А. Т. Оралова, Н. К. Цой, Ю. Д. Обухов, А. М. Суимбаева, А. Ж. Ауелбекова

51 
Оттегі
. Организмдердің басым көпшілігі үшін оттегінің сөзсіз 
физиологиялық маңызы бар, осыған байланысты, оның ортадағы 
концентрациясы мен организмдер үшін қолжетімділігі маңызды 
экологиялық фактор болып табылады. Атмосфералық ауаның жер 
қабатында ол 20,95%-ы құрайды (құрғақ ауаның көлемі үшін) және осы 
көлем тұрақты болып табылады. 
Топырақ.
Басқа ресурстарға қарағанда (энергия, климаттық 
факторлар, тағам, оттегі, су), жаңартылуға қабілетті болғанымен, аз ғана 
динамикалық жүйе болып табылатын биосфера ресурсы. Биотикалық және 
биогенді компоненттер сәйкесінше кіші болса да, топырақтың өте 
маңызды бөлігін құрайды, себебі, топырақтың сол органикалық бөлігі 
Жердегі өсімдікті өнімнің биомассасының көлемі үшін жауапты. 
Салыстырмалы 
түрде 
топырақ 
тұрақсыз, 
оған 
байланысты 
ұйымдастықтарға тікелей тәуелділікте болады және бұзылудан кейін, басқа 
биотикалық ресурстарға қарағанда, өте баяу қалпына келеді. Топырақтың 
қасиеттері (эдафиттік қасиеттер) жоғары және төмен дәрежелі 
өсімдіктердің, көптеген жануарлардың тіршілік етуін, ұйымдастықтардың 
құрылуы мен таралуын анықтайды, дәл осы топырақта биосфера мен 
бейорганикалық тіршілік арасында өмір сүруге қажетті минералды 
заттармен алмасу жүреді. 
Жоғарыда қарастырылған барлық ресурстар, ең алдымен, Жер 
бетіндегі өмір үшін, соның ішінде, адам өмірі үшін қажетті барлық 
шарттарды тынбай құрастырып, қалпына келтіреді. 
Биосфера ресурстары адам үшін ресурс қызметін атқарады, мұнда 
адам үшін биологиялық жүйе ретіндегі өмірге қажетті қайнар көзі ретінде 
ғана емес, сонымен қатар, өркениет үшін өсетін қажеттіліктерді 
қанағаттандыру мақсатында адамның пайдаланатын өнімінің барлық 
жиынтығын құратын шаруашылықтың әртүрді деңгейі үшін қызмет етеді. 

жүктеу 1,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: