А. А. Какимова Дүниежүзілік тарих және әлеуметтік-саяси пәндер

Лурье С. В. Историческая антропология М., 1997

1. 
   Этнос аралық қарым-қатынастарлағы тарихи және саяси факторлар.
   
2. 
   Этнос аралық байланыстарды зерттеудегі ғылыми әдістер.
   

Лурье С. В. Историческая антропология М., 1997

Арутюнян Ю. В. Социальная структура сельского населения М., 1971

1. 
   Неке аралық некені ғылыми тұрғыдан зерттеу.
   
2. 
   ҚР этнос аралық неке
   

1. 
   Неке аралық некені ғылыми тұрғыдан зерттеу.
   
2. 
   ҚР ұлтаралық неке ахуалы
   

1. 
   Ұлт аралық қақтығыс түсінігі мен себептері.
   
2. 
   Ұлт аралық қақтығыс түрлері. Қақтығыс формалары.
   

Здравомыслов А. Г. Межнациональные конфликты в постсоветском пространстве. М., 1997.

Здравомыслов А. Г. Межнациональные конфликты в постсоветском пространстве. М., 1997.

1. 
   Ұлт аралық қақтығыс түсінігі мен себептері.
   
2. 
   Ұлт аралық қақтығыс түрлері. Қақтығыс формалары.
   

Здравомыслов А. Г. Межнациональные конфликты в постсоветском пространстве. М., 1

Денисова Г. С. Радовель М. Р. Этносоциология, Ростов на Дону, 2000

1. 
   Этноәлеуметтанудағы зерттеу әдістемесінің ерекшелігі
   
2. 
   Этноәлеуметтанудағы эмперикалық әдістер.
   

Денисова Г. С. Радовель М. Р. Этносоциология, Ростов на Дону, 2000

Лурье С. В. Историческая антропология М., 1997

Тәжірибелік сабақ мазмұны:

1. 
   Этноәлеуметтанудағы зерттеу әдістемесінің ерекшелігі
   
2. 
   Этноәлеуметтанудағы эмперикалық әдістер.
   

Лурье С. В. Историческая антропология М., 1997

Денисова Г. С. Радовель М. Р. Этносоциология, Ростов на Дону, 2000

3. 
   Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
   

Пәннің әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

5. 
   ДӘРІСТІК ЖҮЙЕ
   

1. Этноәлеуметтану пәні, обьектісі.

2. Этноәлеуметтанудағы зерттеу әдістері.

Мақсаты: Студенттерге этноәлеуметтану туралы мәлімет беру, оның қалыптасуын, басқа ғылымдармен ара-қатынасын түсіндіру.

1. 
   Этноәлеуметтану пәні, обьектісі.
   

Мысалы: адам өмірі өте жоғары бағаланатын қдғамда террор мен кісі өлтіру үлкен сынға алынады. Ал шешендер ортасында террорлық іс-әрекет өз мақсатына жету деп түсіндіріледі.

1. 
   Этноәлеуметтанудың пәні мен обьектісі.
   
2. 
   Этноәлеуметтаудың қызметтері.
   
3. 
   Этноәлеуметтанудың басқа ғылымдармен байланысы.
   
4. 
   Этноәлеуметтануды оқытудағы ғылыми әдістер.
   

1. 
   Этносоциология. Учеб. Пособие для вузов/Ю. В. Арут, Л. М. Дробижева, А. А. Сусоколов.- М. : Аспект Пресс, 1999
   
2. 
   Денисова Г. С. Радовель М. Р. Этносоциология, Ростов на Дону, 2000
   
3. 
   Бромлей Ю. Очерки теории этноса. М., 1998
   
4. 
   Арутюнов С. А. Народы и культуры: развитие и взаймодействие. М., 1989
   

1. 
   Этникалық топ түсінігі төңірегіндегі пікір таластар.
   
2. 
   Этностарды зерттеудегі примордиальдық және әлеуметтік биологиялық бағыттар.
   

1. 
   Этникалық топ түсінігі төңірегіндегі пікір таластар.
   

Ұлт төңірегіндегі пікір-талас әлі күнге дейін талас тудыруда. Этникалық түсінік төңірегіндегі пікір-талас 70 жылдары басында өрбіді. Оны елдегі сол кездегі өзгерістермен байланыстыруға болады. Жаңа мемлекетттердің пайда болуымен, колониальды жүйенің күйреуімен этникалық қарым-қатынас қиындай түсті.

1. 
   Примордиалистік.
   
2. 
   Инструменталистік.
   
3. 
   Конструктивтік.
   

Алғашқы бағытты (әлеуметтік биологиялық бағытты) ұстанушылар этникалық топты адамзаттың алғашқы сипаттамасы деп түсіндіреді. Олар этникалық топты эволюциондық-генетикалық ой тұрғысынан оны кеңейтілген туысқандық топ деп қарастырды.

