Алматы экономика және статистика академиясы

46 
 
9.   Actions  Script    бӛлімдерінде    кадрларды   бӛлуді  қолдану. 
10. Әр  қабатқа обьектілерді біріктіріп қою. 
11. Бір обьектінің түрлі құралмен фондық түсітік эффектілерін ӛзгерту . 
12. web  –  safe      бірлік    политрасында    түстік    браузердің  айырылуын 
қолдану.  
13.   Library  компонентінде  кезкелген  обьектіні  тез  тауып  кӛлемін 
ӛзгертуге борлады. 
14. Бастапқы проектіге  жаңа проектіні қолдану. 
Web  сайтпен      Internet  –  те  программаны  ӛзгерту  үшін  кейде  
гипермәтіндік текстке HTML тілі қажет болады. 
     Flash  технологиясы  HTML  тілінің  орнына  таласқан  емес  ,  бірақ  толық 
роликтік парақты     Flash  - пен сформировать етуге болады.  
Қабаттық  көрініс.  Маркер  терезеде    бейнеленген  ағымдық  кадрды 
кӛрсетеді.  Қандай  да  бір  кадрды  сілтегенгенде  маркер  оған  автоматты  турде 
орналасады. 
    Қабаттар        -  қабаттар  тізбегінің  сол  жағында  орналасады.  ОЛның  астында 
қабаттарды  қосуға,  алып  тастауға  мүмкіндік  беретін  түймешіктер  бар.  Әрбір 
қабатты кӛрінбейтін   етуге және оны редакциялауға тыйым салуға болады.  
     Кадрлар  шкаласы  –  сіз  қарапайым  және  шешуші  кадрларды  қосу  және 
алып  тастау  мүмкіндігіңіз  бар.  Егер  қандай  да  бір  кадрда  контекстік  мәзірді 
шақырсақ  (тышқанның  оң  пернесін  басу  арқылы)  сіз  жасауға  болатын 
әрекеттер  тізбегін  кӛресіз.  Шкалада  шешуші  болып  табылатын  (мұндай 
кадрлар  қара  дӛңгелектермен  орналасады)  әрекеті  («а»  әріпі)  немесе 
белгісі(қызыл  жалау  онан  соң  белгінің  оты)  бар  кадрланр  туралы  ақпарат 
кӛрінеді. Түс те кадрлардың түрі туралы айтады. Сұр түс бұл шешуші кадрды 
(кeyframe)  дәлме  дәл  қайтайталайтын  кадрлар.  Кӛкшіл  не  жасыл  түс 
кадрлардың    Flash  –пен  басқарылғаны  туралы  айтады  және  ақырында,  ақ 
немесе босжолақ кеңістік бұл кадрларда ештеңе жоқ  екенін білдіреді.  
    Көлеңкемен  басқару  түймешіктері  –  бұл  алдынғы  және  кейінгі 
кадрлардың  арасындағы  айырмашылықты  кӛру  үшін,  кӛршілес  кадрларды 
калька  арқылы  бейнелеуге  мүмкіндік беретін  түймешіктер.  Мұндай  бейненің 
тереңдігі маркердің екі жағынан беруге болады. 
 
Негізгі әдебиеттер: 1 нег. [101-121] , 2 нег.  [201-216] 
Бақылау сҧрақтары:  
1. Macromedia  Flash  командалары.  
2. Macromedia  Flash –тің принциптері.  
3. Қабаттық кӛрініс деген не?  
4. Кадрлар шкаласы деген не?  
5. Кӛлеңкемен басқару түймешіктері  деген не?  
 
 
 

47 
 
Дәріс 4. 
Flash MX-те  жҧмыс жасау мҥмкіндігі 
 
Macromedia 
фирмасы  SWF  форматын  қолайлы  құралдармен, 
қарапайымдылықпен 
жабдықтағандықтан, 
аталмыш 
формат 
ӛзінің 
табынушыларына бай. Негізінде, бұлай жабдықталған құралдар жетерлік.  
Олардың  қайсыбірі  мультимедиялық  презентация  жасауға  бағытталса 
(Macromedia  Director Shockwave Studio), келесі бірісі графикалық бейнелерді 
дайындауға бағыталған (Macromedia  Free Hand и Macromedia  Fireworks), ал 
үшіншілерімен  интерактивті  оқу  курсын  дайындауға  болады.  (Macromedia  
Authorware және Macromedia  CourseBuilder).  
Дегенмен тор беттерін құрушылардың арасында Macromedia  Flash кӛп 
қолданылады, ӛйткені тек осы ӛнім ғана, тор бетін аяғына дейін әрлей алады. 
Ал  жақсы  әрленген  бет  әрине  кӛпшіліктің  кӛңілінен  шығады.  Интернет 
пайдаланушылардың жақсы кӛретіндігінен болар, бұл ӛнімді жай ғана Flash 
деп атайды.  
Сонымен Flash технологиясының құрамына не кіреді соны кӛрейік:  
- Векторлық графика;  
- Анимацияның бірнеше түрін қолдайды;  
- Интерфейске интерактивті элементтер жасауға болады;  
-  Импортталған  графикалық  форматтарды  қолдайды  (оның  ішінде 
растрлық);  
-  FLASH  фильмдерін  HTML  форматына  ғана  емес,  интернетте 
қолданылатын кез келген форматқа кӛшіруге болады;  
- Платформалық тәуелсіздік;  
-  FLASH  фильмдерді  автономдық  түрде  де,  тор  броузерінде  де  кӛруге 
болады;  
Сӛз етілген FLASH құрамын жеке-жеке талқылап ӛтелік.  
Графика 
Қазіргі  кезде  тор  беттерін  әрлеуге  кӛбінесе  растрлық  графика 
қолданылады.  Оларға  GIF  (Graphics  Interchange  Format,  ақпарат  алмасуға 
арналған  графикалық  формат),  JPEG  (Join  Photographic  Experts  Group  – 
Біріккен бейне эксперттерінің тобы) және PNG (Portable Network Graphics  – 
Жылжымалы графикалық формат) жатады. 
Растрлық  графика  нүктелер  жиынтығы  (пиксель  –  pixel)  арқылы 
сипатталады. Бұл нүктелер бір бірімен байланыста болмағандықтан, олардың 
әрқайсысының түсі мен координатын анықтау керек. Жай ғана мысал, екі-ақ 
түсті (ақ қара) бейнені сипаттаған кезде, әр пиксельдің түсін беру үшін екілік 
санау  жүйесін  пайдаланады:  0  –  қара,  1  –  ақ..  Ал,  256  түсті  бейнені 
сипаттаған кезде енді әр пиксельге 8-дік санау жүйесін қолданады (256=28). 
Суреттің  сапасы  жақсы  болу  үшін,  әр  пиксель  үшін  24  разрядқа  дейін 
қолданылады.  
Растрлық  бейнелердің  тағы  бір  кемшілігі  -  бейне  сапасы,  пайдаланып 
отырған  монитор  пиксельдерінің  ӛлшеміне  де  байланысты.  Яғни  кей 

