Механизмы порождения и оформления высказывания
Айтылымды құру және пішімдеу механизмдері
Говорение как один из видов деятельности человека обладает всеми психологическими и психофизиологическими характеристиками деятельности, являясь лишь одним из способов реализации речевой деятельности. Таким образом, говорение в психологическом процессе речевой деятельности является способом выражения мысли средствами языка, поэтому устная речевая деятельность имеет особые психологические и психофизиологические механизмы превращения мысли в высказывание.
А.А. Леонтьев, основываясь на анализе психолингвистических моделей речевого высказывания, рассматривает процесс оформления высказывания с психологической точки зрения, приводит следующие этапы речепорождения.
Адам әрекетінің бір түрі ретінде сөйлеу әрекеттің барлық психологиялық және психофизиологиялық сипаттамаларына ие, сөйлеу әрекетін жүзеге асыру тәсілдерінің бірі ғана. Сонымен, сөйлеу әрекетінің психологиялық процесінде сөйлеу – ойды тіл арқылы жеткізу тәсілі, сондықтан ауызша сөйлеу әрекетінде ойды мәлімдемеге айналдырудың ерекше психологиялық және психофизиологиялық механизмдері бар. А.А. Леонтьев сөйлеу тілінің психолингвистикалық үлгілерін талдау негізінде айтылымның қалыптасу процесін психологиялық тұрғыдан қарастырып, сөйлеудің келесі кезеңдерін береді.
Оформление высказывания происходит на 4 этапах:
Этап мотивации высказывания;
Этап замысла (программы плана);
Этап осуществления (реализации плана);
Этапы сопоставления реализации замысла с самим смыслом.
Оформление высказывания – процесс опосредования мысли в высказывание.
Мәлімдемені құрастыру 4 кезеңнен тұрады:
• Мәлімдеме мотивациясының кезеңі;
• Тұжырымдама кезеңі (жоспар бағдарламасы);
• Іске асыру кезеңі (жоспарды жүзеге асыру
• Ойдың жүзеге асуын мағынаның өзімен салыстыру кезеңдері. Айтылым – ойды айтылымға айналдыру процесі.
Механизм оформления высказывания приводится в действие с помощью механизма содержащего 4 этапа:
операцию выбора слов;
оформления модели ключевыми словами;
оформление сообщения в соответствии с нормами языка;
Реализация высказывания.
Айтылымды тұжырымдау механизмі 4 кезеңнен тұратын механизммен белсендіріледі:
• сөзді таңдау операциясы;
• модельді түйінді сөздермен жобалау;
• хабарламаны тіл нормаларына сәйкес рәсімдеу;
Өтінішті жүзеге асыру.
Проблемы обучения говорению в лингводидактике
Проблема оформления сообщения является одной из главных проблем в современной лингводидактике. Это, во-первых, связано с тем, что процесс оформления устного сообщения – участвует в превращении мысли в высказывание и является промежуточным этапом между мыслью и устным сообщением. Во-вторых, говорение, являясь продуктивным способом реализации предмета речевой деятельности, которой является мысль, говорение, потребность (И.А. Зимняя) является ведущим видом речевой деятельности.
Лингводидактикада сөйлеуге үйрету мәселелері
Хабарды жобалау мәселесі қазіргі лингводидактиканың негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Бұл, біріншіден, ауызша хабарды формализациялау процесінің ойды мәлімдемеге айналдыруға қатысатындығына және ой мен ауызша хабардың арасындағы аралық кезең болып табылатындығына байланысты. Екіншіден, сөйлеу, ойлау, сөйлеу, қажеттілік болып табылатын сөйлеу әрекетінің субъектісін жүзеге асырудың өнімді тәсілі бола отырып (И.А. Зимняя) сөйлеу әрекетінің жетекші түрі болып табылады.
Актуальность обучения оформлению сообщения в устной речи на разных этапах изучения английского языка как иностранного обусловлено тем, что обучение должно быть направлено на формирование речевых навыков, характеристиками которых являются автоматизированность, устойчивость и сознательность и другие (Е.И. Пассов, И.А. Зимняя). При этом многие исследователи отмечают, что экспериментально еще не выявлено какое количество упражнений необходимо для автоматизации навыка (Л.В. Щерба). Ағылшын тілін шет тілі ретінде оқытудың әртүрлі кезеңдерінде ауызша сөйлеуде хабарламаны тұжырымдауға үйретудің өзектілігі оқытудың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталуы керек екендігіне байланысты, оның сипаттамалары автоматтандыру, тұрақтылық және сана, және басқалар (Е.И. Пасов, И.А. Зимняя). Сонымен қатар, көптеген зерттеушілер дағдыны автоматтандыру үшін қанша жаттығулар қажет екендігі әлі тәжірибе жүзінде анықталмағанын атап өтеді (Л.В. Щерба).
Достарыңызбен бөлісу: |