Энтони Смитттің анықтамасы бойынша примордиализм – бұл этностардың терең тарихи тамырлары бар екендігі туралы түсінік. примордиализмің бірнеше түрі бар. Әдетте оның тарихи түрлерін философиямен, неміс романтизмінің тарихымен байланыстырады. Осы алғашқы көзқарастарға сәйкес, этонстар табиғи және өзгеріссіз қалған дерек болып табылады. 19 ғасырдың екінші жартысынан бастап, Г. Спенсердің еңбектерінің ықпалынан, этникалық топтар мен ұлттар әлеуметтік-биологиялық бағыт шеңберінде қарала бастады. Бұл бағыттың қазіргі өкілдерінің бірі Пьер ван ден Берге болып табылады. Г. Спенсердің идеясына сүйене отырып, ван ден Берге әлеуметтік-биолог ретінде Ч. Дарвиннің ашқан табиғи іріктеу заңдарын таратты. Әрбір адам, кез-келген жануар секілді, өзін-өзі сақтау мен ұрпақ жалғастыру инстинктісіне бағынады. Ол «обьективті» түрде өз қанын сақтау мен таратуға мүдделі: оны оған жануарлық инстинктісі бағыттайды. Адам басқа да жануарлар секілді қоғамдық болып табылады. Оның өмір сүруге деген эволюциялық күресі ұжымда жүзеге асады.

Біздің қазіргі күнімізде ван ден Вергеден басқа әлеуметік – биологиялық бағыттың өкілдері жоқ деуге болады.

Қазіргі уақытта примодиалистік бағыттың өкілдері кеңінен таралған. Оған мысал ретінде К. Гиртц пен Э. Шилзді айтуға болады. Олардың пікірі бойынша этникалық және ұлттық байланыстар базалық және әрдайым қоғамда басты роль ойнайды дейді.

Примордиалистік бағыттың қазіргі өкілдеріне Энтони Смитті де жатқызуға болады. Этностар қазіргі ұлттардың негізі болып табылады. Ұлттарды зертеу сол этностың тарихын зерттемей мүмкін емес деп жазды. Э. Смит этностардың тарихи екі түрін көрсетті: латеральды және вертикальды. Латериальды этностар жаулап алу нәтижесінде пайда болады. Бұған мысал ретінде түрік-осман және орыс ұлттарын жатқызуға болады. Ал көптеген этностар өз дамуында вертикальды сипатқа ие. Олар ұлы көршілермен шекараласа отырып, европалық мемлекеттің элиталары өз күш-жігерлерін ішке жұмсады. Соның нәтижесінде халық пен элита арасында қауымдастық пайда болды.

1. 
   Этникалық азшылық дегеніміз не?
   
2. 
   Этникалық топ түсіні төңірегіндегі басты бағыттар?
   
3. 
   Примордиалистік бағыт дегеніміз қандай бағыт?
   
4. 
   Бұл бағыттың өкілдері кімдер?
   
5. 
   Әлеуметтік – биологиялық бағыттың басты идеясы қандай?
   
6. 
   Бұл бағыттың өкілдеріне кімдер жатады?
   

1. 
   Скворцов Н. Г. Проблема этничности в социальной антрологии С-Пб-1996
   
2. 
   Лурье С. В. Историческая антропология М., 1997
   

1.Ұлтшылдық түсінігі.

2.Ұлтшылдықтың қайнар көздері мен түрлері.

Мақсаты: Ұлтшылдық, оның түрлері және қайнар көздері туралы ақпарат беру. Ұлшылдық пен ұлтжандылықтың мағынасын ашып көрсету.

1.Ұлтшылдық түсінігі.

Ұлтшылдық ең қуатты идеялардың бірі. Ұлшылдыққа көбінесе батыс саясаттанушылары, антрополог, социологтар, психологтардың жұмыстары арналған.

Ұлтшылдық туралы әлі күнге дейін талс болуда. Бір жағынан адамдар өз халқын, тілін, мәдениет тұтастығын сақтауға тырысуы әділетті. Ал 2-ші жағынан көпшілік адамдар этностың мәдениет тұтастығын сақтауға тырысуы белгілі-бір артықшылыққа итермелейді, теңсіздік туғызады, азаматтар арасында құқықтық теңсіздік тудыруы мүмкін дейді.

Ресейлік ғылымда «ұлтшылдық» термині негативті түрде қолданды. Социологияда ұлтшылдық деп бір халықтың басқалар үстінен артықшылығы, шыдамсыздығы басқа халықтармен арасқысы келмейтіндігі және оларды дискриминацияға бағытталған іс-әрекеті.

Ұлтшылдықтың мәні саяси билікті алғысы келетін саяси қозғалыстар мен сол іс-әрекетті ұлттардың мүдделері мен құндылықтар үстемдігін көрсететін доктрина көмегімен ақтайтын саясаттың болуы.