48 
 
мониторларда  суреттің  сапасы  әдемі  болып  тұрса,  екінші  жерде  ол  ондай 
қасиеттен  айырылады.  Сапасы  нашар  суреттердің  пикселін  кӛбейтуге 
арналған  бағдарламалар  болғанымен  олар  да  бұл  проблеманы  толық  шеше 
алмайды.  
Ал  енді  векторлық  графика  туралы  сӛз  айтсақ..  Векторлық  графика  – 
орналасуын  математикалық  формулалар  арқылы  сипаттайтын  қисықтар 
жиынтығынан туратын бейне. Мысалға, кез келген шеңберді бейнелеу үшін 
3-4 сан ғана керек, радиус, центр координаттары, сызық қалыңдығы. Осыған 
байланысты,  векторлық  графика  растрлық  графикаға  қарағанда  бірнеше 
артықшылықтарға ие: 

 
Математикалық  формулалармен  сипатталған  суреттер,  растрлық  графикаға 
қарағанда жадыда аз орын алады. 

 
Бейнені  ӛзіміз  қалаған  кез  келген  масштабқа  сапасын  жоғалтпай,  ӛзгертуге 
болады. 

 
Кез келген платформаға еш «қатесіз» кӛшіруге болды. 
Әрине,  векторлық  графиканың  ӛзіне  тән  кемшіліктері  болады, 
мысалға,  реалға  жақын  суреттерді  бейнелей  алмаймыз.  Мұндай  мәселені 
шешімі,  жан  жақты  қанағаттандыратын  ортақ  бір  келісім  керек.  Мінекей, 
FLASH авторлары осы шешімді тиімді пайдаланды: тор бетін құру кезінде сіз 
тек қана векторлық емес растрлық бейнелерді де импорттауыңызға болады.  
Компьютерлік  графика  –  әр  түрлі  кескіндерді  (суреттерді, 
сызбаларды,  мультипликацияларды)  компьютердің  кӛмегімен  алуды 
қарастыратын информатиканың маңызды саласы. 
Дербес  компьютерді  пайдаланушылардың  қатарында  компьютерлік 
графикамен  айналысатындардың  саны  күн  санап  артып  келеді.  Қазіргі  кез-
келген  мекемеде  кей  уақытта  газеттер  мен  журналдарға  жарнамаларға 
тапсырыс беру немесе жарнамалық парақшалар мен буклеттер басып шығару 
қажеттілігі туындайды. Олардың кейбіреулері осындай жұмыстарды арнайы 
дизайнерлік бюролар мен жарнамалық агенттіктерге  тапсырса, кейбіреулері 
қолда  бар  программалық  құралдарын  пайдаланып,  ӛз  күштерімен  жасауға 
тырысады.  
Қазіргі  танымал  программалардың  ешқайсысы  компьютерлік 
графикасыз  жұмыс  істемейді.  Статистикаға  сүйенсек,  жаппай  қолданыста  
жүрген  программаларды  жасап  шығарушы  программистік  ұжымның 
қызметкерлері   ӛз  жұмыстарының  90  %  уақытын   осы  графикамен 
шұғылдануға  жұмсайды екен.  
Графикалық  программаларды  кең  кӛлемде  қолдану  қажеттілігі 
Интернеттің  және  бірінші  кезекте  миллиондаған  интернет  парақтарын  бір 
«ӛрмекпен»  байланыстырған   World  Wide  Web  қызметінің   пайда  болуынан 
туындады.  Ӛйткені  компьютерлік  графикасыз  безендірілген  web-парақтың 
бүкіләлемдік желіде басқалардың кӛзіне түсіп, танымал болуы екіталай.  
Қазіргі  компьютерлік  графика  тек  кӛркемдеу  мен  безендірумен  үшін 
ғана емес, ғылым мен медицинаның барлық саласында, коммерциялық және