АнЫҚтамалық энциклопЕдИя Алматы 2015 1-ТоМ



жүктеу 6,77 Mb.
Pdf просмотр
бет208/274
Дата01.01.2018
өлшемі6,77 Mb.
#6308
түріАнықтамалық
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   274

к

178

КАВИТАЦИЯ – КЮРИ НҮКТЕСІ



480

481


(процестердің) статистикалық теориясы, қатты денелердегі (диэлектриктердегі, 

металдардағы  және  жартылайөткізгіштердегі)  тасымалдау  құбылыстарының 

теориясы және заттар арқылы өткен шапшаң бөлшектерге байланысты магниттік 

үрдістердің кинетикасы және кинетикалық құбылыстардың теориясы енген. Осы 

кинетикаға айтылғандарға қоса кванттық сұйықтардағы тасымалдау үрдістерінің 

теориясы және де фазалық ауысулар да жатады.

Физикалық кинетикада тепе-теңсіз үрдістердегі (процестердегі) релакциялар 

уақытының  едәуір  айырмашылығы  пайдаланылады.  Мысалы,  бөлшектерден 

немесе квазибөлшектерден құралған газ үшін соқтығысулар аралығындағы еркін 

жол уақыты соқтығысу уақытынан әлдеқайда (∆t) ұзақ болады.

Егер еркін жол ұзындығының (l) жүйеге тән өлшемдеріне (L) қатынасы (яғни 

Кнудсен саны l/L) өте аз болмаса, физикалық кинетика сиретілген газдардағы 

тасымалдау құбылысын зерттеуге мүмкіндік береді.

КИНЕТИКАЛЫҚ ЭНЕРГИЯ – механикалық жүйе нүктелерінің қозғалыс 

жылдамдығы бойынша анықталатын энергия. Материалдық нүктенің кинетикалық 

энергиясы)  (Т)  оның  массасы  (m)  мен  жылдамдығының  (υ)  квадратының 

көбейтіндісінің жартысына тең, яғни Т = ²/2.

Механикалық  жүйенің  кинетикалық 

энергиясы сол жүйе құрамындағы нүктелердің 

кинетикалық энергияларының қосындысына 

тең: T = Σm



k

ݒ





/2

. Кинетикалық энергияны T 



Mݒ



/2+T

c

  түрінде  де  өрнектеуге  болады, 

мұндағы  М  –  бүкіл  жүйенің  массасы,  υ

c

 

–  масса  орталығының  жылдамдығы,  Т



с

  – 


жүйенің  массалар  орталығы  маңындағы 

қозғалысының  кинетикалық  энергиясы. 

Ілгерілемелі қозғалыс жасайтын қатты дененің 

кинетикалық энергиясы массасы сол дененің 

бүкіл массасына тең, материалдық нүктенің 

кинетикалық энергиясына тең.  

Жарық  жылдамдығымен  (с)  шамалас 

ш а п ш а ң д ы қ п е н   қ о з ғ а л ғ а н   д е н е н і ң 

кинетиекалық энергиясы: 

ܶ ൌ


݉

ܿ



ඥͳ െ ߭


Ȁܿ



െ ݉

ܿ



,

мұндағы m



0

 – нүктенің тыныштықтағы массасы, 

с – жарықтың вакуумдағы жылдамдығы, (m

0

c

2

 



– нүктенің тыныштықтағы энергиясы). Дене 

Кинетикалық  энергияның  потенциал- 

дық  энергияға  түрленуі.  Қозғалып  ке- 

ле  жатқан  арба  ілгішімен  сөредегі 

жүкке  байлаулы  жіптің  тұзағын  іліп 

әкетіп  жүкті  жоғары  көтеріп  барып 

тоқтайды.


КАВИТАЦИЯ – КЮРИ НҮКТЕСІ

480


481

к

178

төменгі жылдамдықпен қозғалғанда (υ<<с) оның кинетикалық энергиясы (Тm



0

υ

2

/2 



формуласы бойынша есептеледі. 

Кез келген  материалдық нысан (объект) қозғалғанда, ол кинетикалық энергияға 

ие. Газ молекулаларының әрқашан кинетикалық энергиясы болады, оған себеп ол 

молекулалар үздіксіз қозғалыста болады. Молекулалардың орташа кинетикалық 

энергиясының өлшеуіші газ температурасы болып табылады, әлгі молекулалар 

қаншалықты тез қозғалатын болса, температура да соншалықты жоғары болады. 

Газ  қысымы  да  молекулалардың  кинетикалық  энергиясына  тәуелді,  ол 

энергия газдың қозғалыс үрдісі (процесі) кезінде өзі орналасқан резервуардың 

қабырғаларымен  соқтығысатын  молекулаларының  санымен  және  оның 

энергиясымен анықталады.



КИРХГОФ  ЕРЕЖЕЛЕРІ  –  тұрақты  немесе 

квазитұрақты  токтың  тармақталған  тізбегіндегі  ток 

пен кернеуге арналған қатынастарды тұжырымдайтын 

ережелер.  Бұл  ережелерді  1847  жылы  неміс  физигі 

Густав 

Кирхгоф (1824 – 1887) ұсынған. Б і р і н ш і е р 

е ж е (а-сызба) зарядтың сақталу заңынан туындаған, 

ол  былай  тұжырымдалады:  бір  нүктеде  тоғысқан 

өткізгіштердегі токтардың (І



k

) алгебралық қосындысы 

нөлге тең, яғни 

෍ ܫ


ൌ Ͳ


௞ୀଵ


І

k

=

 

0, мұндағы l – түйінде (нүктеде) 

тоғысқан өткізгіштердің саны. Тармақталған тізбектің 

кем дегенде үш өткізгіш тоғысатын кез келген нүктесі 

т ү й і н деп аталған. Түйінге кіретін токтың бағыты 

оң  деп,  ал  одан  шығатын  токтың  бағыты  теріс  деп 

саналады. Е к і н ш і е р е ж е (б – сызба) өткізгіштердің 

тармақталған тізбегінің (k учаскесіндегі кедергісі – R

k

кез келген тәуелсіз тұйықталған контурының жеке бөліктеріндегі кернеулердің 



түсулерінің  (І

k

R

k

)  алгебралық  қосындысы,  осы  контурдағы  электр  қозғаушы 

күштердің (

ࣟ 

k

) алгебралық қосындысына тең: 

݉



ܴൌͳ

 l



k

R



݉



ܴൌͳ

ࣟ 

мұндағы m – тұйық контурдағы жеке бөліктердің саны (сызбада m = 3, 

ࣟ 

2 



= 0). 

Егер токтың бағыты контуры сағат тілінің жүрісінің бағытымен айналатын болса, 

ал  электр  қозғаушы  күші  (ЭҚК)  осы  айналу  бағыты  бойынша  потенциалды 

арттыратын болса, токтардың және электр қозғаушы күштің (ЭҚК) бағыттары 

оң деп есептеледі, қарама-қарсы бағыттар кезінде токтар мен ЭҚК теріс болып 

есептеледі. 

Кирхгофтың ережесі тұйық тізбектің әртүрлі учаскелеріне Ом заңын қолдану 

нәтижесінде шығады. Бұл ереже күрделі электр тізбегін есептеуге мүмкіндік береді, 




жүктеу 6,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   274




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау