Сатылар Нәтижесі
Сурет 4. Жүйені құру сатылары мен нәтижелері
Жүйелік зерттеу сатысында жүйені тарату мүмкіндіктері жөнінде
қорытынды қалыптасуы тиіс. Ол үшін мынадай маңызды сұрақтарды
қарастыру қажет:
- шын мәнінде мәселе бар ма, әлде мәселелік емес байқаулар бар болар;
- жаңа ақпараттық жүйені құру керек пе?
- шын мәнінде оны тарату қажет пе?
Басшылықтың қолдауымен жұмысты жүргізу жоспары жасалуы қажет.
Жүйелік талдау сатысы болашақ жүйеге функциональдық талаптарды
қалыптастыру мақсатын қояды. Сатының өнімі «Жүйеге қойылатын талаптар»
құжаты болып саналады. Мұнда ақырғы пайдаланушылардың ақпараттық
қажеттіліктері, қоршаған ортаға әсері, бар ақпараттық жүйенің маңызы
зерттеледі. Талаптар анықталып, жүйе бойынша толық ғана емес, жеке
ресурстар, сондай-ақ жеке ақпараттық процестер бойынша құжаттандырылуы
тиіс.
Жүйелік жобалау сатысы ақпараттық жүйенің әрбір элементі бойынша
бөліктік спецификация құрумен аяқталады. Жабдықтар, программалық
қамтамасыз ету, мамандар, деректер ресурсы, ақпараттық өнімдер
спецификациясы құрылады [12].
1.Жүйелік зерттеу
2. Жүйелікталдау
3. Жүйелік жобалау
4. Жүйелікендіру
5. Жүйелікэксплуатация
Жүйеніжүзеге асырумүмкіндігі
жөніндеқорытынды
осуществимости системы
Жүйеспецификациясы
Жүйеге қойылатын талаптар
Жүйеніңжұмысқабылеттілігі
Жақсартылғанжүйе
18
Ендіру сатысы жүйенің жұмыс қабылеттілігін құрумен аяқталады. Бұл
сатыда келесі шаралар орындалады:
- жабдық табылып, орнатылады;
- жүйені тестілеу жүргізіледі;
- мамандарды үйрету жүргізіледі;
- жаңа жүйеге көшу жүзеге асады.
Жаңа жүйені ендіру кезінде деректерді өңдеудің ескі технологиясы
сақталуына байланысты ендірудің екі нұсқасы бар: ескі әдіспен жұмысты
қайталау, қайталаусыз.
Қайталаумен ендіру жаңа жүйенің жүрмей қалуы немесе басқа да,
келеңсіз жағдайлар кезінде анағұрлым сенімдірек болады. Әйтсе де, бұл нұсқа
деректерді екі рет өңдеу технолгиясына қосымша шығындарды талап етеді.
Егер жүйені ендіру кезінде бірінші приоритет клиенттерді қамтамасыз ету
сапасын сақтап және төмендетпейтін болса, онда қайталаумен ендіруді
шығынға қарамай қабылдаған абзал. Егер бірінші приоритет – қалдықтарды
төмендету болса, онда қайталаусыз нұсқаны таңдаған дұрыс. Соңғы жағдайда
дер кезінде жабдықтарды тестілеп, қадағалау арқылы персоналды алдын-ала
үйрету қажет.
Жүйе жобасын ендіруді бірнеше құрылымдық бөлімдер үшін, жаңа
жүйеге ауысуды тізбектей, параллель және аралас әдіспен жүргізуге болады.
Тізбектей әдісте жоба әрбір бөлімге жекелей кезекпен ендіріледі.
Жобаны ендіруге кететін барлық уақыт көп. Алғашқы бөлімдерде байқалған
кемшіліктерді түзетіп, бірінші кезектегі емес бөлімдерге одан кейін ендіру
мүмкіндігі бар [13].
Параллель әдісте жоба барлық бөлімдерге бірмезгілде ендіріледі,
сондықтан мұнда уақыт аз болады да, түзетулер енгізу күрделеніп, бөлім
көбейген сайын ол да көбейе түседі.
Аралас әдіс компромистік және оңтайлы болып саналады. Мұнда жоба
алдымен бір-екі бөлімге ендіріледі, одан кейін, нәтижеге қарап, түзетулер
жасалып, жөнделген жоба бір мезгілде барлық бөлімдерге ендіріледі.
Жүйелік зерттеулер. Жүйелік зерттеулер сатысы келесі өңдеулерді
жасауда маңызды болып саналады. Жүйелік зерттеулер сатысы алдын ала
зерттеу сияқты келешектегі өңдеулер үшін өте маңызды болып саналады, ол
жұмыстың алдағы майданы үшін стратегиялық барлау ролін атқарады
(сурет5).
Кез-келген жүйелер үшін АЖ зерттеушілер жобасы келесі үш бөліктен
тұрады:
- жүйені жоспарлауға арналған стратегияны таңдау;
- жүзеге асыруды зерттеу;
- жүзеге асырылуы жөнінде есеп құру.
Нәтиже бойынша есеп келесілерді білдіреді::
- ұйымдастырылған жүзеге асыру;
- экономикалық жүзеге асыру;
- техникалық жүзеге асыру;
