90
SASAC – тың соңғы деректеріне сәйкес 2007 жылдың басында Қытайда
мемлекеттік кәсіпорындар саны 119 мыңға жетті. 2007 жылғы маусым айында SASAC
орталық мемлекеттік кәсіпорындар санын, негізінен жұту арқылы, біртіндеп азайту ниетін
білдірді, 2010 жылға дейінгі жоспарларда жыл сайынғы жұту немесе 14 кәсіорынның ӛзге
бірігуі қарастырылған. Осы басымдылықтарға сүйене отырып, Қытай маңызды
секторларда ұлттық бақылауды қамтамасыз ете алатын бірнеше ірі конгламераттар құу
және сақтау ниетін білдірді. 1-кестеде Қытайдың ірі мемлекеттік кәсіпорындары
кӛрсетілген.
Қытайдың заңнамасына сәйкес, мемлекет бұл секторларда дара жеке меншік
құқығы немесе акциялардың абсолютті бақылау пакетіне ие болу жолымен абсолютті
бақылауды ұстап отыруы керек, ӛйткені Қытайдың кӛтпеген ірі және табысты
кәсіпорындары жоғарыда аталған салаларда жұмыс істейді. Бұл секторларда шетел немесе
жеке инвесторлар рӛлі мұнай-химия ӛнімдерін қайта ӛндіруді және телекоммуникация
қызметтері секторларын дамытуға қатысумен шектелген.
2-кесте - Мемлекеттік меншіктің негізгі салаларындағы Қытай Үкіметінің жаңа
саяси мақсаттары
Категория
сипаттамасы
Қаралатын секторлар
Меншік мақсаты
Кәсіпорындардың
шамалас саны
Стратегиялық
және
басты
салалар
Ұлттық
қорғаныс,
энергетиканы ӛндіру мен
беру, мұнай және мұнай-
химия,
телекоммуникация,
кӛмір ӛнеркәсібі, азаматтық
авиация,
кеме қатынасы
100%
мемлекеттік
меншікті немесе абсолютті
бақылауды жақтау;
40
Негізгі
және
базалық
салалар
Машина жасау, автомобиль
жасау, АТ, құрылыс, болат
ӛнеркәсібі, жай металдар,
химия секторы, геодезиялық
түсірілім,
ғылыми-зерттеу
секторы
Абсолютті
немесе
бақылауы
шартты
акциялар
пакеті;
мемлекеттік
меншік
рӛлінің
ұлғаюы,
тіпті
мұндай үлес тӛмендеген
жағдайда да
70
Ӛзге салалар
Сауда,
Инвестициялар,
медицина,
құрылыс
материалдары,
ауыл
шаруашылығы, геологиялық
барлау
Басты
компанияларда
акциялардың
бақылау
пакеті арқылы әсердің
қажетті
деңгейін
жақтау;басты
емес
компанияларда
–
мемлекеттік
меншік
біршама тӛмендейді
50
Дерек көзі: 2006 жылғы 12 мамырдағы Қытай Мемлекеттік кеңесінің баяндамасы.
Қытай Үкіметі 2007 жылғы маусымда орталық үкіметке қарасты кәсіпорындар
санын, негізінен коммерциялық бірлесулер немесе ӛнеркәсіптік бірлестіктер есебінен,
біртіндеп азайту ниетін жария етті. Тӛменде Қытайдың мемлекеттік кәсіпорындар
құрылымы кӛрсетіледі: [1]
Орталық мемлекеттік кәсіпорындар;
Ұжымдық мемлекеттік кәсіпорындар;
Іскерлік қатысуымен Акционерлік кооперативтер;
Жарғы капиталында мемлекеттің қатысуымен бірлескен кәсіпорындар;
Бірлескен ұжымдық кәсіпорындар;
Мемлекеттік ұжымдық бірлескен кәсіпорын;
Басқа бірлескен кәсіпорындар;
91
Мемлекеттік емес кәсіпорындарға, активтерімен билік ету түпкілікті құқығы
орталық үкіметке жатпайтын мекемелер жатады. Мемлекеттік емес сектор қауым
меншігіне (ұжымдық меншік), кооперативтерге және жеке меншікке, шетел қатысуы бар
жеке корпорациялар мен бірлескен кәсіпорындарға жататын кәсіпорындардан тұрады.
Холдингтік құрылым мемлекеттік кәсіпорындар меншігінің басқа бір түрі болып
табылады – бұл акциялардың бақылау пакеттеріне және/немесе еншілес компаниялардың
жарнасына, еншілес компанияларына иелік ететін «басқарушы компанияны» құрайтын,
мемлекеттік коммерциялық ұйымдар жүйесі. Басқарушы компания басқарушылық қана
емес, сонымен қатар ӛндірістік қызметтерді де атқара алады
3-кесте - Сингапурдың негізгі мемлекеттік кәсіпорындары
Компания
Сектор
Мемлекеттің иелік үлесі
(%)
Power Seraya
Энергия және ресурстар
100%
Senoka Power
Энергия және ресурстар
100%
Singapore Power
Энергия және ресурстар
100%
Tuas Power
Энергия және ресурстар
100%
DBS Group Holdings
Қаржы қызметтерін кӛрсету
28%
Chartered
Semiconductor
Manufacturing
Инфрақұрылым,
инжиниринг,
техлоногия
60%
Singapore
Technologies
Engineering
Инфрақұрылым,
инжиниринг,
техлоногия
55%
Sembcorp Industries
Инфрақұрылым,
инжиниринг,
техлоногия
50%
Stats ChipPAC
Инфрақұрылым,
инжиниринг,
техлоногия
36%
Keppel
Инфрақұрылым,
инжиниринг,
техлоногия
31%
Mapletree Investments
Жылжымайтын мүлік
100%
CapitaLand
Жылжымайтын мүлік
42%
Madiacorp
Телекоммуникация, медиа
100%
Singapore
Technologies
Telemedia
Телекоммуникация, медиа
100%
Starhub
Телекоммуникация, медиа
57%
Singapore
Telecommunications
Телекоммуникация, медиа
56%
PAS International
Кӛлік, логистика
100%
Neptune Orient Lines
Кӛлік, логистика
67%
Singapore Airlines
Кӛлік, логистика
57%
SMRT
Кӛлік, логистика
55%
Wildlife Reserves Singapore
Ӛзгелер
88%
Singapore Food Industries
Ӛзгелер
70%
Дерек көзі: The Economist Intelligence Unit (2007)
Соңғы 30 жыл ішінде Сингапурдың қарқынды дамуында жеке шетелдік
инвестициялар маңызды рӛл атқарды. Дегенмен, үкіметтің жергілікті ӛнеркәсіпті
дамытуға тікелей қатысу әрекеті үкіметтің қатысуы бар кӛптеген компаниялардың
құрылуына әкеп соқты (мұндай компаниялар GLCs қысқа атауына ие болды).
Сингапур Үкіметінің стратегиялық маңызды салалары болып экономиканың келесі
секторлары табылды:
телекоммуникациялар,
электр энергиясы,
Достарыңызбен бөлісу: |
