19
Анықтау кезеңінде алынған бұл нәтижелер зерттеу ісінің болжамын құруға
және
оқушылардың
ақпараттық-логикалық
модельдеудегі
іскерлігін
қалыптастыруға, сӛйтіп болашақ маманды даярлаудың ғылыми-әдістемелік
жүйесін құруға негіз болды.
Бұл кезеңде алға қойылған мақсатқа сәйкес әдебиеттер талданды, талдау
нәтижесінде жалпылау әдістері пайдаланылды, онда теориялық та, практикалық
та әдістер қолданылды. Психологиялық және педагогикалық әдебиеттер мен
әдістемелік және информатикалық әдебиеттерге талдау жасау, тәжірибелерді
жинақтау және жалпылау, кәсіби оқу орнында жұмыс істеу барысында
жинақталған іс-тәжірибемізге талдау жасау, сауалнама толтыру, оқытушылармен
пікірлесу істері атқарылды.
Бұл эксперименттің қалыптастыру кезеңі 2006-2007 оқу
жылдарында жүргізілді. Эксперименттің қалыптастыру кезеңінде
тәжірибелік-эксперимент жұмысы ұйымдастырылып, оған мынадай міндеттер
қойылды:
- тәжірибелік-эксперимент жұмысының мазмұнын іріктеу;
- педагогикалық шарттар кешенін анықтау және тексеру;
- оқу үдерісіне ендірілген дидактикалық кешен мазмұнының тиімділігін
анықтау;
- аралық бақылаулар арқылы оқушылардың дайындық деңгейіндегі
ӛзгерістерден мәліметтер жинау;
- тәжірибелік-эксперимент үдерісінде кездескен қиыншылықтар мен
кемшіліктерді анықтау және оларды жоюдың жолдарын іздестіру жүзеге асты.
Жүргізілген талдау жұмысы мамандық пәндерді оқыту үдерісінде
оқушылардың ақпараттық-логикалық модельдеу іскерлігін тереңдету және кеңейту
арқылы олардың іскерлігін кӛтеруге бағытталған әдістемелік ұсыныстар енгізу
қажет екендігі белгілі болды. Ол үшін әдістемелік даярлық жұмысын жаңа деңгейге
кӛтеру міндеті қойылды.
Тәжірибелік-эксперимент жұмысымыздың оқыту кезеңінде оқушыларға
физика пәнін оқытуда АЛМ-ді қолданудың тиімділігіне бақылау жүргізілді. 2007-
2009 жылдары эксперименттік топ оқушыларының ақпараттық-логикалық
модельдеу іскерлік деңгейі анықталды. Болашақ мамандардың ақпараттық-
логикалық модельдеу іскерлігін қалыптастыруға арналған оқытудың әдістемесін
жасап, оны практикада тексеру арқылы зерттеудің ғылыми болжамының
дұрыстығына кӛз жеткізу мақсатында қалыптастыру эксперименті ӛткізілді.
Тәжірибе қорытындысында эксперименттік топтардың ақпараттық-логикалық
модельдеу іскерлігінің бастапқы және соңғы деңгейлерін салыстыру арқылы
сандық және сапалық талдау нәтижелеріне қорытынды жасау жұмыстары
орындалды.
Біз болашақ мамандарды кәсіби оқытудағы АЛМ-ге оқыту әдістемесінің
тиімділігін кезеңдер бойынша тексеруден ӛткіздік. Сондықтан оқыту кезеңінде
мынадай міндеттер қойылды:
- тәжірибелік-эксперимент жұмысы барысында алынған эксперименттік
мәліметтерді талдау;
20
- осы талданатын материалдарды зерттеудің мақсаты, міндеті және
болжамымен салыстырмалы түрде тексеру;
- эксперимент нәтижелерін математикалық, статистикалық ӛңдеу;
-
болашақ мамандардың кәсіби дайындық деңгейінің соңғы ӛзгерістері
мен жетістіктерді жүйеге келтіру;
-
оқушылар мен оқытушылар арасындағы ӛзара қарым-қатынас
ерекшеліктеріне сипаттама беру.
Оқушылардың ақпараттық-логикалық модельдеу іскерлігін қалыптастырудың
әдістемесі арнайы жасалған әдістемелік жүйе (бағдарламалар, оқу-әдістемелік
кешендер, құралдар мен ұсыныстар) негізінде жүргізілді.
Болашақ
мамандарда
ақпараттық-логикалық
модельдеу
іскерлігін
қалыптастыруға даярлаудың ғылыми-әдістемелік негіздерін анықтау мақсатында
жүргізілген талдау жұмысы мамандық бойынша арнаулы пәндерді оқыту үдерісінде
оқушылардың ақпараттық-логикалық модельдеудегі білімін тереңдету және
кеңейту мәселесіне ерекше кӛңіл бӛлініп, олардың іскерлігін кӛтеруге бағытталған
әдістемелік ұсыныстар енгізу қажет екендігі ескеріліп, арнайы және әдістемелік
даярлық жұмысын жаңа деңгейге кӛтеру міндеті қойылды. Осы жұмыстарды
жүргізу үшін экспериментке қамтылатын топтар мен олардағы оқушылардың
саны белгіленді (Кесте 1).
Кесте 1 - Тексеруге әр оқу жылдарында қатыстырылған оқушылар құрамы:
Топ түрі
Оқу жылдары
2005- 2006
2006 - 2007
2007- 2008
2008- 2009
Барлығы
Эксперимент тобы
73
75
74
74
296
Бақылау тобы
74
73
75
71
293
Оқыту кезеңінде ұсынылған әдістемелік жүйенің тиімділігі кешенді
тексеру арқылы жүргізілді. Олар: оқушылардың жаңа әдістемелік жүйе
бойынша оқытуға дейінгі және кейінгі білім деңгейін анықтау; оқушылардың
физика курсы материалдары бойынша жасалған тестерді орындай білуі;
ақпараттық-логикалық модельдеу мақсаттарын қоя білуі; қарастырылып отырған
тақырып мазмұнының ерекшелігін ескере отырып, қойылған мақсатқа сәйкес
тапсырмалар құра білуі; модельдеу теориясын білуі; модельді әдістемелік талдай
білуі; мультимедиялық технологияларды білуі болып табылады.
Оқушылардың ақпараттық-логикалық модельдеу іскерлігінің қалыптасу
деңгейінің ӛзгеруін тексеру үшін дайындалған тапсырмалар оқытудың әр
жылдарында беріліп, тексерілді.
Болашақ мамандардың іс-әрекеттік компоненті тұрғысындағы кәсіби
даярлық кӛрсеткіштері мына түрде ескеріліп отырылды (модель бойынша):
1. Ақпараттық және компьютерлік технология негізінде кәсіби іс-әрекетін
инновациялық тұрғыда шеше алуы.
2. Ақпараттық жүйелерді модельдеуді меңгеруі.
3. Физиканы оқытуда ақпараттық-логикалық модельдеуді игеруі.
4. Мультимедиялық технологияларды қолдана алуы.
